کتاب «قرآن و امنیت متعارف» روانه بازار نشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، کتاب «قرآن و امنیت متعارف» تألیف یوسف خان‌محمدی دانشیار دانشکدۀ الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی است که به همت انتشارات دانشگاه شهید بهشتی در 286 صفحه چاپ و منتشر شده است.

امنیت از ارکان ضروری زیست جمعی انسان‌ها در تمامی ادوار تاریخ بوده و تولید، حفظ و بسط آن در جامعه، از مهم‌ترین بنیادهای فلسفۀ تأسیس و بقای جامعه و دولت به شمار می‌رود. تاکید بر مفهوم امنیت متعارف نگاهی واقعگرایانه ، جامع و چندبعدی به امنیت شامل امنیت نظامی ، سیاسی ، اجتماعی ، جامعه گانی ، اقتصادی و  محیط زیستی است. به‌عبارتی، تفسیر امنیت در قرآن به‌معنای متعارف آن، می‌تواند به پرسش‌های بنیادین امنیت‌پژوهی معاصر پاسخ دهد و مسئله‌های اساسی امنیتی را شناسایی و تصویر کند و راهبردهای بدیعی مانند گفتگو، صلح عادلانه و جهاد دفاعی را برای تضمین امنیت در سطح فردی، ملی و بین‌المللی پیشنهاد و نظریه‌ای بومی براساس مقتضیات جامعۀ ایران و جهان اسلام ارائه کند. این نگرش ضمن توجه به جایگاه امنیت در جامعۀ معاصر، مقوله‌های حیاتی دیگری چون آزادی، عدالت، مشارکت، شفافیت و پاسخ‌گویی را در نظر دارد و اجازه نمی‌دهد هریک از اینها به نفع دیگری قربانی شود. از این منظر، قرآن جامعه را چونان منظومه‌ای منتظم و متعامل از ارزش‌ها و مقوله‌های متنوع در نظر می‌گیرد که هریک از این مفاهیم و ارزش‌ها در جای خود فی‌نفسه ارزشمند تلقی می‌شوند.

نگارندۀ کتاب قرآن و امنیت متعارف کوشیده است تا با توجه به آنچه گفته آمد و با خوانش اسلام شیعی، دست‌مایۀ ارزشمندی را در اختیار پژوهشگران حوزۀ امنیت‌پژوهی قرار دهد که امید است برای استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، فقه سیاسی، اندیشۀ سیاسی اسلام، معارف قرآن، حکمرانان و تصمیم‌سازان عرصۀ عمومی جامعۀ ایران کاربردی و مفید باشد.

در پیشگفتار کتاب آمده است: کتاب قرآن و امنیت متعارف را شاید بتوان زیر مجموعۀ کلان‌پروژۀ «تفسیر سیاسی قرآن» تعریف کرد که در دو دهۀ گذشته از اولویت‌های نخست نویسنده در پژوهش بوده است.

امنیت از ارکان لازم و ضروری زیست جمعی انسان‌ها در تمامی ادوار تاریخ بوده و بی‌تردید، تولید، حفظ و بسط آن در جامعه، از مهم‌ترین بنیادهای تشکیل و تکوین دولت است؛ چراکه جامعۀ بدون امنیت، جامعه‌ای فروپاشیده و شکننده خواهد بود. مفهوم امنیت در جهان امروز در چهره‌های جدید و مضامینی نو تبلور و عینیت یافته و وسعت معنایی پیدا کرده است؛ این وسعت معنایی از این همانیِ مفهوم امنیت و امنیت نظامی به حوزه‌‌های دیگر امنیت و حتی به امنیت غذایی گسترش یافته که از آن به «امنیت موسع» یا همان «امنیت نظامی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و محیط‌زیستی» تعبیر می‌شود.

تأمین، حفظ و بسط امنیت، نه‌فقط دغدغۀ حکمرانان و متفکران اجتماعی بوده که توجه و عنایت جدی ادیان توحیدی، به‌ویژه دین اسلام و بخصوص قرآن (اصلی‌ترین متن مرجع مسلمانان و رکن مُکِّون تمدن اسلامی) را به خود جلب کرده است.

به نظر می‌رسد که تولید و پایه‌گذاری یک نظریۀ بومی بر اساس سابقۀ تمدنی و مقتضات فرهنگی و اجتماعی ایرانیان، مستلزم شناخت نظریه‌های جدید توسعه در حوزه‌های دانشی از یک سو و عرضۀ دانش‌های نوین اجتماعی به آموزه‌های دینی، از جمله قرآن، از سوی دیگر است تا انسان مسلمان را در جهان امروز برای بهبود و توانمند‌سازی خود و ساختن جامعه‌ای نوین و توسعه‌یافته توانا سازد. کتاب پیشِ رو با این هدف، موضوع امنیت به‌معنای «موسع» را پس از بررسی منابع و متن‌ها و نظریه‌های جدید امنیت‌پژوهی، به قرآن عرضه و با روش تفسیر موضوعیِ استنطاقی بررسی کرده و در طلب پاسخ از قرآن برآمده است.

گفتنی است کتاب اندیشه سیاسی شیخ عبدالکریم زنجانی و کتاب «تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر» نیز یکی دیگر از آثار این نویسنده است که در گروه علمی «حقوق و علوم سیاسی» در شانزدهمین همایش کتاب سال حوزه به عنوان اثر تحسین شده در سال 1394 انتخاب شد.