گفتمانی والا و پیچیده در لطافت عطر مناجات و دعا

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، امام علی بن الحسین علیه‌السلام زاده پنجم شعبان سال ۳۸ هجری است. حیات آن حضرت در بحرانی ترین دوره حیات اسلام رقم خورد و او در این بحران بی سابقه از نقش آفرینان اصلی حفظ و صیانت دین و جامعه ایمانی و هویت اسلامی است. حضرت با فراهم کردن سرمایه انسانی ارزشمند، با تربیت اندیشمندانی بزرگ در عرصه علم و فرهنگ، نهضت علمی و فرهنگی را بنیان نهاد که بعدها با هدایت و تکمیل آن از سوی امامین صادقین علیهمالسلام  در نیمه اول قرن دوم شاهد هویت یابی جریان شیعی در عرصه فقه و حقوق و اخلاق هستیم. اندیشمندان و عالمانی  برجسته شیعی که از سرمایه های اصلی این نهضت بودند را تربیت کردند که هر یک حاملان و مشعل داران ارزش‌ها و علوم آل الله و فرهنگ و معنویت اسلامی بودند.

 

در کنار فراهم کردن سرمایه انسانی ارزشمند همانند یحیی بن ام‌طویل و ابوخالد کابلی، برای بنیان نهضت علمی به تربیت مردانی بزرگ برای مبارزات سیاسی و جهادی نیز همت گمارد تا اندیشه مبارزه و جهاد در جامعه خاموش نگردد نمونه این رویکرد امام فرزند شهیدشان زید است که بزرگترین جنبش جهادی ضد حکومتی را به همراه مردانی از اهل ایمان و استوار راه انداخت.

 

از اقدام‌های مهم دیگر امام سجاد علیه‌السلام  فراهم کردن و تبیین مبانی معرفتی در حوزه اخلاق و رفتار و نیز به‌ در آمیختن معرفت و اخلاق، عقیده و سیاست پرداخت که استمرار سیره پیامبر خدا و امام علی علیهم‌السلام بود. 

 

امام گفتمانی در دعا و معنویت و حقوق بنا نهاد که رغم خواست دشمنان، یاد و نام پیامبر و اهل بیت علیهم‌السلام زنده گردید و از سوی دیگر با ادبیاتی به ظاهر غیر سیاسی ارائه شده تا بهانه‌ای به دست حکومت جبار ندهد و نتواند از گسترش و نشر آن جلوگیری کند. این تدبیر امام سبب شد که  معارف بلند اهل بیت علیهم‌السلام  به گفتمان مسلط در میان شیعیان  و محبان خاندان پیامبر صلوات الله علیهم تبدیل شود.

 

صحیفه سجادیه به عنوان تراث گران‌سنگ مکتب اهل بیت علیهم‌السلام به بیان امام خمینی رضوان الله تعالی علیه "زبور آل محمد" است و نجوای معرفت و اخلاق و سیاست می‌باشد. این مناجات در ادبیات دعایی مکتبی سرشار از آموزش و پرورش پدید آورد و در آن  ارزشمندترین و استوارترین اندیشه‌ها را با لطافت و عطر مناجات در هم آمیخته است.

 

این سلوک و الگوی تبلیغی  و تبیینی امام سجاد علیه‌السلام حکایت‌گر شناخت کامل امام از جامعه‌ای  است که فتنه و  خشونت بنی امیه و بنی مروان و آل زبیر، آسیب‌های روحی سخت دیده و هم‌چنین شکست‌ همه قیام‌های‌ مخالفان حکومت را متحمل شده است. جامعه‌ای که هزاران نفر برای التیام روحی خود راه توبه پیش گرفته و همه زبان‌ها به کام فرو رفته است. در چنین جامعه آسیب زده و فتنه زده افراد منزوی و به شدت درون‌گرا هستند و اهل فکر  فقط به التیام دردهای خود می‌اندیشند و گاه رهاورد آن نیز تشدید درها و آلام به جای درمان خواهد بود. حتی فراخوان قیام‌ و جهاد هم پاسخی جدی از سوی قاطبه‌ی جامعه نخواهد داشت.

 

در این وضیعت وانهادن مردم دردمند، خطاست، امام به حسب مسئولیت الهی خود، با هوشمندی و درایت به آفرینش گفتمان جدید که در آمیخته به معرفت و شور و معنویت است، دل‌ها و جان های جامعه بیمار و مردان و زنان دردمند را با پیوند به کانون ایمان و امید یعنی خداوند سبحان درمان می‌کند و راه علاج نشان می‌دهد. مجموعه بیانات حقوقی حضرت که در قالب رساله حقوق در دسترس است، به عنوان‌مبانی انسان‌شناسی در جامعه دچار بحران هویت و از خودبیگانگی، در هندسه همین گفتمان قابل فهم و تفسیر است.