مراسم هفته پژوهش مرکز تحقیقات اسلامی مجلس برگزار شد

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در مراسم هفته پژوهش مرکز تحقیقات اسلامی مجلس که با حضور حضرت آیت الله شب زنده دار عضو فقهای شورای نگهبان و دبیر شورای عالی حوزه های علمیه، برخی از شخصیت ها، اساتید، محققان حوزه، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و تعداد دیگری از مدعوان برگزار شد، از برخی محققان و پژهشگران مرکز تجلیل شد.

در این مراسم همچنین از سه اثر علمی شامل کتاب تأملات فقهی و تقنینی در حکمرانی آب، کتاب حکمرانی دینی و تنظیم گری در مسائل اساسی معاصر و کتاب مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس بین المللی فقه و قانون رونمایی شد.

عزت اسلام در گرو اجرای بی‌کم‌وکاست احکام الهی است

آیت‌الله محمدمهدی شب‌زنده‌دار عضو شورای فقهای شورای نگهبان و دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، در این مراسم ضمن تاکید بر جایگاه بی‌بدیل احکام الهی در عزت و اقتدار اسلام، اظهار داشت: عزت و اقتدار اسلام تنها در سایه اجرای کامل و بی‌کم‌وکاست احکام الهی محقق می‌شود.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار خاطرنشان کرد: این مهم مأموریت اصلی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی است که در مسیر صیانت از احکام شرع در عرصه تقنین و نظام‌سازی حرکت می‌کند.

عضو شورای فقهای شورای نگهبان به حساسیت ویژه خداوند نسبت به احکام الهی اشاره کرد و گفت: خدای متعال نسبت به احکام خود غیرت دارد و اجازه تعدی و دستکاری در آن‌ها را نمی‌دهد.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار با یادآوری تأکید قرآن کریم، به ویژه آیات سوره حاقه، تصریح کرد: حتی جایگاه والای پیامبر اکرم (ص) در نزد خداوند نیز سبب نمی‌شود که نسبت به احکام الهی کوتاهی شود.

عضو شورای فقهای شورای نگهبان در ادامه به ضرورت تقنینی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس پرداخت و گفت: وظیفه اصلی این مرکز، صیانت از احکام الهی در عرصه قانونگذاری و نظام‌سازی است.

وی تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها در توصیه‌های خود به شورای نگهبان بر تعصب و حساسیت نسبت به احکام شرعی تأکید داشته‌اند که این تاکید پیش‌تر نیز از سوی امام خمینی (ره) مطرح شده بود.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار همچنین با اشاره به پیچیدگی‌های استخراج احکام در برخی حوزه‌ها، خاطرنشان کرد: برخی بخش‌های شاکله فقه که در گذشته کمتر مورد توجه علمای سلف بوده نیازمند کار علمی عمیق و مستمر است و استخراج احکام در این حوزه‌ها کار ساده‌ای نیست.

وی به سخنان امام خمینی (ره) اشاره کرد که می‌فرمودند: گاهی پس از ده‌ها سال تلاش علمی، تنها به علی‌الاحوط رسیدیم؛ زیرا پیچیدگی‌های مسائل به‌سادگی آشکار نمی‌شود.

دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه با اشاره به اهمیت مهندسی کلان نظام حقوقی و تقنینی، تاکید کرد: اگرچه شورای نگهبان بند به بند مواد قانونی را با دقت بررسی می‌کند اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد، طراحی صحیح و کلان نظام حقوقی کشور است.

وی به موضوعاتی چون ارتباطات، معاهدات بین‌المللی و قراردادهای خارجی اشاره کرد که باید با توجه به حرمت تقویت کفار و ظالمان بر اساس مجموعه قواعد فقهی به‌درستی قانون‌گذاری شوند.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار ضمن تجلیل از علمای برجسته شورای نگهبان، از جمله آیت‌الله یزدی، گفت: این بزرگان جز از خداوند از کسی هراس نداشتند و همواره مطلوب شریعت و اطاعت الهی را محور تصمیم‌گیری‌های خود قرار می‌دادند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به پرونده‌های ارجاعی از دیوان عدالت اداری به شورای نگهبان اشاره کرد و اظهار داشت: بسیاری از این موارد به ادعای خلاف شرع بودن برخی مقررات مربوط می‌شود؛ به‌ویژه موضوعات پیچیده مانند مابه‌التفاوت نوسانات ارزی.

عضو شورای فقهای شورای نگهبان یادآور شد: راه‌حل‌های فقهی روشنی مانند شرط ضمن عقد و حق خیار وجود دارد که می‌توان به آسانی آنها را به مجلس ارائه کرد، اما در عمل کمتر از این ظرفیت‌ها استفاده می‌شود که مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار در پایان با تأکید بر جایگاه خطیر پژوهش فقهی و تقنینی، گفت: وجود مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی یک ضرورت انکارناپذیر است و انتظار می‌رود نیروهای کارآمد و خداترس در این مرکز، وظیفه خطیر خود را به‌درستی انجام دهند.

وی یادآور شد: فتوا و اظهار نظر فقهی مسئولیتی بسیار سنگین است و نیازمند استفراغ وسع، دقت علمی و احساس مسئولیت در برابر خداوند است.

میراث دار منبع عظیم و غنی فقه شیعه هستیم

حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی نهاوندی در مراسم هفته پژوهش و مراسم تجلیل از پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به جایگاه بی‌بدیل فقه شیعه در نظام قانون‌گذاری، اظهار داشت: فقه اسلامی ظرفیت عظیمی در تولید نظریه‌های بنیادین حقوقی دارد و ما میراث دار فقه وفقهای بزرگ شیعه هستیم و باید در حد توان اندیشه‌ها و آثار آنها را نشر دهیم.

وی به ذکر خاطره ای از دیدار عبدالرزاق سنهوری از چهره‌های برجسته حقوق جهان عرب و نویسنده کتاب «الوسیط» در نجف اشاره کرد و گفت: علامه سنهوری پس از مطالعه آثار شیخ انصاری در حوزه فقه اعتراف کرده بود که اگر پیش از نگارش کتاب خود با این آثار آشنا شده بود بسیاری از مبانی حقوقی او دچار تحول می‌شد.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس به بیانات رهبر معظم انقلاب اشاره و تأکید کرد: معظم‌له همواره بر پیشرو بودن حوزه‌های علمیه تأکید دارند و حوزه را محور تولید فکر، پاسخ‌گویی به نیازهای نوپدید و پشتیبان نظام اسلامی می‌دانند.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر نهاوندی درباره سابقه تعامل حوزه و مجلس نیز گفت: بررسی طرح ها و لوایح مجلس از منظر فقهی به دوران تاسیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس مربوط نمی شود بلکه در دوره‌های اول و دوم مجلس شورای اسلامی، مرحوم آیت‌الله یزدی با تشکیل لجنه‌ای علمی در قم متشکل از بزرگان حوزه از جمله حضرات آیات مومن، طاهری خرم آبادی، احمدی میانجی، مظاهری و ... بستر بررسی غیررسمی طرح‌ها و لوایح را فراهم کردند که این مجموعه به‌صورت کارشناسی، متون قانونی را بررسی و نتایج را در اختیار مجلس قرار می‌داد.

وی در پایان با اشاره به رشد چشمگیر فعالیت‌های مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، اظهار داشت: آمارها نشان می‌دهد میزان فعالیت‌ها و اثرگذاری مرکز نسبت به گذشته بیش از ۳۷۰ درصد افزایش یافته است و حضور مرکز در کمیسیون های تخصصی نیز نسبت به مدت مشابه، دو برابر شده است که این نتیجه تلاش مستمر پژوهشگران و توجه به پژوهش‌های مسئله‌محور و کاربردی است.

در مراسم هفته پژوهش مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با حضور حضرت آیت الله شب زنده دار عضو فقهای شورای نگهبان و دبیر شورای عالی حوزه های علمیه، برخی از شخصیت ها، اساتید، محققان حوزه، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و تعداد دیگری از مدعوان برگزار شد، از برخی محققان و پژهشگران مرکز تجلیل شد. در این مراسم همچنین از سه اثر علمی شامل کتاب تأملات فقهی و تقنینی در حکمرانی آب، کتاب حکمرانی دینی و تنظیم گری در مسائل اساسی معاصر و کتاب مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس بین المللی فقه و قانون رونمایی شد.

طرح‌ها و لوایح از همان ابتدا باید بر مبنای شریعت اسلام تنظیم شوند

حجت الاسلام مجتبی ذوالنوری نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی، در مراسم هفته پژوهش مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خاطرنشان کرد: این تفاوت بسیار اساسی است؛ چرا که قانون‌گذاری نباید صرفاً مخالف شرع نباشد بلکه باید کاملاً منطبق بر شرع باشد، شورای نگهبان در ارتباط با بررسی قوانین از نظر شرعی اظهار نظر می کند که مغایر است یا نیست ولی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس قوانین را از شرع استخراح می کند.

وی ادامه داد: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس باید شرع را به کل قانون تزریق کند، خیلی تفاوت دارد که قانون ما برگرفته از شرع باشد و شرع را در قالب قانون کاربردی و اجرایی کنیم یا اینکه اگر قانونی وضع می کنیم مخالف شرع نباشد، منطبق با شرع باشد، در حاکمیت دینی آنچه مورد انتظار است، این است که قانون آن برامده از شرع باشد و شرع را در قالب قانون اجرایی کنیم و این توقع نه از مرکز پژوهش های مجلس بر می آید و نه در حطیه کاری شورای نگهبان است و نه نمایندگان مجلس از این بضاعت برخوردار هستند.

این نماینده مجلس همچنین گفت: اگر شورای نگهبان مصوبه ای را رد کند برای ترمیم به مجلس شورای اسلامی باز می گردد ولی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس از همان ابتدا باید فرآیند قوانین را برگرفته از شرع مقدس دنبال کند.

حجت‌الاسلام ذوالنوری خاطرنشان کرد: اگر از ابتدا  ملات و خوراک قوانین توسط مرکز تحقیقات تأمین شود بار نظارتی شورای نگهبان سبک‌تر خواهد شد.

نماینده مجلس تصریح کرد: هر طرح و لایحه‌ای که وارد مجلس می‌شود باید با چینش شرعی و مبانی دینی تنظیم گردد و نمایندگان باید احساس کنند که طرح‌هایشان توسط مرکز تحقیقات مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد.

وی در پایان تأکید کرد: مقدمه هر حکم شرعی و قانونی استناد به آنچه خداوند نازل کرده است (بما أنزل الله) است و نظام سیاسی دارای اضلاع مختلفی است که باید در هماهنگی و هم‌افزایی با هم عمل کنند.

حجت الاسلام ذوالنوری ابزار امیدواری کرد، فرهنگ سازی در کشور چنان انجام شود که اگر دولت لایحه ای و نماینده مجلس نیز طرحی را بخواهند ارائه دهند، احساس نیاز و ضرروت کند که  ابتدا باید دست به دامان مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شود تا تا از نظر شرعی از همان ابتدا مورد توجه قرار گیرد.وی ادامه داد: انقلاب اسلامی بر خلاف نظام های سکولار  لیبرالیستی، برگرفته از دین و حاکمیت دینی است و باید در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی باید با ماهیت نظام تناسب داشته باشد و اولین گام اصلاح آن در قانونگذاری است و این از رسالت های مرکز تحقیقات اسلامی مجلس است.وی با تقدیر از رئیس و محققان مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، فعالیت های این مرکز را پرشتاب و تاثیرگذار دانست و گفت: در دروه دکتر نهاوندی حجم بالای کار، تاثیرگذاری مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در کمیسیون های تخصصی و قوانین را شاهد هستیم.

تقویت قانونگذاری دینی با پشتوانه پژوهشی و هوشمندسازی

دکتر محمدتقی دشتی، معاون پژوهش مرکز تحقیقات اسلامی مجلس نیز در این مراسم به بیان دستاوردهای انقلاب اسلامی در گسترش آموزه‌های دینی در جامعه پرداخت و گفت: به برکت انقلاب اسلامی توانسته‌ایم آموزه‌های دینی را به‌طور گسترده در جامعه تزریق کنیم که این یکی از دستاوردهای مهم انقلاب است.

وی افزود: قانونگذاری مسیر و ریل حرکت کشور را مشخص می‌کند و مرکز تحقیقات اسلامی مسئول تطبیق قوانین با پشتوانه اجتهادی حوزه‌های علمیه است.

وی ادامه داد : مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در یک سال گذشته بیش از 15 هزار ساعت کار تحقیقاتی داشته و در مجموع 113 پروژه در حال اجرا و 92 گزارش علمی، تقنینی و نظارتی را منتشر کرده است، همچنین این مرکز 117 گزارش علمی دیگر را نیز در دست اقدام و تکمیل دارد

دشتی گفت: برگزاری 83 همایش و نشست تخصصی، 79 نشست علمی و کرسی نظریه پردازی، 734 جلسه تخصصی ناظر به طرح ها و لوایح از دیگر فعالیت های مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در یک سال گذشته است. وی با اشاره به کمیته واکنش سریع در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس رسالت اصلی آن را بررسی طرح ها و لوایح و نظارت بر مصوبات مجلس به عنوان شورای نگهبان پیشین عنوان کرد.

در مراسم هفته پژوهش مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با حضور حضرت آیت الله شب زنده دار عضو فقهای شورای نگهبان و دبیر شورای عالی حوزه های علمیه، برخی از شخصیت ها، اساتید، محققان حوزه، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و تعداد دیگری از مدعوان برگزار شد، از برخی محققان و پژهشگران مرکز تجلیل شد. در این مراسم همچنین از سه اثر علمی شامل کتاب تأملات فقهی و تقنینی در حکمرانی آب، کتاب حکمرانی دینی و تنظیم گری در مسائل اساسی معاصر و کتاب مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس بین المللی فقه و قانون رونمایی شد.

 این رویداد فرصتی بود برای ارج نهادن به تلاش‌های علمی و پژوهشی تیم‌های فعال مرکز و تأکید بر اهمیت استمرار مسیر پژوهشی و تقویتی در حوزه قانونگذاری دینی.

لازم به ذکر است: این مراسم نشان‌دهنده عزم جدی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و نهادهای مرتبط در تقویت بنیادهای فقهی و حقوقی نظام قانونگذاری کشور بود. حضور و سخنرانی چهره‌های برجسته‌ای نمایانگر نقش محوری پژوهش‌های فقهی و علمی در تأمین قوانین منطبق بر مبانی شرعی و اعتقادی نظام اسلامی است.

همچنین اهمیت هماهنگی و تعامل مستمر میان حوزه‌های علمیه و مجلس شورای اسلامی و لزوم هوشمندسازی و تخصصی کردن فرایندهای پژوهشی و قانونگذاری از دیگر پیام‌های مهم این نشست بود. این مرکز با تکیه بر نیروهای متخصص و متعهد و بهره‌گیری از ظرفیت‌های پژوهشی و دانشگاهی می‌کوشد تا در مسیر اعتلای قانونگذاری دینی و تحقق آرمان‌های نظام اسلامی گام بردارد.