عُجب از فزونی کمالات جلوگیری می کند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، آیت الله سید ابوالحسن مهدوی در جلسه تفسیر نهج البلاغه که امشب در حسینیه جواد الائمه(ع) واقع در چهار راه شکرشکن برگزار شد، گفت: انسان همیشه از امور غیر متعارف تعجب می کند.

وی در تفسیر حکمت 159 نهج البلاغه که امیرالمؤمنین(ع) در آن می فرمایند، اِعجاب مانع فزونی است، افزود: اعجاب در معنای عام یعنی خود پسندی و خصلت خود پسندی و عجب مانع جدی بر سر فزونی یافتن کمالات انسانی است، این مسأله به سبب رضایت خاطری است که شخص مُعجِب از وضعیت خودش دارد چرا که رضایت داشتن از خود، مانع حرکت کردن انسان برای تحصیل کمالات بیشتر است.

آیت الله مهدوی با بیان نکاتی در رابطه با حکمت 159 ادامه داد: تعجب همیشه از امر غیر متعارف به وجود می آید و اموری که به صورت عادی اتفاق می افتد تعجب برانگیز نیست، اگر شخصی به صورت عادی راه برود یا رانندگی کند، کسی از راه رفتن یا رانندگی کردن او تعجب نمی کند ولی همین انسان اگر به صورت نامتعارف راه برود یا رانندگی کند، موجبات تعجب کردن دیگران از رفتارش را فراهم می آورد.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری توضیح داد: اگر انسان کمالات خودش را در حدّ متعارف بداند از داشتن چنین کمالاتی تعجب نمی کند ولی اگر کمالاتش را در حدّ استثنایی پنداشت، متعجب می شود و از حرکت بازمی ایستد.

امام جمعه موقت اصفهان افزود: انسان گاهی از کمالات خودش تعجب می کند و گاهی وجود کمالات در شخص دیگری او را متعجب می کند، اگر در تطبیق واقعیت با ذهنیتی که از خود یا شخص دیگری برای انسان ایجاد شده است، اشتباه باشد، چندین ضرر متوجه او است.

نماینده ولی فقیه در هلال احمر اصفهان ضررهای احتمالی که متوجه شخص مُعجِب است را بررسی کرد: اگر تصور شخص از کمالاتش با واقعیت مطابقت داشته باشد و متعجب شود، این اعجاب از حرکت او به سمت کسب کمالات بیشتر جلوگیری می کند.

رئیس بنیاد خیریه المهدی(عج) ادامه داد: گاهی انسان به سبب حبّ نفسی که دارد حدی از کمالات را برای خودش متصور است که این کمالات با واقعیت مطابق نیست، شخصی که بدین صورت مُعجِب می شود، از یکطرف برای به دست آوردن کمالات بیشتر حرکت نمی کند و از طرفی گرفتار تخیل و توهم شده است.

استاد اخلاق حوزه علمیه با بیان اینکه برخورداری از مال دنیا کمال محسوب نمی شود، اذعان کرد: ثروتمند بودن اصلاً کمال محسوب نمی شود، هرگز نمی توان گفت هر کس به اندازه ای که پول دارد، در بهشت مقامش بالاتر است، چنین اشخاصی که ثروت را کمال می دانند، در سه موضع متضرر می شوند.

وی ادامه داد: کمال به معنای آن خیری است که تا ابد برای انسان محفوظ بماند و به سبب اینکه ثروت دنیا فانی است، هرگز نمی تواند به عنوان کمال محسوب شود، البته در این راستا باید متذکر شوم اگر شخصی ثروتش را در راه خدا خرج کند، نتیجه این ثروت برایش باقی می ماند و او را در آخرت متنعم می کند.

آیت الله مهدوی افزود: انسانی که از ثروت خودش تعجب کند، افزون بر اینکه در محاسبات دنیوی دچار اشتباه می شود، از کسب و کار نیز بازمی ماند و از دیگران عقب می افتد.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری با بیان روایات متعدد به تشریح خصلت عُجب پرداخت و اظهار کرد: در روایت آمده است که عُجب سبب وحدت و تنهایی است، این وحدت و تنهایی به سبب اینکه شخص مُعجب دائماً از خودش در برابر دیگران تعریف می کند، باعث می شود نزد دیگران کوچک شمرده شود و دیگران او را ترک کنند و اگر این وحدت و تنهایی را به ارتباط شخص مُعجب با خداوند نسبت دهیم، چون در روایت آمده است کسی که پیش خودش بزرگ باشد نزد خداوند کوچک است، خسران دنیا و آخرت متوجه شخص مُعجِب خواهد بود.

امام جمعه موقت اصفهان با بیان روایتی که امام معصوم(ع) می فرمایند، عُجب از بزرگترین فرصتهای شیطان است، اذعان کرد: انسان در سه جایگاه مورد توجه خاص شیطان برای گمراه شدن قرار می گیرد، نخستین جایگاه آنجایی استکه شخص عملش را بالا بداند، دومین جایگاه جایی است که شخص گناهانش را فراموش کند و سومین جایگاه زمانی استکه شخص معجوب می شود.

نماینده ولی فقیه در هلال احمر اصفهان ادامه داد: امام معصوم(ع) در روایتی می فرمایند، عُجب آفت الباب است، الباب به انسانهایی گفته می شود که عقلشان خالص است ولی عجب همانند سرکه ای که عسل خالص را فاسد می کند سبب فاسد شدن عقلهای خالص می شود.

رئیس بنیاد خیریه المهدی(عج) با بیان اینکه عجب یکی از حسودان عقل شخص مُعجِب محسوب می شود، اظهار کرد: عجب همانند افرادی که نسبت به انسان حسادت می ورزند و جلوی پیشرفت او را می گیرند، از پیشروی انسان به سمت کمالات جلوگیری می کند.

استاد اخلاق حوزه علمیه خاطرنشان کرد: امام صادق(ع) در روایتی می فرمایند، حضرت عیسی(ع) خطاب به حواریون فرمودند، من به اذن الله بیماران را شفا دادم، مرده ها را زنده کردم ولی نتوانستم انسان احمق را معالجه کنم، حواریون از ایشان پرسیدند، انسان احمق کیست، حضرت عیسی(ع) پاسخ دادند، کسی که نسبت به عقیده خودش عجب دارد و همه فضیلتها را مخصوص خودش می داند.

وی در پایان با بیان اینکه مقابل اعجاب، اضراء است، تشریح کرد: اضراء یعنی کوچک شمردن خود، امیرالمؤمنین(ع) در روایتی می فرمایند، وقتی کسی خودش را کوچک می شمارد دلیل فزونی عقل او است و در روایتی دیگر می فرمایند، گناهی که سبب ناراحت شدن شما می شود، بهتر از حسنه ای است که موجب معجب شدن شما شود./201/867/ب1