رزمایش دریایی، نماد توازن قدرت

به گزارش خبرگزاري رسا، عباس حاجی نجاری  طی یادداشتی در روزنامه جوان نوشت: اگرچه حضور قدرتمندانه دو نیروی دریایی نظام جمهوری اسلامی (نیروی دریایی سپاه و ارتش جمهوری اسلامی ایران) در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند و آب‌های فرا منطقه‌ای، امنیت دریایی معطوف به ایران اسلامی را در آب‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای، تأمین کرده است، اما رزمایش مشترک ایران، چین و روسیه به‌عنوان سه قدرت دریایی، در عین ظرفیت‌سازی برای تقویت هماهنگی میان این نیرو‌ها در شرایط احتمالی تهدید، نمادی از توازن قدرت به‌ویژه در این منطقه حساس جهان و خنثی‌کننده سناریوی امریکایی‌ها و اروپایی‌ها در ائتلاف‌سازی در منطقه به بهانه عبور امن نفت و القای انزوای ایران است. تحولی که در عین زمینه‌سازی برای همکاری‌های دفاعی، نویدبخش شکل‌گیری بستر جدیدی برای همکاری‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران با دیگر قدرت‌های جهانی و الگویی برای همکاری‌های اقتصادی و سیاسی است.

هفته گذشته سردار شکارچی، سخنگوی ارشد نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی با اعلام برگزاری رزمایش چهارروزه دریایی سه‌جانبه ایران، روسیه و چین از روز جمعه 6 آذرماه، هدف آن را تقویت و افزایش امنیت تجارت بین‌المللی در اقیانوس هند و دریای عمان اعلام کرد. او با اشاره به اینکه اقیانوس هند و دریای عمان از مناطق کلیدی تجارت جهانی محسوب می‌شوند و کشور‌های بسیاری در این مناطق تردد می‌کنند به همین جهت برقراری امنیت در این منطقه مهم و حیاتی است، یادآور شد: جمهوری اسلامی تاکنون ثابت کرده که در جهت ایجاد امنیت آبراه‌های بین‌المللی به‌ویژه در منطقه کلیدی اقیانوس هند و دریای عمان همواره تلاش کرده است.

امیر دریادار دوم غلامرضا طحانی، معاون عملیات نیروی دریایی ارتش و سخنگوی رزمایش نیز با اشاره به وسعت منطقه این رزمایش که بالغ‌بر 17 هزار کیلومترمربع می‌شود، اهداف آن را تقویت امنیت تجارت دریایی بین‌المللی و مقابله با دزدی و تروریسم دریایی و تبادل اطلاعات در حوزه امداد و نجات دریایی و تبادل تجربیات عملیاتی و تاکتیکی دانست. او تأکید کرد که پیام این رزمایش صلح، دوستی و امنیت پایدار در سایه همکاری و اتحاد جمعی است و پیامد آن این است که جمهوری اسلامی ایران قابل منزوی شدن نیست و این از مهم‌ترین دستاورد‌های این رزمایش خواهد بود. او افزود: برگزاری این رزمایش به معنای این است که روابط سه کشور ایران، روسیه و چین به سطح معناداری رسیده است و این روند در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت.

وزارت دفاع روسیه نیز با اعلام اینکه سه کشتی وابسته به ناوگان دریای بالتیک روسیه در این رزمایش نظامی سه‌جانبه مشارکت خواهد داشت، افزود: در این رزمایش سه‌جانبه برای نخستین بار به آزادسازی یک کشتی ربوده‌شده توسط دزدان دریایی پرداخته خواهد شد.

یک تحلیلگر مسائل نظامی چین نیز پیرامون این رزمایش گفت که یک پیام واضح این رزمایش برای امریکا این است که مسئله هسته‌ای تهران باید از طریق مذاکرات بر اساس توافق قبلی حل شود نه اقدام نظامی. «سونگ ژونگ پینگ» افزود: برگزاری چنین رزمایشی به ایالات‌متحده توصیه می‌کند که علیه ایران به اقدام نظامی یکجانبه متوسل نشده و فشار‌های بیشتری علیه این کشور اعمال نکند.

سخنگوی وزارت دفاع امریکا نیز با اذعان به اهمیت این رزمایش گفت: «ایالات‌متحده از رزمایش دریایی، که قرار است میان روسیه، ایران و چین در دریای عمان برگزار شود مطلع است و آن را زیر نظر خواهد داشت. او درعین‌حال تأکید کرد که ما به همکاری با شرکا و متحدان ادامه خواهیم داد تا از آزادی دریانوردی و جریان آزاد تجارت در آبراهه‌های بین‌المللی اطمینان حاصل شود». اما ولید فارس، مشاور پیشین ترامپ پیام این رزمایش را برای امریکا خطرناک دانست و یادآور شد پیام این رزمایش این است که ما باید با محور تازه‌ای رویارویی کنیم.

یک تحلیلگر مؤسسه امریکایی رند نیز پیام این رزمایش را، ناتوانی امریکا در انزوای ایران دانست و در گفتگو با شبکه تلویزیونی پی بی اس امریکا گفت: روسیه و چین در این رزمایش به ایالات‌متحده و جامعه بین‌الملل می‌گویند که آن‌ها بازیگران اصلی منطقه هستند. ایران منتظر ماند و فرصت داد و با اروپایی‌ها مذاکره کرد تا به‌این‌ترتیب هزینه‌های فشار حداکثری امریکا را جبران کند. ایران می‌خواهد نشان دهد که می‌تواند خاری در چشم ایالات‌متحده فروکند و هر اقدامی که ایالات‌متحده انجام می‌دهد، بدون پاسخ نخواهد ماند.

یکی از ابعاد راهبرد فشار حداکثری امریکا علیه ایران در ماه‌های اخیر جلوگیری از صدور نفت ایران بود، اگرچه فشار امریکایی‌ها بر دیگر کشور‌ها تاکنون در کاهش خرید نفت ایران مؤثر بوده است، به‌طور طبیعی عدم خرید نمی‌تواند به معنی ناتوانی ایران در صدور نفت از منطقه باشد. به همین دلیل امریکایی‌ها در ماه‌های اخیر برای اخلال در صدور نفت ایران با همکاری عوامل منطقه‌ای خود تلاش کرده‌اند با حاکم کردن یک فضای امنیتی و خدشه بر امنیت عبور نفت از منطقه، ائتلافی را علیه ایران به بهانه صدور امن نفت از منطقه تشکیل دهند، اما تلاش‌های آن‌ها به‌رغم فشار‌های سیاسی و دیپلماتیک و تطمیع سعودی‌ها به نتیجه نرسیده و حتی اروپایی‌ها حاضر به‌قرار گرفتن زیر پرچم ائتلاف امریکایی سعودی نشده‌اند.

از مردادماه گذشته امریکایی‌ها با دعوت از 60 کشور تلاش کردند ائتلاف مزبور را تشکیل دهند، اما به‌رغم تلاش چندماهه امریکایی‌ها و سعودی‌ها تنها اردن، بحرین، آلبانی و استرالیا به آن پیوسته‌اند. حتی هفته گذشته که انگلیسی‌ها به‌رغم فشار و خواست امریکایی‌ها نهایتاً به پیوستن به این ائتلاف گردن نهادند، صراحتاً تأکید کردند که اگر ائتلاف دریایی با امریکا برای محافظت از کشتیرانی در تنگه هرمز تبدیل به کارزار فشار حداکثر شود، بریتانیا از آن خارج خواهد شد.

در نقطه مقابل اروپایی‌ها هم به بهانه عبور امن نفت از منطقه و برای اینکه زیر پرچم امریکایی‌ها قرار نگیرند تلاش کردند که ائتلاف جداگانه‌ای به‌موازات امریکایی‌ها تشکیل دهند. بی‌بی‌سی در گزارشی از این تحرک اروپایی‌ها که فرانسه محور آن بود، می‌نویسد: کشور‌های اروپایی که نگران رویکرد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، در قبال ایران هستند به این ائتلاف ملحق نشده‌اند و فرانسه با دیگر کشور‌های اروپایی ائتلاف دیگری را شکل داده‌اند. اما این ائتلاف نیز نتوانست کشور‌های اروپایی را با خود همراه سازد که اقدام انگلیسی‌ها با اعزام مشروط یک کشتی جنگی برای پیوستن به ائتلاف امریکایی نشانه آن است.

این در حالی است که تشکیل ائتلاف اروپایی در خلیج‌فارس با یکسری موانع جدی روبه رواست، از جمله دشواری محافظت از همه کشتی‌های نفتکش و تجاری به دلیل عدم برخورداری اروپایی‌ها از کشتی‌های کافی برای محافظت است و ترس از نفوذ و اقتدار ایران در منطقه خلیج‌فارس مانع هرگونه زیاده‌روی یا زیاده‌خواهی قدرت‌های فرا منطقه‌ای است چراکه جمهوری اسلامی ایران به‌خوبی توانسته امنیت این منطقه را حفظ کند.

بر همین اساس، کشور‌های اروپایی از درگیر شدن با ایران در منطقه نوعی ترس دارند و از تبعات این درگیری واهمه دارند و سوم اینکه ازنظر حقوق بین‌الملل توافق‌های دوجانبه و چندجانبه برای اقدامات دفاعی قابلیت عملیاتی شدن دارد، اما اساساً کشور‌ها می‌توانند در مسیر‌های دریایی بین‌المللی حضور نظامی داشته باشند و نه آب‌های سرزمینی دیگر کشور‌ها و چهارم اینکه بسیاری از کشور‌های اروپایی حاضر به تأمین امنیت کشتی‌های خود از سوی انگلیس و امریکا نیستند چراکه این ائتلاف منجر به فرماندهی دریایی امریکا می‌شود و این ممکن است به این معنا باشد که واشنگتن بر دیگر کشور‌ها تسلط پیدا می‌کند. از طرف دیگر، کشور‌ها از سیاست امریکا و چگونگی استفاده از نیرو‌ها در زمان بحران‌ها آگاه نیستند و این به معنای شکل‌گیری یک بحران وخیم‌تر است.

برگزاری رزمایش مشترک دریایی ایران، روسیه و چین، در عین تحصیل دستاورد‌های عملیاتی آن، نمادی از توازن قدرت در منطقه است که ایران محور آن است و تحریم‌های امریکا و خصومت ورزی کشور‌های عربی حاشیه خلیج‌فارس و رژیم صهیونیستی نتوانسته است در آن خدشه‌ای وارد کند./1360//101/خ