گزارش نشست «ایران قوی و حرکت در مسیر پیشرفت»

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست علمی–کارشناسی «ایران قوی و حرکت در مسیر پیشرفت» ظهر امروز با حضور جمعی از استادان دانشگاه، اقتصاددانان، حوزویان و کارشناسان علوم انسانی در محل خبرگزاری رسا برگزار شد. در این نشست،چهار تن از صاحب‌نظران برجسته کشور دیدگاه‌های خود را درباره الزامات تحقق پیشرفت پایدار در جمهوری اسلامی ایران تشریح کردند.

محور اصلی مباحث این نشست جایگاه ایمان و ارزش‌های اسلامی در پیشرفت، ضرورت هم‌افزایی نهادی برای تحقق چشم‌انداز ملی، اصلاح ساختارها و برنامه‌ریزی علمی و اتکای کشور به الگوهای بومی و اسلامی–ایرانی بود.

پیشرفت پایدار بدون ایمان ممکن نیست

حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی در ابتدای این نشست با تأکید بر جایگاه ایمان در قرآن، گفت: ایمان بنیادی‌ترین مبنای قدرت در اسلام است و هر جامعه‌ای که بخواهد به پیشرفت پایدار دست یابد، باید تقویت ایمان را در اولویت خود قرار دهد.

وی با اشاره به آیات قرآن، از جمله آیه ۱۳۹ آل‌عمران و آیات سوره محمد، تأکید کرد: برتری و عزت امت اسلامی در گرو ایمان است و هر قدرتی که خارج از این چارچوب شکل گیرد ناپایدار خواهد بود.

وی افزود: معیت خداوند با مؤمنان مهم‌ترین منبع قدرت در نگاه قرآنی است و این پشتیبانی الهی شرط اساسی موفقیت امت اسلامی به شمار می‌رود.

حجت‌الاسلام والمسلمین بهمنی ادامه داد: پیشرفت باید انسان‌محور باشد. در قرآن هیچ‌گاه ابزار صرف اقتصادی یا نظامی به‌عنوان عامل اصلی توسعه مطرح نشده است بلکه تحول انسان و ارتقای ظرفیت‌های ایمانی و انسانی اساس پیشرفت واقعی است.

وی با اشاره به نظر شهید صدر درباره دوگانه‌های قرآنی مانند نور و ظلمت یا ایمان و کفر، گفت: فرآیند پیشرفت از نگاه قرآن همان رشد ایمان و تعالی انسان است. در جمهوری اسلامی که پرچم اسلام را بر دوش دارد، شرط لازم پیشرفت تقویت ایمان و معرفت انسانی است.

این استاد حوزه افزود: در اسناد توسعه‌ای کشور به نقش ایمان کمتر توجه شده است و همین مسئله می‌تواند مانع تحقق پیشرفت شود. ایمان تنها زمانی قدرت‌آفرین است که در چارچوب قرآن و شریعت تعریف شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین بهمنی تأکید کرد: ایمان اختیاری است و مسئولیت آن با فرد است. خداوند شناخت و معرفت را در اختیار انسان قرار می‌دهد اما ایمان آوردن تصمیمی شخصی است. هر برنامه توسعه‌ای که به رشد ایمان بی‌توجه باشد ناپایدار و ناقص خواهد بود.

تحقق چشم‌انداز ملی نیازمند هم‌افزایی نهادهاست

در ادامه این نشست دکتر مهدی محمدی‌نسب، عضو هیئت علمی دانشگاه قم و کارشناس مدیریت استراتژیک با تشریح اهمیت چشم‌انداز ملی و نقش نهادهای علمی گفت: چشم‌انداز یک راهنمای استراتژیک برای کشور است و بدون هماهنگی نهادها و رهبری واحد در سیاستگذاری نمی‌توان به اهداف کلان دست یافت.

وی تأکید کرد: توجه رهبر معظم انقلاب به تدوین سند چشم‌انداز نشانه تدبیر ایشان در سیاستگذاری کلان است و تجربه جهانی نشان می‌دهد کشورهایی که چشم‌انداز مشترک دارند موفق‌ترند.

وی با انتقاد از پراکندگی نهادی در اجرای برنامه‌ها، گفت: هر نهاد به شکل جزیره‌ای عمل می‌کند و این مانع تحقق کامل چشم‌انداز است. برای موفقیت باید میان دستگاه‌ها هماهنگی و هم‌افزایی ایجاد شود.

محمدی‌نسب همچنین بر نقش علم و فناوری تأکید کرد و اظهار داشت: نهاد علم موتور پیشران پیشرفت است. اگر آموزش و پژوهش مسئله‌محور نباشد پیشرفت پایدار محقق نخواهد شد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: تحقق چشم‌انداز ملی تنها با انسجام نهادی، رهبری واحد، پایش مستمر برنامه‌ها و فرهنگ مسئولیت‌پذیری اجتماعی ممکن خواهد بود.

تحقق اهداف سند چشم‌انداز در گرو اصلاح نهادها و برنامه‌ریزی علمی

محمدجواد توکلی، اقتصاددان و رئیس انجمن اقتصاد اسلامی حوزه‌های علمیه، در سخنان خود با بررسی ابعاد سند چشم‌انداز، گفت: تحقق اهداف این سند نیازمند برنامه‌ریزی علمی و اصلاح ساختارهای نهادی و اقتصادی است. سند چشم‌انداز باید به یک میثاق ملی تبدیل شود.

وی با اشاره به هفت برنامه توسعه پس از انقلاب، گفت: از زمان انقلاب تاکنون رهبر معظم انقلاب با درایت اقدام به تدوین سند چشم‌انداز کردند که دو بعد اصلی دارد؛ بعد داخلی شامل ارتقای رفاه، عدالت و فرهنگ کاری و بعد منطقه‌ای شامل تعامل سازنده با جهان اسلام و جهان.

توکلی با اشاره به موفقیت‌های نسبی در تولید علم و ناکامی در برخی شاخص‌های فناوری، علت اصلی را ضعف نهادی دانست و گفت: بسیاری از مسئولان با سند چشم‌انداز آشنایی کافی ندارند و آن را به‌صورت ناقص اجرا کرده‌اند.

این استاد حوزه به نقد ساختارهای اقتصادی پرداخت و گفت: نظام بانکی ما همچنان غربی است و بودجه کشور عمدتاً صرف هزینه‌های جاری می‌شود. بیش از ۷۰ درصد بودجه در بخش‌های غیرعمرانی مصرف می‌شود و بانک‌ها به‌ویژه بانک‌های خصوصی پاسخگو نیستند.

توکلی تأکید کرد: برای تحقق سند چشم‌انداز باید اصلاحات ساختاری، نهادسازی و بازنگری در سیستم‌های معیوب صورت گیرد. تجربه کشورهایی مانند مالزی نشان می‌دهد که اصلاح نهادی و تجمیع مدیریتی می‌تواند به کارآمدی کمک کند.

پیشرفت اقتصادی ایران با الگوهای اسلامی–ایرانی ممکن است

در بخش پایانی نشست، حجت‌الاسلام غلامعلی معصومی‌نیا، اقتصاددان برجسته حوزوی و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی بر ضرورت حرکت به سمت الگوهای اسلامی و ایرانی تأکید کرد و گفت: بسیاری از مشکلات اقتصادی امروز ما نتیجه الگوبرداری از مدل‌های غربی است.

وی افزود: با وجود خدمات گسترده نظام اسلامی به مردم بسیاری از سیاست‌های اقتصادی کشور از بیرون وارد شده و همین امر موجب بروز مشکلات امروز شده است. اگر بخواهیم اهداف عدالت و کاهش فقر در سند چشم‌انداز تحقق یابد باید ساختارهایی مانند بانک و بورس اصلاح شوند.

حجت الاسلام معصومی‌نیا با اشاره به تجربه موفق ایران در حوزه نظامی و موشکی گفت: وقتی در این حوزه باور به خودکفایی وجود داشت پیشرفت حاصل شد. اما در اقتصاد نگاه‌ها همچنان به بیرون است. یا باید مدل‌های لیبرالی غربی را بپذیریم که مطلوب نیست یا با الگوهای اسلامی–ایرانی مسیر پیشرفت را طی کنیم.

وی تصریح کرد: امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند یک مرکزیت اندیشه‌ورزی و تصمیم‌گیری هستیم تا سند چشم‌انداز و اقتصاد مقاومتی را به‌طور دقیق بررسی و اجرا کند. بدون چنین نهادی مسیر توسعه کشور همچنان با چالش مواجه خواهد بود.