این خاک طلاست، حیف است آباد نشود

چندین سال است که اردوهای جهادی با همتی بلند، در حال تلاش برای رفع محرومیت و خدمت‌رسانی به مناطق محرومند. حالا دانش‌بنیان‌ها و نخبگان فناور نیز در نمایشگاه «آبادیران» آستین همت بالا زده‌اند کنار اردوهای جهادی، برای مسائل مناطق محروم، راه‌حل‌های نوآورانه و فناورانه ارائه دهند.

«این خاک طلاست، حیفه که آباد نباشه»

سه‌شنبه ۲۳ خردادماه، مصلای امام خمینی (ره) نظاره‌گر شروع رویدادی بود که هدف آن تزریق نوآوری در مناطق کمتر برخوردار و کمتر توسعه‌یافته است. رویداد آبادیران، فرصتی است که از توانمندی بازیگران مختلف زیست‌بوم اقتصاد دانش‌بنیان، از استارت‌آپ‌ها، فناوران و نوآوران گرفته تا شرکت‌های کوچک و بزرگ دانش‌بنیان استفاده می‌کند تا به روند محرومیت‌زدایی از میهن عزیزمان توسط نهادهای محرومیت‌زدا سرعت ببخشد.

مراسم جلسه افتتاحیه این رویداد، امروز با حضور معاون علمی و فناوری رئیس جمهور و عوامل نهادهای محرومیت‌زدا برگزار شد. این مراسم با هنرنمایی نوجوانان گروه سرود رسا با شعر دل‌نشین‌شان همراه شد. شعری که به زیبایی دو مقوله «استقلال» و «فرصت‌ها» را به رشته نظم درآورده است. چیزی که این مراسم افتتاحیه را منسجم می‌کرد، توافق بر این نکته بود که جای‌جای نقاط ایران دارای فرصت‌های عظیمی است که می‌توان از آن‌ها به خوبی استفاده کرد تا برای کشور ثروت و استقلال آفرید.

ظرفیت‌ها و فرصت‌هایی که در نقاط روستایی و یا کمتر توسعه‌یافته کشور وجود دارد بر کسی پوشیده نیست. از منابع و فرصت‌های بکر گرفته تا نیروی انسانی تلاشگر و خوش‌فکر، نیاز به توجه و کشف دارند و یکی از ابزار این امر، نوآوری و فناوری‌های به‌روز است. موضوعی که نخبگان حاضر در برنامه آبادیران به خوبی درک کرده‌اند و به دنبال به فعلیت درآوردن این منابع خدادادی هستند.

نوآوری فراگیر، در خدمت اهداف والای انقلاب پابرهنگان

مفهوم نوآوری در یک نگاه، به کارگیری خلاقیت در حوزه فناوری‌های لبه مرز دانش و در سطح درگیری صنایع است که در کنار امر تحقیق‌وتوسعه صنعتی دنبال می‌شود. نوآوری گستره وسیعی دارد که زیست‌بوم دانش‌بنیان ایران، توسط این مفهوم در مرز دانش حرکت می‌کند و به توسعه فناوری و رفع نیازهای کشور کمک می‌کند. از طرفی مشکلات مردم و  اشتغال‌آفرینی نیز می‌تواند مسئله اصلی نوآوری باشد که نقش خود را در دانش‌بنیان کردن اقتصاد ملی ایفا می‌کند.

یکی از انتقادات وارد بر خط‌مشی‌های نوآوری در جهان، افزایش شکاف بین فقیر و غنی در زیست‌بوم‌های نوآوری کشورهاست. در این راستا حوزه مفهومی جدید «رشد فراگیر» و «نوآوری فراگیر» به عنوان یکی از نگاه‌های جدید در سیاست‌گذاری، به شناسایی تجربه‌ها و خط‌مشی‌هایی می‌پردازد که در کاهش نابرابری در سطح جوامع اثر می‌گذارند. در واقع نوآوری فراگیر، یک نوع سیاست راهبردی است که کمک می‌کند همه جامعه از ثمرات پیشرفت و نوآوری بهره‌مند شوند.

موضوع رشد، عموما در مناطقی از یک کشور اتفاق می‌افتد که دارای منابع و امکانات زیرساختی مناسب باشد. زیست‌بوم‌های فناورانه معمولا در پایتخت کشورها هستند و بازیگران مختلف آن از امکاناتی که متعلق به کل کشور است، استفاده می‌کنند که در بستر آن‌ها کارآفرینی کنند. نوآوری و رشد فراگیر مجموعه دستورالعمل‌های سیاستی است که کمک می‌کند نتیجه و انتفاع این پیشرفت‌ها و استفاده از امکانات کشور، به همه مردم، از جمله مردم مناطق محروم و کمتر برخوردار برسد و رفاه در سطح کل جامعه شکل بگیرد.

با گذشت حدود 15 سال از شکل‌گیری زیست‌بوم دانش‌بنیان علم و فناوری در کشور و افزایش فعالیت‌های نوآورانه و دانش‌بنیان در کشور، لازم است تا بسترسازی مناسبی برای نقش‌آفرینی تیم‌های دارای طرح، استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان فعال در حوزه‌های مختلف که از توانمندی و ظرفیت‌های لازم برای کمک به محرومیت‌زدایی و افزایش سطح رفاه و دسترسی در مناطق محروم برخوردار هستند، ایجاد شود تا یکسان‌نبودن توزیع امکانات در کشور جبران شود.

در این راستا لازم است تا نهادهای حاکمیتی که مأموریت حمایت از اقشار کم‌برخوردار و توسعه مناطق محروم را بر عهده دارند، به عنوان حلقه‌های واسط عمل کرده و جریان انتقال نوآوری به مناطق محروم را عهده‌دار شوند. این امر هم به توسعه پایدار مناطق محروم کمک خواهد کرد و هم موجب توسعه بازار محصولات نوآورانه و فناورانه خواهد شد. این نهادها که در جهت اهداف خیرخواهانه انقلاب اسلامی شکل گرفته‌اند، فرصت خوبی را برای اتصال چالش‌های محرومان با متخصصان و نخبگان خواهند داشت.

این موضوع در تمام غرفه‌های نمایشگاه آبادیران به چشم می‌خورد. شرکت‌های زیرمجموعه نهادهای مختلف که به تأسی از امام خمینی (ره)، وظیفه و مأموریت رفع فقر و محرومیت را در کشور عهده‌دار هستند می‌توانند در نمایشگاه آبادیران توانمندی‌های زیست‌بوم دانش‌بنیان را نیز با خود همراه کنند. آن چنان که رضا اسدی‌فرد، معاونت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان می‌گوید، آبادیران قرار نیست تنها یک نمایشگاه بماند و برنامه‌ای مستمر و ملی در کنار زیست‌بوم نوآوری خواهد بود تا به دنبال تحقق نوآوری فراگیر در کشور باشد.

چالش‌هایی که با ایده‌های نو حل می‌شوند

رویداد آبادیران میزبان بسیاری از تیم‌های استارت‌آپی، نخبه‌های نوآور، مجموعه‌های دانش‌بنیان و تمام کسانی است که ایده‌ای برای حل چالش‌های مناطق محروم کشور دارند. یکی از موضوعات ارائه پنل‌های آبادیران بررسی ایده‌هایی برای حل نیازهای حوزه زعفران، خرما، میگو و گیاهان دارویی بود. نخبگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی حاضر در نمایشگاه ایده‌ها و نوآوری خود برای رفع مشکلات این حوزه را به اطلاع حاضرین رساندند.

در همان مراسم ابتدای شروع آبادیران نیز، یکی از فناوران حاضر در نمایشگاه، توافق می‌کند که دستگاهی پیشرفته برای عصاره‌گیری از گیاهان دارویی به جوانی از یکی از روستاهای خراسان شمالی ارائه دهد. این دستگاه می‌تواند به تولید محصولات با ارزش و ثروت‌آفرین و اشتغال جوانان دیگر در این منطقه کمک کند. از دیگر خدمات دانش‌بنیان‌ها ارائه 40 دستگاه تبلت هوشمند ویژه نابینایان به کاربران بود که هزینه آن از طریق تأمین مالی جمعی جمع‌آوری می‌شود.

یکی از مدیران مؤسسه تحقیق و توسعه دانشمند در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری فارس می‌گوید کشاورزان یکی از مناطق کشور که پسته بنه می‌کاشتند، به دلیلی اینکه این نوع پسته برای مصرف خام بازارپسند نیست، اقدام به فروش آن به قیمت پایین می‌کردند، اما به کمک فناوری ساخته شده به دست دانش‌بنیان‌ها، توانستند خط تولید روغن پسته به راه بیاندازند و یک محصول با ارزش با سود چند برابری روانه بازار کنند.

یکی از نوآوری‌های دیگر، پهبادهای کشاورزی هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان به گرده‌افشانی نخل خرما کمک کرد. کشاورزان تا پیش از استفاده از این فناوری، گرده‌افشانی را با دست انجام می‌دادند و علاوه بر بازده کم، با خطرات جسمی و جانی نیز روبرو بودند. چالش‌ها و مسائل این چنینی که امروز در مناطق محروم کم نیستند، برای حل نیاز به دانش و توانمندی فکری و فناورانه جوانان و نخبگان دارند.

نوآوری و سازندگی برای آبادانی میهن

اگر شما نیز یکی از خاطره‌های خوب دوران جوانی‌تان حضور در اردوهای جهادی نقاط محروم و دورافتاده است، با به یاد آوردن خاطرات خود فضایی را متصور می‌شوید که جوانان ایران در هر طرف مشغول خدمت به خلق خوب خدا هستند. فضایی که شکل تازه‌ای از آن را می‌توان در آبادیران دید. به هر غرفه از نمایشگاه که نگاه می‌کنی یک فناوری به‌روز وجود دارد که می‌تواند زمینه رفع نیازهای اقشار محروم جامعه را برطرف کنند. در بین غرفه‌ها که می‌روی، یک ویلچر هوشمند را می‌بینی که این طرف و آن طرف می‌رود و با غرفه‌دار که صحبت می‌کنی، همان روحیه سازندگی را حس می‌کنی. کمی آن طرف‌تر نیز یک جهادگر دیگر مشغول توضیح ایده‌های نوی به کار رفته در محصولات محرومیت‌زدای شرکت خود به مردم است.

آبادیران، گردآوری جهادگران عرصه فناوری است که پیچیده‌ترین فناوری‌ها را برای انتفاع پایدار مردم به کار گرفته‌اند. ماشین‌آلات برش و لیزر، دستگاه‌های پرینت سه‌بعدی، دستگاه‌های میوه خشک‌کنی، آب شیرین‌کن و... همه برای این است که مردم کمتربرخوردار بتوانند با اشتغال‌آفرینی برای خود و سایر جوانان مرز و بوم، توسعه‌ای پایدار را برای جغرافیای خود به ارمغان بیاورند.

دانش‌بنیان‌های صنایع خلاق نیز در نقاط دیگر نمایشگاه حضور دارند. نوآورانی که با ایده‌های خلاقانه خود به دنبال تسهیل آموزش و فرایندهای یادگیری برای دانش‌آموزان هستند. بسیاری از این ایده‌ها نیز از علوم به‌روز مانند علم نانو یا علوم شناختی برای باز کردن گره‌ها استفاده می‌کنند. نرم‌افزارها و سکوهای مختلف، آموزش نوین چرتکه، تفکر و نانوفناوری به کودکان، از نمونه‌های زیبای نوآوری‌های نمایشگاه آبادیران هستند.

رویداد ملی محصولات و فناوری‌های آبادیران از روز سه‌شنبه، ۲۳ خردادماه در مصلای بزرگ امام خمینی (ره) آغاز به کار کرده و تا ۲۵ مشغول میزبانی از علاقه‌مندان خواهد بود.