سیاست ظلم‌ستیزی در منشور سیاسی زیارت عاشورا 

گزاره های سیاسی موجود در زیارت عاشورا این زیارت را به عنوان منشور سیاسی برای جامعه اسلامی و بشری مطرح کرده است در ادامه به شرح یکی از این گذاره ها می پردازیم. 

 

 

تفکر دینی و تلقی افراد و جوامع انسانی از ارزشهای دینی دائماً در معرض بدعتهای کج اندیشان و هجوم دنیاپرستان قرار دارد. اما در این میان، اندیشۀ ظلم ستیزی بیش از هر اندیشه و تفکر دیگری مورد تهدید و تهاجم می باشد. در حالیکه یکی از بزرگترین عوامل انحطاط جوامع بشری این است که طرز تفکر افراد و جامعه در مقابله با ظلم و ستم و بی عدالتی حیات و زندگانی واقعی خود را از دست بدهد. 

 

در چنین شرایطی بر آگاهان و فعالان سیاسی و رهبران دینی تمام ادیان الهی است که علم خویش را آشکار سازند و با نفی بدعتها و انحرافات و اصلاح کژیها و جبران کاستی ها به احیاء چنین تفکری بپردازند تا جوامع بشری به راست آیند و در مسیر صحیح قرار گیرند.

 

از مهمترین گذاره ها و رویکرد سیاسی در زیارت عاشورا، ظلم ستیزی و نفی ستم به مظلومان است؛ در جای جای زیارت عاشورا لعن به ظالمین ونفی ستم آنها بیان شد است:، « اللهم لعن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد».

 

لعن های وارد شده در زیارت عاشورا از باب کینه های شخصی صادر نشده اند، بلکه از باب عنوان ظلم و کمک به ظالم صادر شده اند و این لعن ها اگر به اشخاص حقیقی تعلق گرفته اند به این دلیل است که آن فرد، صاحب این عنوانِ «ظالم» و «معاونت ظالمین» می باشد. 

 

ظلم به اهل‌بیت علیهم السلام از صدر اسلام و همینطور به دیگر رهبران آسمانی در طول تاریخ اتفاق افتاده است که مورد مذمت و نفی اندیشمندان و تمام ادیان الهی قرار گرفته است. 

 

ستم‌هایی که در طول تاریخ حاکمان جور و ظالم بر برگزیدگان خداوند روا داشته شد که اوج آن را می‌توان در واقعه عاشورا مشاهده نمود؛ که به خاطر این ظلم عظیم، خداوند متعال در زیارت عاشورا به لعن و بیزاری از ظالمین پرداخته است. 

 

دلیل لعن ظالمین این است که:

الف:ظلم و ستم گناهی است نابخشودنی به‌گونه‌ای که جزو مذموم‌ترین گناهان قلمداد شده است. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) واردشده است که «لو بغی جبل علی جبل لجعل اللَّه الباغی منهما دكّاً». (بر فرض محال) اگر كوهی به كوهی ستم كند خداوند كوه ستمگر را از بین می‏برد . (سفینة البحار، ج1، ص339). 

 

ب: ظلم بر افراد بی‌یاور و بی‌پناه از قبح و گناه بیشتری برخوردار است. در حدیثی آمده است که « إیاک و ظلم من لا یجد علیک ناصرا إلا الله جل وعز؛ یعنی: بترس از ستم بر کسی که جز خداوند یاوری ندارد... و این وضعیت در مورد شهادت امام حسین (ع) ویاران ایشان اتفاق افتاد.( بحار الانوار، ج 78، ص 118). 

 

 

ج: ظلم و ستم از سوی حاکمان حکومت و دولت های متجاوز به کشورهای دیگر  قبح و تبعات منفی زیادی دارد چون حکومت علاوه بر این‌که امانت‌دار و خادم مردم است و باید مراعات حال ایشان را بکند، بر اسب سرکش قدرت استوار است و به‌راحتی می‌تواند از قدرت برای ظلم و سرپوش گذاشتن بر آن استفاده کند. و همینطور دولت های جهان که باید یاور کشورهای ضعیف باشند و به آنها کمک کنن، نباید برای نفع شخصی خود به کشور های ضعیف تجاوز کرده و استقلال کشور ها را از بین ببرند و به مردم آنها ظلم کند. 

 

د: ظلم توسط حکومتی که به نام اسلام و حکومت های الهی برپاشده است و به نام حکومت دینی حکمرانی می‌کند به دلیل پیامدهای منفی بی‌شماری که دارد، بسیار قبیح است. چون مردم را نسبت به اصل دین بی‌اعتماد و بدبین کرده و از نفوذ آن در دل‌ها جلوگیری می‌کند.

 

با توجه به نکات مطرح شده ظلم ستیزی از سیاست های اصلی در جامعه بشری است و حاکمان و دولت مردان جهان باید از این اصل پیروی کنن و به عنوان یکی از منشور های سیاسی مطرح شده از طرف خداوند متعال به آن پایبند باشند.

 

زیارت عاشورا با قاطعیت به نفی و مذمت ظلم ستیزی اشاره کرده است و با لعن مسببان ظلم به اهل‌بیت علیهم السلام به تبیین این اصل اساسی در جامعه بشری پرداخته و آن را بیان نموده که توجه مسئولین جامعه اسلامی در مرحله اول و  سازمان های بین المللی در مرحله دوم می تواند به اجرایی شدن آن در جامعه بینجامد.

 

حجت الاسلام حامد میرزاخان

عضو مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم