در جستوجوی معجزه ایمان بر قاب جادویی و پرده نقرهای

افتخار سینمای ایران است که همواره توجه ویژهای به شهر مشهد و بارگاه ملکوتی امام هشتم داشته است. قصهها و روایتهای مختلفی را حول محور این شهر مذهبی و زیارتی تعریف کرده و گاه به جایگاه معنوی امام رضا(ع) نیز اشاره شده است. اینجا نگاهی انداختهایم به مهمترین و خاطرهانگیزترین اشارههای سینمای ایران به اهمیت و تاثیر امام رضا(ع).
اما لازم است پیش از مرور این آثار، این پرسش را مطرح کنیم که آیا برای مهمترین شخصیت ایران در طول تاریخ، تنها امام حاضر در سرزمین بزرگ ایران و بزرگتری ملجأ و امید ایرانیان (و حتی غیر ایرانیان) برای حل مشکلات و گرفتاریهای دنیوی یا رشد و تعالی معنوی و اخروی، سهمش باید از سینما و تلویزیون ایران همین اندازه باشد؟؟؟
چرا آنچنان که باید به این امام نپرداخته ایم؟ چرا در سالهای بعد از انقلاب حداقل سالی یک فیلم سینمایی برای امام غریب طوس نساختهایم؟
و اما آنچه تا کنون ساخته شده است: بهترین فیلم های امام رضایی و درباره امام هشتم، بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
اینجا میخوانید:
1 فیلم آبی روشن | بابک خواجه پاشا | ۱۴۰۲
2 فیلم بدون قرار قبلی | بهروز شعیبی | ۱۴۰۰
3 فیلم دعوتنامه | مهرداد فرید | ۱۳۹۵
4 سریال پایتخت ۱ | سیروس مقدم | ۱۳۹۰
5 سه گانه شب؛ هر شب تنهایی؛ در انتظار معجزه | رسول صدرعاملی
6 فیلم بیا از گذشته حرف بزنیم | حمید نعمتالله |۱۳۸۷
7 رضای رضوان | مجید مجیدی | ۱۳۸۴
8 فیلم کیمیا | احمدرضا درویش | ۱۳۷۳
9 فیلم دو چشم بی سو | محسن مخملباف | ۱۳۶۲
10 سریال ولایت عشق | مهدی فخیمزاده | ۱۳۷۹
فیلم آبی روشن | بابک خواجه پاشا | ۱۴۰۲
فیلم آبی روشن داستان حاج یونسی است که در معدن خود فیروزهای گرانبها پیدا می کند و قصد اهدای آن را به آستان قدس رضوی دارد اما در همین حین فیروزه به سرقت می رود و نگهبان معدن کشته می شود و این سرآغاز سفری است که حقایق زیادی را از گذشته مبهم حاج یونس برملا میکند. آبی روشن از معدود فیلم های سینمای ایران است که در گروه فیلم جاده ای روایت می شود، اما این فیلم تفاوت بزرگی با سایر فیلم های این گونه سینمایی دارد؛ اگر در سایر آثار صرفا شاهد سفر کاراکتر اصلی در جاده ها هستیم در آبی روشن علاوه بر این سفر جسمانی با یک سفر روحانی نیز روبه رو هستیم که چگونه یک انسان به یک مقام می رسد.
فیلم بدون قرار قبلی | بهروز شعیبی | ۱۴۰۰
ششمین ساخته بهروز شعیبی روایتی از زندگی یک زن ایرانی است که از کودکی در آلمان زندگی کرده و با خبر درگذشت پدرش به ایران میآید تا وصیتنامه او را اجرا کند. سفر پرماجرای دختر با بازی پگاه آهنگرانی و شناخت پدری که از همان دوران نوزادی او را ندیده است آغاز شده و با آشنایی با زوایای زندگی پدرش به وصیت اصلی میرسد که یک قبر خالی در صحن مطهر رضوی است که به دختر ارث رسیده است. شعیبی تلاش کرده با بدون قرار قبلی با یک سفر پر ماجرا به شناخت درونی قهرمان داستان دست پیدا کند. پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی، الهام کردا و صابر ابر، بازیگران این فیلم هستند.
فیلم دعوتنامه | مهرداد فرید | ۱۳۹۵
«دعوتنامه» هم کاری از مهرداد فرید و ساخته شده در سال ۱۳۹۵ است که زندگی شخص درماندهای را در مشهد روایت میکند. کار این فرد، دزدی از زائران امام رضا است و از این راه روزگاری میگذراند. حمیدرضا آذرنگ، میترا حجار، شقایق فراهانی، شهاب شادابی، بهزاد جعفری و… در این فیلم چالشبرانگیز بازی میکنند.
سریال پایتخت ۱ | سیروس مقدم | ۱۳۹۰
سیروس مقدم در سری نخست سریال پایتخت روایت خانواده نقی معمولی را نشان میدهد که برای تفریح تعطیلات نوروزی به تهران میآیند اما بعد تصمیم میگیرند بنا به خواسته بابا پنجعلی به زیارت امام رضا (ع) میروند. یکی از تصاویر دیدنی سریال در قسمتهای پایانی است که بعد از کلی ماجرا بالاخره خانواده معمولی به مشهد میرسند و با شوق بسیار به زیارت میروند.
سه گانه شب؛ هر شب تنهایی؛ در انتظار معجزه | رسول صدرعاملی
رسول صدرعاملی فیلمسازی است که سهگانهای را درباره آدمها و رابطهشان با امام رضا(ع) ساخته است؛ «هر شب تنهایی» با بازی لیلا حاتمی و حامد بهداد، «شب» با بازی امین حیایی، عزت الله انتظامی و خسرو شکیبایی و «در انتظار معجزه» با بازی حمید فرخ نژاد و پریوش نظریه آثاری هستند که صدرعاملی تلاش کرده است بخشهای کمتر گفته شده از زندگی زائران حرم رضوی را به تصویر بکشد. صدرعاملی در سه گانه خود تلاش کرد نگاه غیرمستقیم به تاثیر زندگی مردمان این دیار به حضور امام هشتم شیعیان را به تصویر بکشد. او در فیلم شب سعی کرد نگاه یک مجرم به بخشش امام هشتم را تصویرسازی کند و در هر شب تنهایی نگاه یک بیمار که دل از همه جا و همه چیز جدا کرده و در انتظار یک اتفاق است. این نگرش حتی در سومین ساخته او یعنی در انتظار معجزه هم به نحوی وجود دارد اما پر بیراه نیست اگر هر شب تنهایی با بازی درخشان لیلا حاتمی و حامد بهداد بهترین اثر این سه گانه بدانیم.
فیلم بیا از گذشته حرف بزنیم | حمید نعمتالله |۱۳۸۷
حمید نعمت الله تلهفیلمی را درباره زیارت حرم رضوی ساخته است که جزو آثار دوستداشتنی در این عرصه است. «بیا از گذشته حرف بزنیم» با بازی ثریا قاسمی، مهین شهابی، پوراندخت مهیمن و آزیتا لاچینی داستان مادرانی است که همسفر مشهد میشوند و قصهها و روابطشان در مشهد مقدس ابعاد تازهای به خود میگیرد.
رضای رضوان | مجید مجیدی | ۱۳۸۴
مجید مجیدی کارگردان مطرح سینما سال ۱۳۸۴ مستندی با نام «رضای رضوان» میسازد که از معدود آثار مطرح و جامع درباره بارگاه مطهر رضوی است. این مستند روایت مردانی است که بیمُزد و منت در حرم امام رضا(ع) مشغول امر کفشداری زائران هستند. این روایت جذاب در نهایت به جایگاه این امام بزرگ در دل و جان ایرانیان میپردازد. یکی از بخشهای این مستند، معرفی شغل افرادی است که به عنوان خادم در حرم امام رضا (ع) مشغول خدمتگزاری هستند. در واقع حضور اشخاص مختلف از استاد دانشگاه تا افراد دیگر برای مجیدی اتفاقی مهم و جالب بوده که روی آن تاکید داشته است.
فیلم کیمیا | احمدرضا درویش | ۱۳۷۳
احمدرضا درویش در «کیمیا» به سراغ داستانی از مردان و زنان متاثر از جنگ میرود که بخشی از این روایت در شهر مشهد میگذرد. خسرو شکیبایی، بیتا فرهی و رضا کیانیان از جمله بازیگران «کیمیا» هستند که درویش داستان شخصیت اصلیاش با نام رضا را که در مشهد به دنبال خانوادهاش میگردد با اتکا به حضور قدرتمند آنها روایت میکند.
فیلم دو چشم بی سو | محسن مخملباف | ۱۳۶۲
محسن مخملباف نخستین فیلمساز بعد از انقلاب بود که فیلمی درباره امام رضا(ع) و شفای بیماران ساخت؛ «دو چشم بیسو» با بازی محمد کاسبی و مجید مجیدی در سال ۱۳۶۲ ساخته شد و روایتی از زندگی فردی به نام مشهدی ایمان را به تصویر کشید که شفای چشمان فرزند نابینایش را از امام رضا(ع) میگیرد.
سریال ولایت عشق | مهدی فخیمزاده | ۱۳۷۹
مهدی فخیم زاده کارگردان مطرح سینما و تلویزیون با ساخت سریال «ولایت عشق» بهطور مستقیم به دوران زعامت امام رضا(ع) در زمان خلاف مأمون عباسی و سفر آن امام همام به منطقه خراسان ایران میپردازد. سریال «ولایت عشق» از آثار ماندگار تلویزیون است که مخاطب را با ابعاد مختلف امام هشتم آشنا میکند و تاکنون چندین تلهفیلم از آن تهیه و در مناسبهای مختلف منتشر شده است.