هوش مصنوعی نباید جایگزین فتوا شود

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، مقاله‌ای با عنوان «چالش‌های اخلاق هوش مصنوعی در صدور فتوا: یک رویکرد فلسفی میان عقل ابزاری و عقل ارزشی» به قلم دکتر احمد شوقی ابراهیم علی عبدالله، استادیار عقیده و فلسفه در دانشکده اصول دین و دعوت منصوره دانشگاه الازهر منتشر شد.

این پژوهش به واکاوی ابعاد فلسفی و اخلاقی استفاده از فناوری‌های نوین به‌ویژه هوش مصنوعی در فرآیند صدور فتوا پرداخته و نسبت میان «عقل ابزاری» و «عقل ارزشی» را در این زمینه تحلیل کرده است.

به گفته نویسنده، عقل ابزاری ناظر بر کارایی، سرعت و پردازش فنی است، در حالی که عقل ارزشی متکی بر فهم مقاصد شریعت، نیت، اخلاق و شرایط انسانی عمل می‌کند.

دکتر شوقی تأکید می‌کند: هوش مصنوعی، به عنوان تجلی عقل ابزاری، در معرض این خطر است که فتوا را به سطح یک عملیات فنی صرف فروبکاهد و از ابعاد انسانی، اخلاقی و مقاصدی تهی سازد. نبود وجدان و درک مقاصدی در الگوریتم‌ها، امکان بروز سوگیری‌های پنهان در داده‌ها و همچنین مسئله نامشخص بودن مسئولیت در صورت بروز خطا، از مهم‌ترین چالش‌های به‌کارگیری این فناوری در حوزه افتا معرفی شده است.

این مقاله در بخش راه‌حل، استفاده از هوش مصنوعی را تنها به عنوان ابزاری کمکی برای مفتیان انسانی قابل قبول دانسته و جایگزینی آن با مجتهدان و فقها را مردود اعلام می‌کند.

همچنین، نویسنده تدوین یک منشور اخلاقی جامع برای هدایت و حاکمیت بر این فناوری را ضروری دانسته است؛ منشوری که بتواند میان بهره‌گیری از توانمندی‌های فنی هوش مصنوعی و ضرورت حفظ حکمت و بصیرت انسانی، توازن ایجاد کند.

کلیدواژه‌های این مقاله عبارت‌اند از: هوش مصنوعی، فتوا، عقل ابزاری، عقل ارزشی و چالش‌های اخلاقی.

لازم به ذکر است که این مقاله در دسترس عموم مردم قرار گرفته و علاقه‌مندان می‌توانند این مقاله را به صورت رایگان  دانلود نمایند.