مهم‌ترین پدیده‌ عصر حاضر سیره حکمرانی رهبر معظم انقلاب است

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، آیت الله محسن اراکی عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه سراسر کشور در نشست تخصصی «بررسی سیره حکمرانی رهبر معظم انقلاب» که در خبرگزاری رسا برگزار شد، بحث بررسی سیره حکمرانی رهبر معظم انقلاب را مبحثی علمی و جدی دانست و گفت: سیره رهبر معظم انقلاب بسیار مهم، جدی و دارای ابعاد گوناگون علمی و تحقیقاتی است.

وی ادامه داد: رهبری در طول ۳۳ سال توانسته کشور را از بحران‌های بسیار شدیدی به سلامت عبور بدهد و جامعه را در مسیر انقلاب هدایت کند به شکلی که اصول و عزت انقلاب حفظ شود و در همه عرصه‌ها با وجود چالش‌های فراوان شاهد پیشرفت کشور باشیم که این یک چیز عادی نیست.

اهمیت بررسی سیره حکمرانی رهبر معظم انقلاب

آیت الله اراکی مهم‌ترین پدیده‌های عصر حاضر را سیره حکمرانی رهبر معظم انقلاب دانست و اظهار داشت: به دلیل اهمیت این پدیده بررسی سیره حکومتی رهبر معظم انقلاب به بحث‌ها و تحقیقات بسیار علمی، گوناگون و دامنه‌داری نیازمند است که در یک جلسه قابل بیان نیست.

وی افزود: باید معنای سیره حکمرانی را بررسی کرد؛ ما یک نظریه حکمرانی داریم که از آن به فقه حکمرانی تعبیر می‌شود و محتوای سیره حکمرانی در عرصه‌های گوناگون فقه حکمرانی بیان می‌شود؛ بنابراین سیره حکمرانی رهبر معظم انقلاب فراتر از فقه و نظریه حکمرانی است.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه سراسر کشور با مقایسه سیره حکمرانی رسول اکرم (ص) و حضرت امیر (ع) در پدیده فقهی اقطاع ابراز داشت: تفاوت سیره حکمرانی رهبر انقلاب و امام خمینی نیز با همین مسأله حل می‌شود، اقتضائات زمان در سیره تأثیر دارد؛ همچنان که اقطاع در زمان پیامبر اکرم (ص) بسیار جدی دنبال می‌شد؛ اما زمان حضرت علی (ص) اقطاعی صورت نمی‌گرفت.

وی ادامه داد: امکان دارد در سیره رهبر انقلاب و حضرت امام ببینیم که رهبر انقلاب تصمیمی گرفته باشد؛ اما در سیره حکمرانی حضرت امام تفاوت داشته باشد که هر دو تصمیم در یک چهارچوب فقهی اتخاذ شده باشد.

آیت الله اراکی با اشاره به وجه افتراق سیره حکمرانی و نظریه فقه نظام حکمرانی ابراز داشت: چارچوب فقه باید تبیین شود، اگر ما از فقه نظام اقتصادی یا فقه نظام سیاسی، فقه فرهنگ یا فقه امرار شرعی صحبت کنیم، باید این فقه‌ها، تبیین و چگونگی و شیوه اجرایی آن حکمرانی توضیح داده شود.

تفاوت سیره حکمرانی و فقه نظام حکمرانی

وی افزود: سیره بحث خوبی فراتر از بحث فقه نظام و فقه نظری است؛ اگر بخواهیم با ادبیات استاد شهید صدر صحبت کنیم این سیره به حوزه اختیارات حاکمیتی مربوط است که از آن به منطقه الفراغ تعبیر می‌کند؛ البته این فراغ فقهی و حکمی نیست بلکه فراغ به شیوه اجرای آن کلیات و احکام فقهی طلاق می‌شود.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه سراسر کشور با تأکید بر نگاه حکمرانی به سیره و اجرا توضیح داد: حکمرانی نمی‌تواند به فقه نظام سیاسی اکتفا کند، اگر بخواهیم فقه نظام سیاسی را به‌عنوان حکمرانی مطرح کنیم، نمی‌توانیم حق مطلب را به درستی ادا کنیم؛ اگر شما بخواهید فقه نظام سیاسی را اجرا کنید یا در عرصه‌های دیگر حاکمیتی مانند عرصه اقتصاد، فقه یا همان چیزی که به تئوری نظام تعبیر می‌کنیم ورود کنید، فقه همان تئوری می‌باشد که از همه نظر کامل است.

وی افزود: وقتی فقه می‌خواهد اجرا شود ممکن است شیوه‌های اجرایی متفاوتی را تجربه کنیم و به دنبال شیوه بهتر برویم، امکان دارد به دلیل نداشتن تجربه کافی، شیوه ما در بخش یا مقطعی نادرست باشد؛ اما هرچه پیش برویم تجربه ما بر توان حکمرانی افزوده‌تر می‌شود؛ به همین جهت حکمرانی در چارچوب همان نظریه نظر به اجرا دارد.

آیت الله اراکی با تأکید بر لزوم بررسی سیره حکمرانی رهبر انقلاب آن را در چهار عرصه تقسیم و عنوان کرد: مدیریت، سیاست، حال سیاست داخلی یا خارجی، عرصه اقتصاد و عرصه فرهنگ کلان‌تریین عرصه‌هایی هستند که می‌توان در بررسی سیره حکمرانی بدان توجه داشت؛ البته عرصه‌های خرد دیگری نیز وجود دارد.

وی ادامه داد: ۵ عنوان در مدیریت و سیره حکمرانی رهبر انقلاب وجود دارد که باید آن را مورد توجه قرار داد؛ فراز اول آن قانون‌گرایی است؛ ایشان در عرصه مدیریت می‌کوشند همه تصمیماتی که خود ایشان یا نهاد‌های وابسته اتخاذ می‌کنند در چارچوب قانون مصوب و مدون کشور باشد.

قانون‌گرایی رهبر معظم انقلاب

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بیان اهمیت قانون‌گرایی در قاموس فکری رهبر معظم انقلاب خاطرنشان کرد: بسیاری از افرادی در این چند دهه انتظار داشتند رهبر معظم انقلاب در برخی از مسائل فراتر از چارچوب‌های قانونی دخالت کنند به این عقیده که زودتر کار را حل می‌کند؛ برای مثال آن‌ها تلاش کردند رهبر انقلاب به‌صورت مستقیم برای منحل کردن انتخابات‌ها موضع گیری کنند یا به فلان قاضی یا رئیس قوه قضاییه بگویند این کار را بکند یا نکند؛ اما همیشه سیاست کلی رهبر معظم انقلاب این بوده که هر کدام از نهاد‌ها کار خودشان را انجام بدهند؛ البته همیشه رهبر انقلاب به دنبال نشان دادن خط کلی به نهاد‌ها هستند.

وی ادامه داد: افرادی اصرار کردند رهبر انقلاب در شورای نگهبان دخالت کند، عده‌ای از تندرو‌های افراطی که خود عمده مشکل کشور هستند در جریان فتنه ۸۸ به دنبال این بودند که رهبر معظم انقلاب انتخابات را باطل کنند؛ اما رهبر انقلاب فرمودند اگر اشکال و اعتراضی دارید از مسیر قانونی دنبال کنید و به دنبال این نباشید که خارج از شیوه‌های قانونی و به شکلی نادرست نظم مملکت را بر هم بزنید.

آیت الله اراکی با تأکید بر اهمیت ساختار‌های قانونی در مدیریت تبیین کرد: آنچه که امروز این ساختار‌های قانونی را جا انداخت تأکید رهبر معظم انقلاب بر اساس این اصل مدیریتی بود؛ در حالی که امروز کشور‌های پیرامونی ما از این مشکل رنج می‌برند؛ اما چنین مسأله‌ای در کشور ما وجود ندارد و مشکلات در چارچوب ساختار قانونی مدیریت می‌شوند.

وی افزود: البته ایشان از نظر فقهی اختیار دارند و قانون چیزی نیست که دست ایشان را ببندد؛ تفاوت سیره حکمرانی با نظریه فقهی در اینجا نشان داده می‌شود، ایشان رهبر و ولی فقیه است و اختیارات کافی از نظر شرعی در دخالت در ساختار‌های قانونی از قوه قضاییه، مقننه، مجریه را دارد؛ اما در این بحث ورود نمی‌کنند.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه سراسر کشور مردم‌گرایی را شاخصه دیگر حکمرانی رهبر معظم انقلاب دانست و توضیح داد: مردم‌گرایی یعنی بای در مدیریت کشور رضایت عموم مردم تأمین شود و فرصت مشارکت در مدیریت کشور را به مردم بدهیم؛ چه از طریق انتخابات، چه نهاد‌های مشارکتی دیگر که در ساختار‌های قانونی تعریف می‌شود یا باید ساختار قانونی پیدا کند.

وی افزود: ما باید با مشارکت مردم ساختار قانونی به ارتباط مسؤولین با مردم بدهیم و ارتباط نزدیکی شکل بگیرد؛ یک اصل اسلامی از اصول فقه مدیریت این است که نباید بین مسؤولین و مردم حاجب یا مانعی وجود داشته باشد که دسترسی مردم را به مسؤولین کم کند، منتهی این اصل مدیریت خود را به اشکال مختلف در نظام مدیریت رهبر معظم انقلاب نشان داده است.

آیت الله اراکی با اشاره به سفر‌های رهبر انقلاب در دهه اخیر برای دیدار‌های مردمی اظهار داشت: رهبر انقلاب در دوره‌ای که احساس کردند ارتباط مسؤولین با مردم کم است و خود وارد میدان شدند؛ حتی کسانی که زاویه داشتند ایراد می‌گرفتند که چرا رهبر انقلاب به استان‌ها مسافرت می‌کنند.

وی افزود: آن‌چنان بین مردم و مسؤولین فاصله افتاده بود که از همدیگر خبری نداشتند؛ برخی از آقایان اصلاح طلب به شکلی از آن دوران تعریف می‌کنند و حافظه تاریخی به‌قدری ضعیف است که آن را می‌پذیرد، در حالی که ما در آن دوران وضع عجیبی داشتیم و اتفاقاً بدترین دوران حکومتی بود.

ویژگی‌های مدیریتی رهبر معظم انقلاب

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه سراسر کشور مدیریت مبتنی بر ایمان، تقوا، تخصص، کارآیی و نشاط را مهم و جمع در رهبر معظم انقلاب دانست و ابراز داشت: مدیریت کشور باید این عناصر مدیریتی را به‌صورت جمع در خود داشته باشند.

وی افزود: تقوا و تخصص در مدیریت کشور کافی نیست، بلکه کارآیی و نشاط داشتن که مدیر حال داشته باشد تا از پشت میز مدیریت خود در صحنه و میدان حضور پیدا کند، اهمیت دارد؛ یکی از امتیازات دولت آقای رئیسی این است که هر چهار عنصر را کمابیش در مدیریت خود رعایت می‌کند.

آیت الله اراکی با اشاره به «کلکمْ راعٍ وَ کلکمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ» نظارت دقیق و همگانی را مورد توجه قرار داد و گفت: اقتضای مسؤولیت، نظارت دقیق از سوی مردم است که شکل آن نیز باید مورد بحث قرار بگیرد.

وی ادامه داد: مسأله سلامتی ساختار نیز بسیار اهمیت دارد؛ افراد سالم در ساختار ناسالم امکان داردبه شکلی به انحراف کشیده شود، سلامتی ساختار همیشه مورد تأکید رهبر انقلاب بوده و هست.

نیاز رشته دانشگاهی برای بررسی سیره حکمرانی

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه سراسر کشور با تأکید بر گستره ابعاد بحث درباره سیره حکمرانی رهبر معظم انقلاب گفت: به نظر می‌رسد لازم است که یک رشته تحصیلی دانشگاهی مستقل برای بررسی تخصصی تمام ابعاد مسأله سیره حکمرانی رهبر معظم انقلاب تشکیل شود.

وی ادامه داد: مدارا در قاموس فکری رهبر معظم انقلاب بسیار مهم است؛ گاهی اوقات بسیاری از ما ناراحت می‌شویم که چرا رهبر انقلاب آنقدر مدارا می‌کنند؛ البته این در اصل از شیوه‌های انبیا و اصول سیاست حکمرانی در طول تاریخ انبیا بوده و عجیب‌ترین شکل مدارا نیز توسط رسول اکرم رقم خورد.

آیت الله اراکی رویکرد وحدت‌گرایی را دیگر شاخصه سیاست‌های کلان رهبر انقلاب دانست و توضیح داد: فراخواندن جامعه به سوی وحدت و اجتناب دادن از تنش زایی درونی جامعه بسیار اهمیت دارد؛ رهبر معظم انقلاب بسیار حکیمانه در این راستا عمل کردند که مسأله وحدت شیعه و سنی یکی از جلوه‌های آن در داخل کشور است که این رویکرد رهبر معظم انقلاب باعث شد توطئه بزرگی که اسرائیل،  انگلیس و آمریکا تلاش می‌کردند با کمک مزدورانشان در حاشیه خلیج فارس در برافروختن آتش فتنه بین شیعه و سنی اقدام کنند، از بین برود.

تأکید رهبر انقلاب بر وحدت شیعه و سنی کشور را نجات داد

وی ادامه داد: فتنه آن‌ها برانگیختن احساساتی که در دو مجموعه شیعه و سنی وجود دارد بر علیه همدیگر بود؛ آن‌ها ایران را به‌عنوان هدف اصلی مدنظر داشتند، همه جای دنیا را هم به فتنه آتش کشیدند؛ اما ایران کاملاً در امنیت بسیار مطلوبی قرار داشت؛ آن‌ها می‌خواستند کار‌هایی را نیز در داخل ایران انجام دهند، ولی موفق نشدند و اساس این شکست آن‌ها در ایجاد آتش فتنه داعش در داخل کشور با تدبیر رهبر انقلاب رقم خورد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به سیاست حمایت از اقشار مستضعیف از سوی رهبر معظم انقلاب خاطرنشان کرد: قشر مستضعف برای رهبر انقلاب در اولویت رسیدگی و خدمت قرار دارد.

وی افزود: سیاست رهبر انقلاب برای کشور به سمت جلورفتن، پیشرفت علمی، اقتصادی و به‌طور کلی ایجاد پیشرفت و آبادانی در همه زمینه‌ها برای مردم است؛ صد درصد پیشرفت‌های کشور ما چه در عرصه علمی و تکنولوژی‌های مختلف اعم از نظامی و غیرنظامی مرهون حمایت‌های ایشان است از صنایع مختلف است.

اساسی‌ترین سیاست رهبری در حمایت از جوانان

آیت الله اراکی با توضیح اهمیت تقویت و حمایت از نخبگان توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی ابراز داشت: اساسی‌ترین سیاست داخلی رهبر معظم انقلاب تقویت، حمایت و زمینه سازی برای بهره برداری از استعداد نخبگان در چند محور از محور‌های مهم سیره رهبر معظم انقلاب در عرصه حکمرانی و در حوزه سیاست داخلی است.

وی افزود: رهبر انقلاب اعلام کردند ما سه اصل مهم در حوزه سیاست خارجی داریم؛ آن سه اصل، عزت، حکمت و مصلحت هستند که هم مبنای فقهی و هم مبنای دینی دارد، هم تجربه‌های بسیار فوق العاده‌ای در این سه اصل در سیره رهبر معظم انقلاب وجود دارد که می‌توانیم آن‌ها را پیدا کنیم و قابل مطالعه و بهره برداری هستند.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه سراسر کشور با بیان اینکه در عرصه فرهنگ با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنیم گفت: یک بسیج سراسری در تهاجم فرهنگی بعد از جنگ و دفاع مقدس بر علیه مبانی فرهنگی انقلاب شروع شد که مقارن با تصدی امام خامنه‌ای به مسؤولیت رهبری انقلاب بود؛ البته این تهاجم از اول انقلاب وجود داشت که بعد از پایان دفاع مقدس به یک بسیج عمومی همگانی از سوی دشمن با سرمایه گذاری‌های بسیار تبدیل شد.

وی افزود: بحث درباره فعالیت‌های دشمن در حوزه فرهنگ خود زمان بسیاری را می‌برد و جای مطالعه دارد، به همین جهت تأکید بر تأسیس یک رشته علمی، حقیقتی است که باید پذیرفت؛ این مطالب باید در رشته‌های علمی بحث شود.

دشمنی که ما را بهتر از خودمان می‌شناسد

آیت الله اراکی فعالیت گسترده دشمن برای شناخت انقلاب و تشیع را مهم دانست و ابراز داشت: انگلیسی‌ها و اسرائیلی‌ها بیشترین کار را بر روی فرهنگ و رسوم ملی ما کردند؛ آن‌ها کتاب‌های بسیاری را درباره انقلاب، تشیع، روحانیت، هیئت‌ها و مراسم‌های حسینی ذیل هزاران پروژه تحقیقاتی دنبال کرده‌اند.

وی افزود: من سفری به یکی از کتابخانه‌های کشور انگلیس داشتم، وقتی به بخش مربوط به ایران مراجعه کردم، تعداد بسیار زیادی کتاب را دیدم که ما در طول تاریخ تشیع از اول تا امروز به این میزان که آن‌ها کتاب نوشته بودند، ننوشته‌ایم؛ هدف کلی آن‌ها است که خوب ما را بشناسند.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه سراسر کشور با اشاره به طرح مسأله شبیخون فرهنگی از سوی رهبر معظم انقلاب تبیین کرد: امروز از همان دوران رهبر معظم انقلاب از نهاد‌های فرهنگی دعوت کردند تا در برابر شبیخون فرهنگی دشمن بسیج در زمینه فرهنگ داشته باشید، تقابل کنید و تقابل شما دفاعی نباشد؛ بلکه افزون بر دفاع،  هجوم داشته باشید؛ این از سیره‌های عملی رهبر معظم انقلاب در عرصه فرهنگ است.

وی ادامه داد: شما باید فرهنگ بیگانه را در عرصه‌های گوناگون مانند دموکراسی، زن، خانواده، کودک و ... نقد کنید؛ متأسفانه نهاد‌های فرهنگی حتی حوزه علمیه در این زمینه قصور و تقصیر یا بی‌حالی داشته‌اند که در این زمینه وارد نشده‌اند.

اهمیت ابزارهای فرهنگی نوین و هنر برای انقلاب

آیت الله اراکی استفاده از ابزار‌های فرهنگی نوین؛ اعم از فضای مجازی، فیلم، سریال‌های تلویزیونی و ... را ویژگی متمایز رهبر معظم انقلاب دانست و توضیح داد: دشمن امروز با استفاده از ابزار‌های نوین با ما می‌جنگد که اولین فردی که در کشور ما بر روی مسأله استفاده از فضای سایبری و تکنولوژی نوین با استفاده از ابزار هنر و رسانه در عرصه فرهنگ تأکید داشتند و حتی خودشان مستقیم وارد عرصه و صحنه شدند، رهبر معظم انقلاب بودند و ما نیز باید از این سیره استفاده کنیم؛ نهاد‌های فرهنگی چقدر در چارچوب این سیره رهبر معظم انقلاب همکار، همگام و همپا پیش رفتند؟

وی افزود: من برای این سؤال پاسخی ندارم؛ اما می‌دانم که نزدیک به صفر بوده، حتی صداوسیما و حتی خود حوزه‌های علمیه در این زمینه کم کاری کرده‌اند؛ با همه تلاش‌هایی که شده، ما نتوانسته‌ایم چیز زیادی را به پیش ببریم.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اهمیت فرمان جهاد تبیین از سوی رهبر انقلاب در حوزه فرهنگ خاطرنشان کرد: جهاد تبیین عرصه بسیار بزرگی برای چالش‌های فرهنگی کشور است که البته جهاد تبیین، تنها جهاد سخن نیست؛ بلکه جهاد قلم، زبان، سخن، تصویر، شعر، ادبیات و ... است که باید با برنامه ریزی وارد آن عرصه شد.

وی ادامه داد: رهبر انقلاب در حوزه اقتصاد نیز بسیار بر اقتصاد مقاومتی تأکید دارند که اقتصاد مقاومتی چند پایه اصلی دارد؛ اول اینکه کشور به سوی دیگران نیازمند نباشد؛ بحث خودکفایی مهم‌ترین مسأله مربوط به اقتصاد مقاومتی است؛ گسترش و تقویت اقتصاد و تولید به‌قدری برای رهبر معظم انقلاب اهمیت دارند که در دهه اخیر سال به سال مسأله تولید را به‌عنوان شعار سال مشخص می‌کردند.

آیت الله اراکی دانش بنیان کردن اقتصاد را اصل دیگری در اصول اقتصادی رهبر معظم انقلاب دانست و درباره نگاه رهبر انقلاب به تقویت روابط اقتصادی با کشور‌ها و ملت‌های اسلامی منطقه گفت: رهبر انقلاب تأکید دارند که مسؤولین کشور، از امکانات کشور‌های اسلامی همجوار استفاده کنند و روابط اقتصادی میان کشور‌های منطقه تقویت شود.

وی افزود: امیدواریم نشستی که شما برگزار کرده‌اید بتواند راه خود را به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و فرهنگی پیدا کند؛ زیرا این بحث، یک بحث بسیار جدی و پراهمیت است.