«مدیریت فقهی» به تنهایی قادر به استقرار ارزش های اخلاقی در جامعه نیست

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمدجواد ارسطا عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در دومین روز از همایش ملی «اخلاق و تربیت در سیره و معارف رضوی» که صبح امروز در ساختمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی در قم برگزار شد، با اشاره به این که آیا از طریق مدیریت فقهی می توان ارزش های اخلاقی را در جامعه استقرار بخشید اظهار داشت: احکام الزامی فقهی براساس حداقل ها تشریع شده است و این با رعایت ارزش های اخلاقی تناسب دارد؛ چرا که در این صورت غالب مردم در این صورت دچار عسروحرج نخواهند شد و این دلیل خوبی است که بگوییم این مسئله در راستای رعایت ارزش اخلاقی که همان تسهیل امور برای مردم است، می باشد.

وی افزود: با تکیه بر ارزش های حداقلی نمی توانیم ارزش های اخلاقی را در جامعه استقرار بخشیم؛ یعنی فردی می تواند پای بند به انجام واجبات و ترک محرمات باشد؛ اما ارزش های اخلاقی را رعایت نکند که در این صورت هر چند شرعا مشکلی به وجود نمی آید؛ اما ارزش های اخلاقی تنها با مدیریت فقهی در جامعه استقرار پیدا نخواهد کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان داشت: برخی از افراد به این مشکل این گونه پاسخ داده اند که مدیریت فقهی شرط لازم است؛ اما کافی نمی باشد و باید در کنار مدیریت فقهی به مدیریت اخلاقی نیز اهتمام داشته باشیم؛ درحالی که باید از وی پرسید این مدیریت اخلاقی در جامعه، چه ضمانت اجرایی دارد؟ آیا حکومت اسلامی می تواند بگوید که مردم باید ارزش های اخلاقی را رعایت نکند، مجازات خواهد شد؟

وی افزود: قطعا می توان گفت که حکومت اسلامی این کار را نمی تواند انجام داده و مردم را با ایجاد قانون بر رعایت ارزش های اخلاقی در جامعه اجبار کند؛ زیرا در این صورت دیگر، ارزش های اخلاقی از زیر مجموعه ارزش اخلاقی خارج شده و از اخلاق فاصله خواهیم گرفت و ارزش های اخلاقی زیر مجموعه قانون و قانونمداری قرار خواهد گرفت که مطلوب ما نیست.

حجت الاسلام ارسطا ابراز کرد: بهترین راهکاری که در این مرحله می توان ارائه کرد این است که دولت اسلامی در برابر رعایت ارزش های اخلاقی و استقرار آن در جامعه، تکلیف وجوبی بر عهده دارد (بر خلاف بسیاری از دیدگاه ها در این مورد) و دلیل الزامی بودن این تکلیف بر دولت اسلامی، امور حسبیه و وجوب دفع ضرر محتمل در فقه اسلامی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان داشت: منظور ما از این که دولت اسلامی در برابر رعایت ارزش های اخلاقی و استقرار آن در جامعه، تکلیف وجوبی بر عهده دارد، با بهره گیری از روش های نرم و بدون تعیین و تصویب قانون است و می توان همانند مراسم اربعین و دیگر مراسم های مذهبی برای ائمه معصومان علیهم السلام که به صورت مردمی و استقرار ارزش ها توسط مردم و بدون قانون و اجبار برگزار و اجرا می شود، در این مسیر گام برداشت.

حجت الاسلام ارسطا خاطرنشان کرد: وجوب رعایت ارزش های اخلاقی بر خود مسولین کشور به تناسب جایگاهی که در مسئولیت ها دارند نیز یکی از مسائلی است که باید در راستای استقرار ارزش های اخلاقی در جامعه به آن توجه شود؛ چنانکه ائمه معصومین علیهم السلام به این موارد دقت داشتند.