«شکلات ششم»؛ تماشای حقیقت از درون تاریکی

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، سیدمهدی میرغیاثی کارگردان فیلم تلویزیونی«شکلات ششم» در نشست تجلیل همراه با نقد و بررسی این فیلم که سه‌شنبه دوم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ در محل سالن شهید دهقانی خبرگزاری رسا برگزار شد، با اشاره به ضرورت روایت از دل تشکیلات منافقین به تحلیل ساختار روایی و شخصیت‌پردازی اثر خود پرداخت و بر نمایش پیچیدگی‌های انسانی در بستر تحولات تاریخی تأکید کرد.

کارگردان اثر، ضمن بیان دغدغه‌های خود در روند تولید این فیلم تلویزیونی به تشریح نگاه خاص خود در روایت قصه، شخصیت‌پردازی، و تحلیل گروه‌های سیاسی دهه‌های گذشته پرداخت.

میرغیاثی اظهار داشت: ساختار قصه‌های قرآنی متفاوت از فیلمنامه‌ها است، در قصه‌های قرآنی، الگوی روایی و تربیتی خاصی نهفته است که الزاماً با قواعد درام کلاسیک هماهنگ نیست، با این حال در تولید فیلم‌های دراماتیک باید شخصیت‌ها را واقعی‌تر و چندبعدی‌تر ترسیم کرد؛ نه صرفاً در قالب‌های سیاه و سفید.

وی با تأکید بر لزوم نمایش وجوه انسانی حتی در شخصیت‌های منفی، افزود: شخصیت‌های ضدقهرمان نیز باید لحظاتی از شکستن، تردید و انسانیت داشته باشند، این امر موجب می‌شود که مخاطب آنها را نه به‌مثابه نمادهای انتزاعی بلکه به‌عنوان انسان‌هایی با تعارضات درونی درک کند.

تحولات شخصیتی و پیچیدگی‌های تاریخی

کارگردان «شکلات ششم» با اشاره به روند تحولات تاریخی گروه‌های سیاسی در دهه‌های گذشته تصریح کرد: برخی از گروه‌ها در دهه ۵۰ دست به ترور مستشاران آمریکایی می‌زنند، در دهه ۶۰ به همان کشور پناه می‌برند و در دهه ۸۰ از همانجا حقوق دریافت می‌کنند، این فراز و فرودها خود گویای تناقضات عمیق و تحولات درونی این سازمان‌ها است.

وی در ادامه با اشاره به انگیزه‌های اولیه برخی از اعضای گروه‌های سیاسی گفت: بسیاری از نیروهای پایین‌دست به دلایلی چون آزادی‌خواهی و عدالت‌طلبی جذب این سازمان‌ها می‌شوند، اما به‌مرور دچار انحراف شده و مسیرهای دیگری را طی می‌کنند، این جوانان اغلب از نوجوانی جذب می‌شوند و تحولات فکری و رفتاری آنان در روند داستان برجسته شده است.

میرغیاثی درباره منشأ ایده‌های این فیلم نیز گفت: ایده‌های فیلم یا از شخصیت‌ها می‌آیند یا از وقایع واقعی، سعی کرده‌ام لوکیشن‌های فیلم هم نقش شخصیت داشته باشند؛ به‌گونه‌ای که خود فضای فیلم نیز روایت‌گر باشد.

نگاهی از درون تشکیلات منافقین

کارگردان «شکلات ششم» با اشاره به ساختار خاص لوکیشن‌های فیلم گفت: از ابتدای کار می‌دانستیم که این داستان نیازمند فضایی بسته، خفاش‌گونه و تاریک است؛ فضایی که بتواند زیست درون‌تشکیلاتی منافقین را بازتاب دهد.

وی تأکید کرد: برخلاف بسیاری از آثار پیشین که از منظر نیروهای اطلاعاتی روایت می‌شدند، این اثر تصمیم گرفت دوربین را وارد تشکیلات کند و ماجرا را از زاویه دید اعضای داخل سازمان روایت کند، این رویکرد گرچه هزینه‌ بیشتری از استفاده از لوکیشن‌های عمومی مثل خیابان و اداره‌ها بود اما به روح اثر نزدیک‌تر بود و ضرورت مضمون آن را تأمین می‌کرد.

«شکلات ششم» و بازخوانی وجدان تاریخی

میرغیاثی غایت این اثر را بازخوانی وجدان تاریخی جامعه در نسبت با گروه‌هایی دانست که با شعارهای آزادی‌خواهانه آغاز کردند اما به ابزارهای استکبار بدل شدند، گفت: این فیلم به دنبال تبیین این واقعیت است که هیچ گروه و فردی از تغییر مصون نیست؛ و همین انسان است که می‌تواند در بحران‌ها یا به قعر انحطاط سقوط کند یا در اوج ایستادگی بدرخشد.

کارگردان فیلم تلویزیونی «شکلات ششم» در بخشی دیگر از سخنان خود به هدف نهایی این فیلم اشاره کرد و آن را بازخوانی وجدان تاریخی جامعه در مواجهه با تحولات گروه‌های سیاسی دهه‌های گذشته دانست.

میرغیاثی تصریح کرد: هدف ما از تولید این اثر، بازتاب تحولاتی است که گروه‌هایی با شعارهای آزادی‌خواهانه آغاز کردند اما در مسیر زمان به ابزارهایی در دست قدرت‌های استکباری بدل شدند، این روند نه‌تنها نشان‌دهنده سقوط ایدئولوژیک و اخلاقی برخی جریان‌ها است بلکه آینه‌ای است برای بازتاب آن‌چه در وجدان تاریخی جامعه ثبت شده است.

وی با تأکید بر ظرفیت تحول‌پذیری انسان‌ها در بستر بحران افزود: این فیلم بر آن است که نشان دهد هیچ فرد یا گروهی از تغییر و تحول مصون نیست، در شرایط بحرانی انسان یا به قعر انحطاط سقوط می‌کند یا می‌تواند در اوج ایستادگی بدرخشد، این دوگانه، جوهره‌ درام انسانی و اجتماعی است که ما در «شکلات ششم» به آن پرداخته‌ایم.

کارگردان «شکلات ششم» با اشاره به تلاش این فیلم برای تبیین وجوه انسانی و پیچیده‌ شخصیت‌ها، اظهار داشت: هرچند بسیاری از شخصیت‌ها در جریان روایت از بین می‌روند، اما یک شخصیت مثبت باقی می‌ماند که نماینده‌ امید و مقاومت است؛ شخصیتی که پیام ایستادگی در دل تاریکی را منتقل می‌کند.

«شکلات ششم» و تفسیر دوباره تاریخ با زبان سینما

وی خاطرنشان کرد: «شکلات ششم» تنها روایت یک داستان نیست؛ بلکه تلاشی است برای فهم عمیق‌تر انسان، جامعه و تاریخ، تلاشی برای آنکه مخاطب با نگاهی تازه به گذشته بنگرد و درک کند که چگونه انتخاب‌های فردی و جمعی مسیر سرنوشت یک ملت را رقم می‌زند.

میرغیاثی در ادامه سخنان خود از عبور آگاهانه فیلم از لحن واقع‌گرایانه به فضایی نمادین سخن گفت و تأکید کرد: قصه این فیلم ناظر به تفکری است که اگرچه از دل تشکیلات گذشته بیرون آمده اما همچنان در هیأت‌های نوین در حال فریب نسل جدید است.

میرغیاثی با اشاره به دگرگونی آگاهانه در فضای روایی فیلم «شکلات ششم» اظهار داشت: در ادامه روند تولید، تصمیم گرفتیم که از لحن صرفاً رئال فاصله بگیریم، زمانی که وارد لوکیشن‌های خاصی شدیم و فضای آن را درک کردیم به این جمع‌بندی رسیدیم که لحن فیلم باید نمادین‌تر شود، ما به فضایی رسیدیم که دیگر نمی‌توانست صرفاً مکان واقعی باشد؛ بلکه نمادی از یک ساختار فرقه‌ای بود که فراتر از زمان و مکان معنا می‌یابد.

وی با تأکید بر گسترش مفهوم «فرقه» به ورای سازمان منافقین افزود: شخصیت‌های قصه ما دیگر صرفاً عضو یک سازمان تاریخی نیستند؛ بلکه بازنمایی یک نوع تفکر فرقه‌ای‌اند که امروز هم در قالب‌های جدید و با عنوان‌های متفاوت فعال است و تلاش می‌کند نسل جدید را فریب دهد.

این کارگردان سینما ضمن اشاره به مخاطب جوان امروز، خاطرنشان کرد: ما خواستیم حتی مخاطبی که هیچ مواجهه‌ای با گذشته این سازمان نداشته با دیدن این اثر درک کند که آن نگاه و منطق همچنان وجود دارد و از طریق ظاهر فریبنده، دنبال تأثیرگذاری بر ذهن نسل جدید است.

میرغیاثی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت پیچیدگی شخصیت‌ها و نقش‌آفرینی دقیق بازیگران اشاره کرد و گفت: در بحث بازیگری لازم بود شخصیت‌ها عمق و تضاد داشته باشند، بازیگر نقش اول باید می‌توانست میان عطوفت و شقاوت، میان محبت و قساوت، حرکت کند و این تضاد را ملموس نمایش دهد.

وی همچنین به جزئیات فنی تولید اشاره کرد و افزود: تمام عناصر تصویری، نورپردازی، لباس‌ها و بازی‌ها به‌گونه‌ای طراحی شدند که فضای مورد نظر را به‌درستی القا کنند، ما خواستیم از واقع‌گرایی صرف فاصله بگیریم و به یک زبان بصری خاص‌تر برسیم که بتواند پیچیدگی و غنای اثر را منتقل کند.

کارگردان «شکلات ششم» با بیان اینکه ساختار فیلم از قالب‌های معمول فاصله گرفته، خاطرنشان کرد: در انتخاب قاب‌ها، فضاسازی و نحوه روایت تلاش کردیم فرم متفاوتی ارائه دهیم تا مخاطب احساس کند وارد جهانی جدید شده است.

نقدهای سازنده، تجربه‌های آینده

میرغیاثی از اهمیت نقدهای سازنده نیز سخن گفت و اظهار داشت: نقدهای مفصل و عمیقی دریافت کردیم که به تقویت مبانی فکری اثر کمک کرد، من خوشحالم که می‌توانم بازخوردها را بررسی و تحلیل کنم تا در پروژه‌های بعدی، خطاها را تکرار نکنیم.

وی همچنین از همکاری تیم تولید به‌ویژه آقای رحمتی تهیه کننده فیلم و دیگر اعضای گروه قدردانی کرد و گفت: بدون همراهی این دوستان، رسیدن به این سطح از پیچیدگی و انسجام ممکن نبود.

میرغیاثی در پایان با تأکید بر اصالت روایت فیلم، گفت: سعی کردیم روایتی ارائه دهیم که کمتر به آن پرداخته شده و از دل تاریکی، نوری بر بخشی از تاریخ معاصر بیندازد که هنوز زخم‌هایش تازه است.

مهدی الهی