حوزه علمیه باید به مرکز طراحی تمدن اسلامی آینده تبدیل شود

حجت‌ الاسلام عادل بایرامی معاون پژوهش حوزه علمیه صادقیه تبریز، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در آذربایجان شرقی، از ضرورت بازتعریف نقش حوزه در دنیای امروز سخن گفت و تأکید کرد: تحول، فقط تغییر ظاهر یا ساختار نیست؛ بلکه بازتعریفی جدی از نقش حوزه در جهان امروز است ما دیگر صرفاً مدرسه‌ای برای تعلیم علوم دینی نیستیم، بلکه باید پاسخ‌گوی نیاز های فرهنگی، اجتماعی و تمدنی جامعه اسلامی باشیم.

بازنگری در محتوا و سرفصل‌های درسی

وی با اشاره به لزوم تحول در متون آموزشی افزود: فقه، اصول، فلسفه و حکمت همچنان ستون‌های اصلی‌اند، اما باید عمق و بُعد جدیدی بگیرند در فقه باید به فقه حکومتی، فقه اقتصاد اسلامی و فقه فضای مجازی ورود کنیم؛ در اصول، مهارت اجتهادی طلاب را برای حل مسائل اجتماعی و مدیریتی تقویت کنیم؛ و در فلسفه، موضوعاتی چون حکمت اجتماعی و فلسفه سیاست را جدی بگیریم.

عبور از آموزش سنتی؛ حرکت به سوی آموزش کارگاهی

معاون پژوهش حوزه علمیه صادقیه، تحول در روش‌ های آموزشی را از ضرورت‌ های اصلی دانست و گفت: باید از حلقه درس سنتی عبور کنیم، نه به معنای حذف آن، بلکه برای تکمیل و به‌ روزرسانی آن آموزش امروز باید کارگاهی، مسئله‌ محور و گروهی باشد کارگاه‌ های فقه حکومتی، پروژه‌ های میدانی و مطالعات موردی اجتماعی می‌تواند طلاب را از شنونده صرف به مسئله‌ حل‌ کن تبدیل کند.

تربیت متخصصان طراز اول در حوزه

وی با تأکید بر ضرورت تخصص‌ گرایی در تربیت طلاب گفت: زمان تربیت عمومی گذشته است امروز باید فقیه اقتصاد، متفکر رسانه و فیلسوف سیاست اسلامی تربیت کنیم برای این هدف، ایجاد رشته‌ های نو مانند فقه اقتصاد، فلسفه سیاست و فقه ارتباطات ضروری است.

همکاری حوزه و دانشگاه؛ از رقابت تا هم‌افزایی

این فعال پژوهشی حوزوی همکاری حوزه و دانشگاه را ضرورتی راهبردی دانست و تصریح کرد: این دو نهاد در تقابل نیستند، بلکه مکمل هم‌اند ما در حوزه به دنبال پروژه‌ های تحقیقاتی مشترک، نشست‌ های تخصصی و تبادل استاد و پژوهشگر هستیم تا علم حوزوی کاربردی‌ تر و علم دانشگاهی اسلامی‌ تر شود.

نقش‌ آفرینی تمدنی حوزه در جامعه

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به رسالت اجتماعی حوزه تصریح کرد: استقلال علمی حوزه به‌ معنای انزوا نیست حوزه باید در طراحی نظام‌ های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور نقش فعال داشته باشد در اقتصاد نظریه عدالت اسلامی را تبیین کند، در رسانه سبک زندگی اسلامی را ترویج دهد و در سیاست مشورت علمی و اجتهادی ارائه دهد.

حوزه در افق جهانی و مسائل نوپدید

وی با تأکید بر ضرورت نگاه بین‌ المللی حوزه بیان کرد: اگر بخواهیم از حوزه جهانی سخن بگوییم، باید شبکه‌ای از همکاری علمی میان مراکز دینی جهان اسلام ایجاد کنیم موضوعاتی چون وحدت مسلمانان، فلسطین و عدالت جهانی باید در دستور کار حوزه باشد.

استاد حوزه علمیه تبریز همچنین با اشاره به تحولات سریع جهان افزود: فقه هوش مصنوعی، فقه محیط زیست و فقه رسانه دیگر موضوعات آینده نیستند؛ این‌ ها نیازهای امروز ما هستند باید با نهادینه‌ سازی آینده‌ پژوهی، برای بیست سال آینده اسلام و جامعه برنامه داشته باشیم.

شاخص‌ های پیشرفت و ضمانت اجرا

وی شاخص‌ های تحول در حوزه را چنین برشمرد: تولید نظریه‌ های نو در فقه حکومتی تربیت پژوهشگران میان‌ رشته‌ای تأسیس مراکز تحقیقاتی کاربردی حضور فعال طلاب در میدان عمل تحول اگر از درون حوزه آغاز شود، هیچ قدرتی نمی‌ تواند مانع آن شود.

در پایان، معاون پژوهش حوزه علمیه صادقیه تبریز تأکید کرد: اگر حوزه علمیه آموزش پیشرو، پژوهش عمیق و نقش‌ آفرینی تمدنی را در کنار هم قرار دهد، نه‌ تنها سرآمد جهان اسلام خواهد شد، بلکه مسیر آینده تمدن اسلامی را طراحی خواهد کرد.