شهید مطهری؛ الگویی جامع برای همه نسلها

حجتالاسلام والمسلمین علی مصباح یزدی عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفتوگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، با تأکید بر جایگاه منحصربهفرد استاد شهید مرتضی مطهری در منظومه فکری انقلاب اسلامی به تبیین ابعاد گوناگون شخصیت علمی، فرهنگی، سیاسی و اخلاقی ایشان پرداخت و وی را الگویی تمامعیار برای حوزه، دانشگاه و جامعه متدین معاصر دانست.
عمق و جامعیت فکری شهید مطهری
حجتالاسلام والمسلمین مصباح یزدی با اشاره به فرازهای مختلف شخصیت استاد شهید مرتضی مطهری، اظهار داشت: درباره این شهید والامقام بزرگان فراوانی سخن گفتهاند و از جایگاه ممتاز ایشان در احیای اندیشه دینی تجلیل کردهاند چرا که چنین شخصیتی شایسته تعظیم و تکریم ویژهای است.
وی تصریح کرد: بنده در حد بضاعت و با زاویه دید محدودی که دارم برخی نکات را دربارۀ این شخصیت بزرگوار بیان میکنم بهویژه از منظر ویژگیهایی که از نزدیک در آثار ایشان مشهود است.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) یکی از برجستهترین ویژگیهای شهید مطهری را عمق فکری ایشان در عرصههای مختلف معارف دینی و عقلی دانست و گفت: این عمق موجب شد که ایشان در عرصههای معرفتی به مرجعیت فکری در میان اندیشمندان دست یابد؛ بهگونهای که آثارش همچنان مورد مراجعه اهل علم، اندیشه و فرهنگ قرار دارد.
گستره مطالعاتی و جامعنگری بینظیر
فرزند علامه محمدتقی مصباح یزدی وسعت مطالعاتی شهید مطهری را ویژگی برجسته دیگری از شخصیت ایشان معرفی کرد و افزود: شهید مطهری با احاطه بر موضوعات متنوع مربوط به دین و نیازهای جامعه اسلامی هم با دیدگاههای اسلامیِ کهن و معاصر آشنا بود و هم با نظریات غربی. این جامعنگری به ایشان قدرت تحلیل و ابتکار بینظیری بخشیده بود که در آثار و مواضع علمی و اجتماعیشان کاملاً مشهود است.
وی تأکید کرد: کمتر موضوعی در حوزۀ دین، فلسفه، کلام، اخلاق، تربیت، جامعهشناسی دینی و حتی علوم انسانی وجود دارد که ایشان به آن بیاعتنا باشد. این وسعت علمی یکی از علل محبوبیت و نفوذ گسترده ایشان در میان طیفهای گوناگون علمی و اجتماعی بود.
پاسخگویی به نیازهای روز و مواجهه با شبهات
حجتالاسلام والمسلمین مصباح یزدی یکی دیگر از شاخصههای فکری شهید مطهری را توجه خاص به نیازهای روز جامعه و فاصله نگرفتن از مسائل مبتلابه مردم دانست و تصریح کرد: ایشان به آنچه از گذشتگان به ما رسیده قانع نبود بلکه همواره میکوشید دریابد که امروز جامعه چه نیازهای فکری دارد و چه پرسشها و شبهاتی مطرح شده که باید پاسخ داده شود.
وی گفت: به همین دلیل بود که شهید مطهری با جسارت علمی وارد میدان پاسخ به شبهات میشد و حتی در دوران طاغوت در مجلات آن زمان - ولو برخی از آنها چندان خوشنام هم نبودند - مقالاتی منتشر میکرد تا این معارف به گوش مخاطبان برسد و فضای فکری جامعه از آلودگیهای فکری و تحریفها پاک گردد.
حجت الاسلام والمسلمین مصباح یزدی با اشاره به تعامل فعال شهید مطهری با قشر دانشگاهی، خاطرنشان کرد: ایشان به دانشگاهیان بهعنوان یک قشر اثرگذار نگاه میکرد و با آغوش باز به استقبال آنها میرفت. دغدغههای آنها را میشنید و برای پاسخ به پرسشهایشان تلاش میکرد.
وی افزود: شاید اوج این ارتباط حضور فیزیکی ایشان در دانشگاه بود؛ در حالیکه محیط حوزه محیط آشنای ایشان بود و علاقه بسیاری به آن داشتند، اما با نوعی مجاهدت و تحمل سختی پا به عرصۀ دانشگاه گذاشتند تا از نزدیک بر فضای فکری آن محیط اثر بگذارند و از درون عقلانیت دینی را در دل آن نهادینه کنند.
زبان ارتباطی با جوانان
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) همچنین به توانایی شهید مطهری در فهم زبان نسل جوان اشاره کرد و بیان داشت: شهید مطهری سعی میکردند زبان مخاطب خود را بفهمند و معارف دینی را با بیانی روان، متناسب با ادراک و فهم جوانان ارائه کنند.
حجتالاسلام والمسلمین مصباح یزدی گفت: ایشان با پرهیز از اصطلاحات پیچیده و تخصصی عربی که در حوزههای علمی رایج است - و البته در جای خود لازم است - تلاش میکردند این مفاهیم را به زبان سادهتر و قابل فهم برای عموم ترجمه کنند. این یکی از هنرهای برجسته استاد مطهری بود که باعث شد آثار او هم برای دانشگاهیان و هم برای طلاب جوان قابل استفاده باشد.
وی در ادامه روحیه تواضع علمی و اخلاص شهید مطهری را یکی دیگر از وجوه شخصیتی ایشان برشمرد و گفت: استاد مطهری هرگاه احساس میکردند در جامعه خلأ علمی یا فرهنگی وجود دارد، بدون آنکه شأن علمی خود را مانع بدانند وارد آن عرصه میشدند.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: نمونه بارز آن، نگارش کتاب برای کودکان و نوجوانان است. ایشان با درک دغدغههای نسل نوجوان آثاری را به زبان آنها تولید کردند که همچنان مورد استفاده است و نشاندهنده اخلاص، تقوا و شناخت درست ایشان از مخاطب است.
بینش سیاسی و همراهی با نهضت امام
حجتالاسلام والمسلمین مصباح یزدی با اشاره به بصیرت سیاسی شهید مطهری، گفت: ایشان در مسیر نهضت امام خمینی (ره) همواره حاضر و فعال بودند و تبعیت خالصانهای از حضرت امام داشتند. در دوران مبارزات، چه در سطح علمی و چه فرهنگی، نقشآفرینی مؤثری داشتند و بعد از پیروزی انقلاب نیز تا هنگام شهادت از ارکان فکری و فرهنگی انقلاب محسوب میشدند.
وی افزود: آنچه شهید مطهری را در این عرصه متمایز میکرد روحیه حماسی همراه با عقلانیت دینی و سیاسی بود؛ ترکیبی که بسیار کمیاب و بلکه بینظیر است.
فرزند مرحوم علامه مصباح یزدی با اشاره به سبک زندگی شهید مطهری خاطرنشان کرد: با وجود مقام علمی و اجتماعی بالا، ایشان در طول عمر خود سادهزیست ماندند. چه در دوران تحصیل در قم چه در ایام حضور در تهران بهعنوان استاد دانشگاه و چه پس از انقلاب در جایگاه شورای انقلاب هیچگاه از زیطلبگی فاصله نگرفتند.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: این رفتار الگویی عملی برای طلاب، اساتید، مسئولان و متفکرانی است که میخواهند در مسیر خدمت به دین و انقلاب باقی بمانند. سادهزیستی و قناعت از ارکان موفقیت شهید مطهری در همراهی با مردم و اثرگذاری اجتماعی بود.
الگویی برای تمام نسلها
حجتالاسلام والمسلمین مصباح یزدی با جمعبندی ویژگیهای شهید مطهری اظهار داشت: ایشان شخصیتی جامعالاطراف بودند که نه تنها در زمینه علمی بلکه در عرصههای اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و بصیرتی، الگوی کاملی برای نسل امروز هستند.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: شهید مطهری الگویی است هم برای طلاب و فضلا هم برای جوانان دانشگاهی، هم برای مسئولان و مدیران کشور. شخصیت ایشان تجسمی از عالمی عامل و متفکری مجاهد بود که میتواند چراغ راه نسلهای آینده باشد.
حجتالاسلام والمسلمین مصباح یزدی در پایان ابراز امیدواری کرد که حوزهها و دانشگاهها با شناخت بهتر شخصیت شهید مطهری از میراث عظیم علمی و معنوی او بهره ببرند و در مسیر تحقق اهداف والای انقلاب اسلامی گام بردارند.