انسان با دو عنصر علم و اراده زندگی می کند

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق هفتگی خود که در مسجد احمدآباد شهرستان دماوند برگزار شد، با اشاره به کلامی از امیرالمومنین(ع) گفت: این بیان نورانی امیر المؤمنین(سلام الله علیه) است که برزخ را معرفی می‌کند فرمود: «أَیُّ الْجَدِیدَیْنِ ظَعَنُوا فِیهِ كَانَ‏ عَلَیْهِمْ‏ سَرْمَداً» ما یک موجود سرمدی هستیم و برای ابد می‌مانیم ما قوی‌تر از زمین هستیم قوی‌تر از آسمان هستیم قوی‌تر از شمس و قمر هستیم، چون بساط شمس و قمر بالاخره یک روزی برچیده می‌شود.

وی تأکید کرد: اگر ما چنین موجود ابدی هستیم، باید کالای ابدی داشته باشیم. قرآن کریم مکرّر در مکرّر در ترسیم خلقت انسان تلاش و کوشش کرد حالا شما به این مخمّس قرآنی توجه کنید این پنج اصل قرآن را توجه کنید که چگونه ما را ساخت؟ اولاً فرمود آنچه که مصداق شیء است مخلوق خداست: ﴿اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَیْ‏ءٍ﴾، بعد فرمود آنچه را که آفرید زیبا آفرید: ﴿الَّذی أَحْسَنَ كُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلَقَهُ﴾؛  درباره خصوص انسان هم که فرمود انسان را با احسن تقویم خلق کردیم؛﴿فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقینَ﴾،  اما زیبایی خلقت هر چیزی به چیست؟ آن را در سوره مبارکه «طه» به عنوان ضلع سوم ذکر کرد فرمود: ﴿أَعْطی‏ كُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلْقَهُ﴾، فرمود هر چیزی هر چه لازم داشت خدا به او داد. یک خرچنگ، مثل آهو، مثل طاووس هر چه لازم داشتند در خلقت و زندگی و زاد و ولد، خدا به آنها داد. هیچ ممکن نیست حیوانی، یک چیزی لازم می‌داشت و خدا به او نداد. هر حیوانی، هر موجود دریایی، هر موجود صحرایی، هر موجود فضایی، هر چه می‌خواست خدا به او داد. این حُسن خلقت اوست.

مفسر برجسته قرآن کریم بیان کرد: ضلع چهارم و اصل چهارم این است که تدبیر هم کرد اینها را، نه اینکه ابزار به اینها داد، اینها را پروراند و شکوفا کرد که اینها به بار بنشینند به ثمر برسند. درباره موجودات طبیعی این طور است حیوانی این طور است غیر از حیوان هم  همین طور است. و اصل پنجم این است که اینها را به هدف آشنا کرد ﴿أَعْطی‏ كُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدی﴾، اینها را به مقصد راهنمایی کرد، هر چیزی یک مقصدی دارد انسان هم مقصد خوبی دارد. اینها مخمّس یعنی کان تامه ﴿اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَیْ‏ءٍ﴾، کان ناقصه ﴿أَحْسَنَ كُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلَقَهُ﴾، همین را درباره انسان به صورت اینکه انسان «احسن المخلوقین» است و خدا ﴿أَحْسَنُ الْخالِقینَ﴾ است ذکر کرد. همین را در سوره «طه» تبیین کرد که ﴿أَعْطی‏ كُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلْقَهُ﴾، همین را تدبیر ربوبیت کرد مربی شد مدبر شد او را به مقصد برساند هدف او را هم مشخص کرد ﴿ثُمَّ هَدی﴾.

حضرت آیت الله آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه انسان با دو عنصر علم و اراده زندگی می کند، اظهار داشت: خداوند درباره خصوص انسان فرمود من به او بینش خوبی دادم، گرایش خوبی دادم. انسان با همین دو عنصر زندگی کرده است. یعنی با علم با اراده. باید بداند که چه بد است و چه خوب است. باید خوب را انتخاب بکند و بد را انتخاب نکند. من یک لوح نانوشته‌ای به انسان ندادم که تو بنویس. من لوح زرّین نوشته‌ای به او دادم. این در درونش علوم فراوانی دارد در بخش بینش و دانش. در درونش بخش‌های فراوانی دارد به عنوان گرایش و خواهش. چه می‌داند چه می‌خواهد همه را به او گفتم؛ منتها او باید تلاش و کوشش بکند، باید به این فکر باشد که درون او را سارق، سرقت نکند. انسان به فکر اثاث منزل هست ولی به فکر اثاث الهی نیست که در درون او چه گوهری هست و خدا چه گوهرهایی به او داد. فرمود دو عنصر دارد یک عنصر اینکه بفهمد چه خوب است و چه بد است. یک عنصر دیگر این است که گرایش او مشخص بشود. فرمود ما هم در بینش علم او را تأمین کردیم هم در بخش گرایش خواهش او خواستن او پذیرش او را تأمین کردیم.

وی افزود: خداوند ما را طوری آفرید که از گُل لذت می‌بریم از نظر منظر، از عطر لذّت می‌بریم از نظر شامّه، از عسل لذّت می‌بریم از نظر طعم، این جور خدا ما خلق کرد. فرمود در این هفت یا هشت میلیارد بشری که زندگی می‌کنند همه از عطر  و گل و غذای خوب خوششان می‌آید فرمود درون همه هم همین طور است. من محبوب همه را مشخص کردم که به چه سمت گرایش داشته باشند، فرمود من در دل‌های شما ایمان را محبوب قرار دادم؛ یعنی دل شما به طرف ایمان گرایش دارد. عقل شما به طرف علم گرایش دارد، به او دادم.

استاد برجسته حوزه ادامه داد: دل شما به طرف ایمان گرایش دارد او را با این گرایش من ساختم، شما این ساختار را بهَم نزنید. نماز تکلیف نیست، محبوب است. شما را نگفتن نماز را دوست داشته باش، عدل را دوست داشته باش، حق را دوست داشته باش، صدق را دوست داشته باش، من ساختار خلقتتان را این طور کردم مگر به ما سفارش کردند که شما عطر را دوست داشته باشید؟ مگر به ما سفارش کردند که شما گُل را دوست داشته باشید؟ مگر کسی به ما گفت شما عسل را دوست داشته باشید؟ این ساختار خلقت ما این است که اینها را ما قبول کردیم. فرمود همان طوری که گل را زیبا می‌بینید کسی یادتان نداد، عطر را خوب می‌دانید کسی به شما یاد نداد، غذای خوب را خوب می‌دانید، کسی به شما یاد نداد، دین را حق را صدق را من محبوب شما قرار دادم. ﴿حَبَّبَ إِلَیْكُمُ الْإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی‏ قُلُوبِكُمْ﴾،  و همچنین همین الآن ما از کنار سطل زباله که می‌گذریم بینی را می‌گیرم مگر کسی یادمان داد که سطل زباله جای بدی است؟ فرمود کفر و فسوق و عصیان، سطل زباله است من شامه‌ای در درون شما قرار دادم که از اینها منزجر است بدش می‌آید شما این شامه را عوض نکنید. همین! ﴿وَ كَرَّهَ إِلَیْكُمُ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ﴾.

حضرت آیت الله جوادی آملی خاطرنشان کرد: دست به ساختار خلقت نزنید نه بینش خود را عوض کنید، نه گرایش خودتان را. این دو راه دارد یا مثل انبیا و اولیاء چشمه‌وار این دو اصل را حفظ می‌کنید ﴿لِمَنْ كانَ لَهُ قَلْبٌ﴾ مانند آن باغی که چشمه ندارد، ولی از آب استخر و چشمه‌های بیرون استفاده می‌کند ﴿أَوْ أَلْقَی السَّمْعَ وَ هُوَ شَهیدٌ﴾، یا انسان گوش شنوا داشته باشد ببیند رهبران الهی چه می‌گویند. یا خودش امام و پیغمبر باشد که از درون او می‌جوشد. اگر نه این بود و نه آن، بالاخره می‌خشکد و فرصت در این است که انسان به بهترین وجه این دو اصل را حفظ بکند.

وی در پایان یادآور شد: ما الآن در کنار سفره خون‌های پاک شهداء نشستیم رهبران الهی بودند امام بود رهبر بود مراجع بود اینها تلاش و کوشش کردند این کشور را طیب و طاهر کنند ما کشور طیب و طاهر شده را حداکثر سرمایه قرار بدهیم و از آنها بهره ببریم و این راه باز است و امیدواریم إن‌شاءالله توفیقی نصیب ما بشود که هم آن بینش الهی را که داده خداست حفظ کنیم و هم این گرایش الهی را که داده خداست حفظ کنیم تا با سرمدیت ما با ابدیت ما هماهنگ باشد آن وقت راحت می‌شویم، راحت می‌میریم./841/د102/ق