آیا رئیسی در تشخیص محقق و مقدس اردبیلی اشتباه کرد؟

به گزارش خبرگزاری رسا در اردبیل آیت الله رئیسی، در جمع نخبگان، علما، خانواده های شهدا، ایثارگران و جمعی از اقشار مردم اردبیل گفته بود: "اردبیل مفاخر و بزرگان بسیاری دارد، که اینها علمای عامل واصل اند، محقق اردبیلی، مقدس اردبیلی. اینها چهره هایی هستند که امروز هم مشی و سخنان سیره آنها نه تنها برای اربیلی ها، برای ایران، عالم و جهان اسلام درس و الگو هستند. ما در زمان خودمان آنها را درک نکردیم، نه مقدس اردبیلی و نه محقق اردبیلی را".

بعد از این اظهارات، برخی با حاشیه سازی ها و شیطنت های رسانه ای، با اشاره به که محقق اردبیلی و مقدس اردبیلی یکی هستند، گفتند که رئیس‌جمهور دچار یک اشتباه تاریخی شده است.

حجت الاسلام والمسلمین عاملی؛ امام جمعه اردبیل، در پاسخ به این حاشیه سازی ها، در گفتگویی با تایید سخنان رئیس جمهور، اظهار کرد: آقای رئیس‌جمهور در سخنان خود از ۲ نفر از مفاخر شیعه اردبیلی یاد کردند که هر دو آنها از بزرگان هستند.

آیت‌الله محقق اردبیلی که دانشگاه اردبیل نیز به نام ایشان است از مفاخر شیعه و مشهور به مقدس اردبیلی هستند؛ نفر دومی که آقای رئیس‌جمهور منظورشان بود، آقای محمد بن علی اردبیلی مشهور به محقق اردبیلی صاحب کتاب مشهور جامع الرواة بودند که ایشان نیز واقعاً از مفاخر هستند. بنابراین آقای رئیسی از دو عالم بزرگوار متفاوت نام بردند.

مقدس اردبیلی:

احمد بن محمد اردبیلی (متوفای ۹۹۳ق) معروف به مقدس و محقق اردبیلی از فقهای امامیه در قرن دهم قمری و از معاصران شیخ بهایی بود. ایشان در علوم عقلی و نقلی تبحر داشت و در زمان ریاست بر حوزه علمیه نجف رونقی دوباره به این حوزه داده شد.

مجمع الفائده و البرهان و زبدة البیان از مهم‌ترین آثار ایشان نام برده شده است و و افرادی مانند سید محمد عاملی مؤلف مدارک الاحکام و شیخ حسن عاملی مؤلف معالم الدین از شاگردان مقدس اردبیلی بودند.

مقدس اردبیلی از دربار صفویه برای گسترش تشیع و حل مشکلات شیعیان استفاده می‌کرد؛ ولیکن وارد دستگاه صفوی نشد. زهد و تقوا و کمک‌های او به محرومان زبان‌زد بود و کراماتی نیز به او نسبت داده شده است.

محقق اردبیلی:

محمد بن علی اردبیلی معروف به حاج محمد اردبیلی و از عالمان نیمه دوم قرن یازدهم قمری، مُحَدِّث و رجال‌شناس شیعه و نویسنده کتاب جامع الرواة است. ایشان در این کتاب برای نخستین بار بین رجال‌شناسان شیعه، بعد از ذکر هر راوی، نام همه کسانی را آورده است که از آن راوی روایت کرده‌اند و نیز همه کسانی که راوی مذکور از آنان روایتی نقل کرده است. بر این اساس، راوی مشترک و ناشناخته در بیشتر موارد از همدیگر تشخیص داده می‌شود.

محمد اردبیلی از شاگردان علامه مجلسی و جعفر بن عبدالله حویزی است. تصحیحُ الاَسانید اثر دیگر او نیز در علم رجال نگاشته شده است./د۱۰۱/