«نه جنگ، نه تسلیم» راهبردی بر پایه نفی طاغوت

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محمدمهدی محققی، مدیرعامل خبرگزاری رسا در چهارمین نشست از «سلسله نشست های بازکاوی جنگ و صلح تحمیلی از منظر آموزه های اسلامی» که با موضوع «مقاومت در اندیشه و سیره رهبر انقلاب» در خبرگزاری رسا برگزار شد، با اشاره به نعمت وجود رهبری حکیمانه حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای، تصریح کرد: گفتمان مقاومت رهبر معظم انقلاب، یک دستگاه فکری منسجم است که نیاز به تبیین دارد.

گفتمان؛ نظامی پیچیده از گفتار، کنش و هنجارهای اجتماعی

وی با بیان اینکه اندیشمندان گفتمان‌ها را از منظرهای مختلف شرح داده‌اند، افزود: گفتمان در ادبیات علوم اجتماعی به‌عنوان نظامی پیچیده از گفتارها، کنش‌ها و کارکردهای اجتماعی شناخته می‌شود که در بستر تاریخی فرهنگی خاصی شکل می گیرد. گفتمان‌هاپیوندی ناگسستنی میان زبان، رفتار و نگرش‌های اجتماعی برقرار می‌کنند و از طریق تولید و تثبیت هنجارهای عرفی امتداد اجتماعی پیدا می کنند. این پدیده را می‌توان به دو روی یک سکه تشبیه کرد که در آن، گفتار و کنش‌های اجتماعی به‌عنوان وجوه مکمل یکدیگر عمل می‌کنند.

مدیرعامل خبرگزاری رسا در بیان فرایندهای شکل‌گیری گفتمان، تصریح کرد: شکل‌گیری گفتمان فرایندهای متعددی دارد و معضلات و مسائل کلان سبب می‌شوند که تولیدکننده گفتمان پس از خردورزی مفاهیم مرتبط را بازتعریف کرده و انسجام دهد. پس از آن واژگان مفهومی، استخدام شده و در مرحله بعد مرزهای گفتمانی پیدا می شوند و در آخر بسامد رسانه ای و امتداد اجتماعی برای اقناع سازی عمومی به شکل گیری گفتمان می انجامد.

توحید و نفی طواغیت، بنیادین ترین مفهوم گفتمان مقاومت

وی درباره گفتمان مقاومت، گفت: از ابتدای رهبری حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای، این گفتمان مراحل طرح و توسعه خود را طی کرده است و در حوزه‌های مختلف تعامل با منطقه و جهان در دهه‌های 70 و 80 شکل‌ گرفت. توحید، مفهوم بنیادین و اساسی‌ترین عنصر مقاومت بوده که به معنای نفی طاغوت‌ها و اثبات ولایت خداوند است. بر این اساس، ایستادگی در برابر طاغوت های زمان مانند آمریکا و رژیم صهیونی با مفاهیم ضد خود یعنی خودباختگی و غرب زدگی مرزبندی می‌شود.

مدیرعامل خبرگزاری رسا، با بیان اینکه گفتمان مقاومت در مرحله مفاهیم بنیادین، زوج‌های معناشناختی متضادی داشته که توسط رهبر انقلاب صورت بندی شده است، گفت: توحید و کفر، ایمان و نفاق، هدایت و ضلالت، وحدت و تفرقه، خودخواهی و ایثار، عزت و تسلیم، استقلال و بیگانه پرستی، مستکبران و مستضعفان، افول آمریکا و سلطه پذیری، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و توسعه غرب محور، تولید علم و ترجمه علم، انقلابی گری و عافیت طلبی، خودباوری و خودتحقیری و... مفاهیمی هستند که از سوی رهبر معظم انقلاب طرح شده و هسته مرکزی گفتمان مقاومت را مرزبندی کرده است.

مفاهیم عملیاتی گفتمان مقاومت مبتنی بر دال مرکزی توحید

حجت‌الاسلام محققی، مفاهیم عملیاتی گفتمان مقاومت را شامل راهبردها، سیاست ها و اقدامات اساسی دانست که بر پایه دال مرکزی توحید و نفی طواغیت در گفتمان مقاومت رهبر انقلاب شکل گرفته است و پایداری در مقابل فشارها را یکی از اضلاع مفاهیم عملیاتی گفتمان مقاومت دانست.

وی اقتصاد مقاومتی را الگوی عملیاتی مقابله با فشارهای نظام سلطه دانست و افزود: این راهبرد با تکیه بر خوداتکایی، کاهش وابستگی و تقویت تولید داخلی، مسیر پیشرفت مستقل را هموار می‌کند.

مدیرعامل خبرگزاری رسا از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مجمع جهانی اهل‌بیت (ع)، مجمع تقریب مذاهب اسلامی و جامعه المصطفی العامیه به عنوان نمونه‌های موفق نهادسازی در گفتمان مقاومت رهبر معظم انقلاب نام برد و تصریح کرد: این نهادها نقش کلیدی در گسترش گفتمان مقاومت و مقابله با جنگ نرم دشمن ایفا می‌کنند.

«نه جنگ، نه تسلیم»؛ راهبردی بر پایه نفی طاغوت

وی با اشاره به راهبرد «نه جنگ، نه تسلیم» برگرفته از بیانات رهبر انقلاب در جنگ 12 روزه اخیر گفت: این که فرمانده معظم کل قوا فرمودند «ملت ایران در مقابل جنگ تحمیلی محکم می‌ایستد، همانگونه که در مقابل صلح تحمیلی نیز محکم خواهد ایستاد و این ملت در مقابل تحمیل، تسلیم هیچکس نخواهد شد»،[1] بر مبنای مفهوم محوری توحید و نفی طواغیت در گفتمان مقاومت است. جمهوری اسلامی ایران و نیروهای مسلح و عموم ملت، با بازدارندگی فعال، از یک‌سو مانع جنگ‌طلبی دشمن می‌شوند و از سوی دیگر، زیر بار صلح تحمیلی نمی‌روند.

شاخص‌های رفتاری گفتمان مقاومت در منظومه فکری رهبر انقلاب

مدیرعامل خبرگزاری رسا با اشاره به شاخصه‌های رفتاری گفتمان مقاومت، تأکید کرد: مفاهیمی چون خودباوری علمی و فرهنگی، فرهنگ ایثار، کادرسازی انقلابی و مدیریت جهادی، از جمله ارکان اصلی مفاهیم رفتاری این گفتمان محسوب می‌شوند که در فرمایشات و اقدامات رهبر معظم انقلاب به وضوح قابل مشاهده است. ترسیم خط مقاومت فعال در مقابل استکبار جهانی، نیازمند تبدیل این مفاهیم به برنامه‌های عملیاتی در تمام سطوح است.

مفاهیم ابداعی در گفتمان مقاومت؛ از جهاد تبیین تا نامه به جوانان غرب

وی در ادامه مهم‌ترین مفاهیم ابداعی و اقدامات توسعه‌یافته توسط رهبر انقلاب در گفتمان مقاومت را شامل جهاد تبیین، دیپلماسی مقاومت، مقاومت چندلایه، شبکه جهانی مقاومت، نامه به جوانان غرب و ایستادگی در برابر جنگ و صلح تحمیلی عنوان کرد و ادامه داد: جهاد تبیین به عنوان راهبردی کلان برای مقابله با جنگ شناختی و تحریف‌های دشمنان طراحی شده است. این مفهوم بر ضرورت روشنگری فعال و هوشمندانه در برابر تبلیغات نظام سلطه تأکید دارد. نامه به جوانان غرب نیز ابتکار عملی برای گفتمان‌سازی فرامرزی مقاومت است که با هدف آشکارسازی چهره واقعی نظام سلطه و ایجاد پل ارتباطی با ملت‌های غربی طراحی شده است.

وی افزود: این مفاهیم نوین گفتمان مقاومت را به روزرسانی کرده‌اند و ظرفیت تبدیل شدن به الگویی جهانی برای ملت‌های مستضعف در برابر نظام سلطه را دارا هستند. تولید این ادبیات مفهومی نشان‌دهنده پویایی و انعطاف‌پذیری گفتمان مقاومت در مواجهه با تحولات جهانی است.

مرزبندی گفتمان مقاومت با گفتمان‌های هم‌ستیز و دیگری‌سازی راهبردی

مدیرعامل خبرگزاری رسا مرزبندی و دیگری‌سازی را سبب عینیت‌بخشی به گفتمان دانست و تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب در رهنمودهای خود به تاریخ ورود روشنفکری در ایران اشاره داشته و با جمله «روشنفکری در کشور ما از اول بیمار و وابسته به بیگانه متولد شد»[2] و عباراتی مانند «آدمهای خودباخته و ذهنهای زودباور و ضعیف»،[3] «خودباخته و به نیروهای درونی ناآشنا و بی اعتقاد، و به زرق و برق بیگانگان چشم دوخته و فریفته»،[4] «زمامداران خائن، خاندان منحوس پهلوی، رجال خودباخته و رشوه‌بگیر، روشنفکران ساکت، علمای بی تفاوت»[5] ، «متزلزل در برابر کفر»[6]  و «شیفته‌ غرب و فریفته‌ اخلاقیات غرب»[7] مرزهای گفتمان مقاومت را روشن و گفتمان مقاومت را از گفتمان های هم‌ستیز متمایز می کنند.

وی در ادامه به گفتمان های رقیب گفتمان مقاومت در منطقه غرب آسیا اشاره کرد و افزود: گفتمان ناسیونالیسم عربی با هدایت صهیونیست ها، گفتمان مقاومت را عامل تسلط دیگران بر عرب ها می‌داند. گفتمان نوخلافت رفاه طلب و غرب‌زده نیز مقاومت را نا امن و مانع رفاه مادی و اجرای الگوهای غربی توسعه می داند. 

هژمونی رسانه‌ای و راهبردهای آمریکا برای تضعیف گفتمان مقاومت

حجت الاسلام محققی با تأکید بر اینکه گفتمان استکبار جهانی در رسانه‌های جریان اصلی جهان به دنبال القای این است که بحران‌ها در هر منطقه، تنها با حضور آمریکا قابل حل هستند، تصریح کرد: گفتمان هژمون بحران اوکراین یا تایوان را بدون خواست و دخالت آمریکا قابل حل نمی داند و این نگاه در مقابل گفتمان مقاومت ایستاده است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود، مهم‌ترین تهدید برای گفتمان مقاومت را گفتمان هژمون دانست و افزود: اسناد راهبردی ایالات متحده اجرای سیاست‌های کاهش نفوذ ایران و تضعیف گفتمان مقاومت را دنبال می‌کنند. در این اسناد، تأکید شده است اندیشه سکولار در داخل ایران تقویت شود و به روحانیون سکولار و میانه‌روها میدان بیشتری داده شود. همچنین، بهره‌برداری از اختلافات مذهبی برای جلوگیری از گسترش محور مقاومت یکی دیگر از راهبردهای استکبار جهانی برای مقابله با گفتمان مقاومت است.

تهدیدهای درونی گفتمان مقاومت در حوزه‌های علمیه

حجت‌الاسلام محققی با اشاره به خرده گفتمان های داخلی مخالف مقاومت، بیان کرد: بزرگ‌ترین تهدید گفتمانی مقاومت در حوزه‌های علمیه، عافیت‌طلبی و سکولاریسم نقاب زده و پنهان است که به عنوان گفتمان های مدرن و با ظاهری فریبنده در حال تحریف مفاهیم معنوی و ترویج دنیازدگی افراطی در حوزه های علمیه و جامعه هستند و تلاش می‌کنند مفاهیم دینی را به گونه‌ای تفسیر کنند که با اهداف مادی و لیبرال سازگار باشد. در چنین شرایطی، مفاهیم عمیق دینی یا تحریف می‌شوند یا به حاشیه رانده می‌شوند و جای خود را به مفاهیمی مانند مصرف گرایی، لذت‌طلبی و فردگرایی افراطی می‌دهند.

لزوم فعال‌سازی دیپلماسی مقاومت در نبرد روایت‌ها

وی با اشاره به ضرورت گسترش و به کارگیری دیپلماسی مقاومت از طریق دستگاه سیاست خارجی و نهادهای رسانه ای گفت: در جنگ ۱۲ روزه، از فعالان فضای مجازی خواسته شد پیام‌های خود را به زبان انگلیسی و حتی عبری ترجمه کنند، زیرا رسانه‌های برون‌مرزی محدود و اندک هستند؛ ما سخنگوی عربی و  عبری‌زبان نداریم که جنگ روانی آنان را برای مردم منطقه و جهان خنثی کند، در حالی دشمن در تأثیرگذاری بر افکار عمومی ما بسیار فعال است.

مدیرعامل خبرگزاری رسا خاطرنشان کرد: دیپلماسی مقاومت را جدی نگرفتیم، اما اگر فرمایشات رهبر معظم انقلاب به گوش جهان اسلام برسد، می‌توان در مقابل روش‌های شیطنت‌آمیز دشمن، راهکارهای خنثی‌سازی ایران‌هراسی را اجرایی کرد. برای مقابله با هژمون، باید سیاست‌های فریب‌کارانه دشمن را شناخت و با آماده سازی کامل و تغییر شیوه‌ها به مقابله پرداخت.

گفتمان مقاومت؛ الگویی جهانی با بنیان‌های توحیدی

حجت‌الاسلام محققی در پایان با اشاره به موفقیت‌های گفتمان مقاومت در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، خاطرنشان کرد: گفتمان مقاومت با تکیه بر مبانی توحیدی، موجب ارتقای نظام اسلامی و به الگویی جهانی برای ملت‌های آزاده جهان تبدیل شده است.