علوم انسانی اسلامی؛ پیش نیاز ایجاد تمدن اسلامی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام حسین عندلیب در نشست علمی تمدن اسلامی و جهانی سازی که عصر چهارشنبه به همت مرکز بین المللی توسعه، صلح، فرهنگ و عقلانیت با همکاری اداره کل تبلیغات اسلامی قم در سالن جلسات اداره کل تبلیغات اسلامی برگزار شد، با بیان این که در تاریخ اسلام نمونه هایی از پیدایش تمدن اسلامی یافت می شود، اظهارداشت: می توان گفت برای ایجاد تمدن اسلامی تلاش هایی انجام شده و در برخی دوران ها همانند صفویه با اوج شکوفایی مواجه بوده است.

معاون پژوهش مرکز بین المللی توسعه، صلح، فرهنگ و عقلانیت ادامه داد: تمدن اسلامی در برخی دوران ها دچار افول شده است و در مقابل آن تمدن غربی با قدرت و هیمنه بسیار بزرگی تمام مظاهر اعم از مظاهر نظری و سخت افزاری و نحوه اداره ملت ها را به دست گرفته است که از آن به نام پدیده جهانی شدن یاد می شود به عبارت دیگر در مقابل تمدن اسلامی تمدن غربی وجود دارد که محصول آن موج جهانی شدن یا جهانی سازی نامیده می شود.

وی خاطرنشان کرد: حال در مواجهه با این تمدن چگونه باید برخورد کرد و چه اقدامات و سازکاری را اتخاذ کرد که تمدن اسلامی بار دیگر شکوفا شود، دغدغه ای که مورد توجه دانشمندان اسلامی بوده است و اگر هم همکاری هایی از سوی علما حتی با حکومت های جائر وجود داشته به دلیل زنده کردن تمدن اسلامی بوده است.

حجت الاسلام عندلیب با تأکید بر این که پدیده جهانی شدن در تمامی ابعاد جامعه تأثیر گذاشته است، اظهارداشت: اقتصاد دانان، سیاستمداران و تمامی دانشمندان با پدیده جهانی شدن درگیر هستند؛ در گذشته امکان مبارزه با مصادیق پدیده جهانی وجود داشت اما امرزه به طور قطع نمی توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

وی ادامه داد: امروزه در آمریکای جنوبی ماهواره های پیشرفته ای به آسمان فرستاده شده اند که امکان دریافت تمامی شبکه های ماهوره ای با استفاده از آنتن های عادی را فراهم می کند؛ بنابراین برای مقابله با پدیده جهانی شدن به برخورد صحیح نیاز است.

این پژوهشگر حوزوی به تعریف جهانی شدن اشاره کرد و افزود: در تعریف جهانی شدن ابعاد پدیده، فرآیند و ایدئولوژی را مورد توجه قرار می دهند که جهانی شدن را یک پدیده جدید و جهان را دهکده جهانی و بازار بزرگ تعریف می کنند؛ یک بُعد جهانی شدن فرآیند است که خطوط جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی در نوردیده می شود به صورتی که دولت مستقلی وجود نخواهد داشت و در ایدئولوژی نیز تمدن غربی بر سایر اندیشه ها تسلط فرهنگی، فکری و اندیشه ای خواهد داشت.

وی با اشاره به نظریه ها در زمینه پدیده جهانی شدن، گفت: برخی مخالف این پدیده هستند و بیان می کنند این پدیده موجب دلبستگی به دیگران می شود و برخی نیز با آن موافق هستند و بیان می کنند موجب بالا رفتن سطح رفاه و کنترل تورم می شود.

معاون پژوهش مرکز بین المللی توسعه صلح فرهنگ و عقلانیت افزود: در پاسخ به موافقان پدیده جهانی شدن باید گفت وضعیت اقتصادی کشورهای اسلامی عضو سازمان تجارت جهانی با وضعیت پیش از عضویت تفاوتی نداشته است از سوی دیگر دلبستگی به این سازمان موجب انتقال بحران های اقتصادی به کشورهای عضو می شود.

حجت الاسلام عندلیب اضافه کرد: پدیده جهانی شدن دارای فرصت و تهدید است بنابراین نیازمند برخورد مناسب است؛ استفاده از ابزارهای جهانی شدن اعم از اینترنت و ماهواره در انتقال معارف اسلامی با کمترین هزینه فرصت است؛ اخلال در حاکمیت و مدیریت فرهنگی کشور، تخریب روند توسعه پایدار، توزیع ناعادلانه درآمد و بحران هویت نیز از تهدیدهای پدیده جهانی شدن به شمار می روند.

وی ایجاد تمدن اسلامی را راهبرد صحیح در مواجهه با پدیده جهانی شدن دانست و ابرازداشت: این راهبرد را قرآن کریم و پیامبراکرم(ص) بیان کرده اند و در عصر حاضر امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب توجه ویژه ای به احیای تمدن اسلامی داشته اند؛ رهبر معظم انقلاب ایجاد تمدن اسلامی را دارای چهار مرحله، ایجاد انقلاب، دولت اسلامی، حکومت اسلامی و تمدن اسلامی می داند.

این پژوهشگر حوزوی با تأکید بر این که ایجاد تمدن اسلامی نیازمند علوم انسانی اسلامی است، بیان داشت: نمی توان با ادبیات غربی تمدن اسلامی ایجاد کرد؛ ایجاد علوم اسلامی نیز نیازمند اجتهاد کارآمد است و این اجتهاد نیز با نگاه حکومتی به فقه اسلامی ایجاد می شود.

وی تبیین کرد: برخی نگاه فردی به فقه دارند و می گویند وظیفه من ایجاد رابطه بین انسان و خداوند است که این دید توان ایجاد انقلاب را ندارد و حکومت را نیز وظیفه خود نمی داند و برخی آن را اجتماعی و حکومتی می دانند؛ برخی نیز جایگاه اجتماعی و حکومتی برای فقه قائل هستند که به آن فقه حکومتی گفته می شود./1324/پ201/ج