استاد غلوش به سادگی از کنار حروف قرآن نمی گذشت

شیخ راغب مصطفی غلوش، از نسل قاریانی است که پس از پایان جنگ تحمیلی، برای نخستین‌بار به ایران سفر کرد و خاطره خوش تلاوت‌های اواخر دهه ۶۰ و دهه ۷۰ شمسی را آفرید.

شیخ راغب «آیه تطهیر» را به طرز عجیب و بسیار زیبایی قرائت می‌کند که نشانگر علاقه ایشان به اهل بیت(ع) و محبانشان در ایران است.

از شیخ راغب، اذان دلنشینی هم به یادگار مانده است که سال‌ها است از مأذنه‌های شیعه به گوش می‌رسد.

به مناسبت تجلیل از این قاری بین المللی خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در گفت و گو با حجت الاسلام محمد اسماعیل خورشیدی قاری بین المللی به تبیین شخصیت و سبک و سیاق قرآنی راغب مصطفی غلوش پرداخته است.

متن گفت و گو به این شرح است:

رسا_ امروز سالروز فوت قاری قرآن مصطفی غلوش است، لطفا کمی این قاری را معرفی کنید؟

استاد راغب مصطفی غلوش در سال 1317 شمسی در یکی از روستاهای غربیه استان مصر در یک خانواده قرآنی متولد شد و از همان دوران نوجوانی کل قران را حفط کرد و در شانزده سالگی در محافل قرآنی تلاوت می کرد، اهتمام ایشان به حضظ قرآن در سنین نوجوانی نکته مهمی است یعنی با تسلط به سراغ قرائت قرآن رفته است، در حدود 24 سالگی در رادیو و تلویزیون مصر به صورت رسمی آغاز به تلاوت قرآن کرد.

در مصر روال اینگونه است که ابتدا باید هیأتی از اساتید نسبت به قرائت نظر دهند و اگر شایستگی فرد احراز شود می تواند به رادیو و تلویزیون راه پیدا کند که این کار چندسالی است در کشور ما هم شروع شده و ثمرات و برکات خوبی هم داشته است.

استاد غلوش از نسل قاریانی است که بعد از جنگ تحمیلی برای اولین بار به ایران آمد و در حدود دهه هفتاد در ایران تلاوت های بسیار ممتازی در محضر مقام معظم رهبری انجام داده است، از نقاط اوج فعالیت های قرآنی استاد غلوش در دوران سربازی ایشان است که موفق شده بودند در مسجد مشهور امام حسین(ع) مصر به تلاوت قرآن بپردازد، قاریان ایرانی و مردم ما مصطفی غلوش را به چند تلاوت بی نظیر از جمله تلاوت آیه تطهیر می شناسند.

در سن 77 سالگی بعد از سفر به کشورهای مختلف دنیا برای تلاوت براثر بیماری در مصر دار فانی را وداع گفت و در همان روستای طنطای خود به خاک سپرده شد.

رسا_ قرائت غلوش چه تفاوتی با سایر قراء دارد؟

تلاوت ایشان به لحاظ سبک و قرائت از مقلدین شیخ مصطفی اسماعیل است و مصطفی اسماعیل به عنوان قاری اکبرالقراء در مصر شناخته می شود و غلوش از همان ابتدا براساس داشته های خود به دنبال تقلید از یک قاری با کیفیت بوده است و استادی را انتخاب می کند که با قابلیت های او همخوانی داشته باشد، متأسفانه امروزه در دوران ما این مشکل وجود دارد که قاریان از استاد مناسب تقلید نمی کنند، مثلا بسیاری از نوجوانان و جوانان قرآن پژوه به دنبال تقلید از استاد شحات انور می روند که این اشتباه است، او یک صوت منحصر به فرد برای خودش داشته و نمی توانیم در اکثر موارد از او تقلید کنیم چون صدای او خاص خودش است، اما صدای مصطفی اسماعیل به دلیل لحنی بودن قرائت به گونه ای است که اکثر افراد و قرآن آموزان می توانند از او تقلید کنند.

استاد غلوش در تقلید از مصطفی اسماعیل به حدی رسیده بود که برخی به او می گفتند تو پسر او هستی که به این حد در خواندن به او شباهت داری، اما تلاوت شیخ غلوش به دلیل مؤلفه های فنی باید از سه جهت بررسی کرد، هم به لحاظ صوتی، لحنی و تکنیک لحنی.

به لحاظ صوتی، صدای غلوش صدای معمولی است و خیلی درجه بالایی از امتیاز ندارد مگر از نظر تحریرپذیری و انعطاف، اما به لحاظ لحنی قاری مقلد و توانمدی است ولی نکته برجسته تلاوت غلوش که او را از سایر قاریان ممتاز می کند تکنیک های صوتی ایشان است، در تکنیک های صوتی قطعاً استاد غلوش از بهترین قاریان مصر می باشد، تلاوت آیه تطهیر او نشان از حرفه ای بودن راغب مصطفی غلوش است، در عین تقلید اتکاء به ظرفیت داخلی و استعدادی که دارد، باعث شده که غلوش، غلوش شود، اما فی الجمله تکنیک صوتی و خواندن او را منحصر به فرد کرده است و همین تکنینک موجب شده در برخی از موارد بیش از تصور بدرخشد مثلا در خاطره ای از شیخ طوبار نقل شده در یکی از سفر اروپایی که برای تلاوت داشتیم برخی از شنوندگان مسیحی پس از استماع تلاوت 25 نفر از آن ها مسلمان شدند و علت تلاوتشان را استماع صوت استاد غلوش بیان کرده بودند.

رسا_ آیا شیوه خاصی در قرائت او وجود دارد؟

 استاد غلوش در تلاوت مقلد از شیخ مصطفی اسماعیل بودند، اما در همه حال حق تلاوت را رعایت می کردند یعنی تلاوتشان با رعایت دقیق مسائل فنی تجویدی و لحنی همراه است و در اداء کلمات و حروف به قدری دقیق هستند که به سادگی از کنار حروف نمی گذرند.

رسا_ مصطفی غلوش قاری سنی بوده چطور یکی از اذان های ماندگار که مختص شیعه است گفته است؟

اذان استاد مصطفی غلوش در مایه راست گفته شده است و جزء محدود قاریان مصری است که مزین به نام امیرالمومنین علیه السلام است و اشهد ان علی ولی الله را به زیبایی بیان کرده و اذانشان بسیار اذان ممتازی است از این حیث که کمتر قاری مصری داریم که به این حد اذانش در بین مردم ایران محبوب باشد، مقام رست ابوالنغمات و مادر نغمات مقام بیات است، پدر نغمات در فرهنگ ایرانیان چون ریشه در نغمات موسیقیایی ایران دارد و  مردم ما بسیار این نغمه را می پسندند و به همین خاطر در اذهان ایرانیان ماندگار شده است.

به طور کلی مردمان مصر بسیار عاشق اهل بیت(ع) هستند حتی مساجدشان را به نام اهل بیت مثل مسجد حضرت زینب(س)، مسجد سیدالشهدا(ع) نامگذاری کرده اند، حتی برخی از قراء مثل عبدالباسط زیباترین قرائتشان(سوره حشر) در حرم کاظمین قرائت کرده اند، یا قرائت قرآن استاد محمد اللیثی پس از روضه امام حسن علیه السلام قرائت شده است و برخی نیز به مذهب شیعه گرویده اند و درکل قاریان مصر محب اهل بیت و ابایی از گفتن چیزی که شعار شیعه باشد، ندارند.

رسا_ در سفر غلوش به ایران استقبال خوبی از او صورت گرفت؟

بله خود راغب مصطفی غلوش از این سفر می گوید آنقدر احساس و هیجان را یک جا ندیده بودم و در عین حال فکر نمی کرده که قلوب مردم ایران اینگونه متوجه قرآن باشد و به این حد زیبا مردم از قرآن استقبال کنند و گفته است که برای قاریان ایرانی آینده روشنی را می بیند که به لحاظ لحن و تجوید دقیق می خوانند و واقعاً امروزه در کشور ما اینچنین است و قاریان بسیار ممتازی را در سطح بین الملل داریم.

یکی از تلاوت های پرشور جمعیتی استاد راغب مصطفی غلوش در قم و مسجد اعظم حرم حضرت معصومه انجام شده است که در حدود 20 هزار جمعیت در این مسجد و اطراف آن جمع شده بودند و خودش بعد از بازگشت از قم می گوید نمی دانم به چه صورت حضور این جمعیت را توصیف کنم و می گوید تاکنون چنین هیجانی را ندیده بودم که با تمام وجود به قرآن گوش بسپارند.

رسا_ قاریان قرآن در چه زمینه ای می توانند از این قاری برجسته استفاده کنند؟

قاریان ما در بحث تقویت آکسان های صوتی و تقویت الحان عربی و تکنیک های صوتی می توانند از ایشان بهره ببرند.

رسا_ به عنوان یک استاد ممتاز قرآنی حفظ قرآن را از چه سنی پیشنهاد می کنید؟

به طور عمومی براساس روایت پیامبر(ص) بچه تا شش، هفت سالگی باید در اختیار خودش باشد و نباید او را اجبار به کلاس های قرآنی و حفظ کرد، کسانی که برای مشاوره به من مراجعه کرده اند پیشنهاد کرده ام که فرزندانشان تا هفت سالگی در اختیار خودشان باشد و پس از آن محیط را برای آن ها فراهم کنند، یعنی محیط باید قرآنی و اهل بیتی باشد تا به این سمت کشیده شوند و از طرفی تشویق صورت بگیرد تا به سمت مباحث قرآنی ترغیب صورت گیرد.

رسا_ با تشکر از حضرتعالی که این فرصت را در اختیار ما قرار دادید.