عناصر فرهنگی جهان اسلام همگرایی اسلامی را ترویج کنند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین احمد واعظی رییس دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، شنبه شب در مراسم افتتاحیه کنفرانس بین المللی گفت وگوهای فرهنگی ایران و جهان عرب در عرصه اعتدال و عقلانیت که در قم برگزار شد، گفت: عقلانیت و اعتدال از واژه هایی است که مربوط به حوزه نظر و فقه و باور می شود و هر چه به حال و کنش و رفتار و عمل اجتماعی مربوط می شود را در برمی گیرد.

وی افزود: گرچه اعتقاد و باور و گرایش های فکری، مبنا و ریشه هرگونه عمل و کنش افراطی و نامتعادل و غیرعقلانی است اما حقیقت این است که تا زمانی که افراط گرایی و دوری از اعتدال در کنش اجتماعی و رفتارها نشان داده نشود، کمتر حساسیت برانگیز است.

حجت الاسلام و المسلمین واعظی تصریح کرد: حساسیت ها زمانی به سوی مقوله عقلانیت و اعتدال می رود که کنش اجتماعی و رفتارهای نامتعادل و افراطی و به دور از عقلانیت بروز و ظهور پیدا کند. منشا و ریشه کنش های افراط گرانه و به دور از اعتدال، باورمندی ها و اعتقادها و گرایش های معرفتی است که به دور از عقلانیت و اعتدال شکل می گیرد.

رییس دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم افزود: آنچه مقوله عقلانیت و اعتدال را با دشواری روبرو می کند این است که فاعلان صحنه افراط گرایی و فاعلان صحنه کنش های نامتعادل و به دور از عقلانیت، اعتقاد دارند که نه افراط گرا هستند و نه به دور از عقلانیت.

وی با اشاره به این‌که ما با رژیم های عقلانیت روبرو هستیم، خاطرنشان کرد: کسانی که رفتارشان نامعتدل است اعتقاد دارند که کاملا معتدل هستند و این مساله کار را دشوار می کند.

حجت الاسلام و المسلمین واعظی ادامه داد: در شرایط کنونی در جهان اسلام تابلویی که ترسیم شده است دل هر مسلمانی را به درد می آورد و صحنه تلخی است که ما با تکثر قلوب و انواع درگیری ها و واگرایی ها و چالش ها در جهان اسلام مواجه هستیم، خشونت مذهبی بیداد می کند و برادر کشی حقیقتی است که جوامع اسلامی با همه وجودشان با آن روبرو هستند.

وی با اشاره به این‌که خشونت و تندروی یک مساله جدید نیست، گفت: با مطالعه تاریخ معاصر اروپا می بینیم که این قاره به مقیاسی وسیع تر از آنچه امروز در جهان اسلام مشاهده می کنیم با افراط گرایی مواجه بود. در قرن 16 و 17 اروپا مشحون از تنازعات و جنگ های مذهبی بین گرایش های مذهبی در اروپا بود و همچنین جنگ های داخلی در برخی کشورها مثل جنگ های 100 ساله در انگلیس بین طرفداران پارلمان و نظام پادشاهی بود که به حکومت مشروطه منتهی شد، در تاریخ ثبت شده اند.

رییس دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم افزود: خشونت مذهبی و جنگ داخلی و نمودهای فقدان عقلانیت و اعتدال سابقه آشکاری در تمدن معاصر غربی دارد و اوج این بی خردی و فقدان اعتدال و عقلانیت را در قرن بیستم و در دو جنگ چهانی اول و دوم می بینیم که ده ها میلیون تن قربانی شدند.

وی تأکید کرد: سه امر اساسی به چیره شدن غرب بر این وضعیت نابسامان کمک کرد و یک عقلانیت به وجود آید که بر اساس آن یک ثبات و وضعیت متعادلی را پدید آمد که یکی از آنها عبارت است از به رسمیت شناختن تکثرگرایی معرفتی، نسبی گرایی فرهنگی و دینی و معرفتی.

حجت الاسلام و المسلمین واعظی بیان داشت: ترویج سکولاریسم مذهبی و اخلاقی دومین امر بود که قدرت سیاسی از هرگونه مکتب اخلاقی خاص و نظام مذهبی خاص خارج کرد. تلاش هایی صورت گرفت که دین به عرصه فردیت و حوزه خصوصی برود.

وی گفت: فعال سازی نهادهای بین المللی نیز سومین امر بود که بر اساس گفت وگو شاهد تشکیل سازمان هایی نظیر سازمان ملل و ... نهادینه بودیم.

حجت الاسلام و المسلمین واعظی با اشاره به این‌که باید به دنبال تاسیس و تکوین عقلانیت اسلامی باشیم تا بتوانیم بر مشکلات فائق آییم، تصریح کرد: انزوای جریان های ستیزه جو و انحصار طلب که خود را حق مطلق دانسته و دیگران را کافر می داند از مهمترین اقدامات به شمار می آید. اگر بتوانیم جریان های تکفیری را منزوی کنیم، امید می رود گامی به سمت تکوین عقلانیت اسلامی برداریم.

وی ادامه داد: فرهنگ سازی عمومی و نخبگانی نسبت به آموزه ها و ظرفیت های اسلامی نیز یکی دیگر از اقداماتی است که می تواند عقلانیت و اعتدال و وحدت را در جامعه اسلامی تشدید و تقویت کند.

رییس تبلیغات حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد که رنجی که امروز در جهان اسلام با آن روبرو هستیم ترویج برخی واژه ها نظیر جهاد علیه دشمن قریب است که به دنبال مخالف سازی برای جهاد علیه مسلمانان هستند.

وی در پایان یادآور شد: عناصر فرهنگی در جهان اسلام وظیفه ترغیب و تحت فشار فکری قرار دادن دولتمردان را نسبت به همگرایان اسلامی برعهده دارند. قدرت های منطقه ای جهان اسلام بنا به دلایلی، تمایل زیادی به واگرایی دارند و این تمایل باید از سوی عناصر فرهنگی با بالابردن مطالبات در میان مردم کنترل شود./980/پ202/ج1