شهید مفتح؛ پیشگام وحدت حوزه و دانشگاه در پرتو انقلاب اسلامی

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، در تاریخ پرفراز و نشیب انقلاب اسلامی ایران چهره‌های نورانی بسیاری وجود دارند که به واسطه خدمات علمی، فرهنگی و سیاسی خویش در روند پیروزی انقلاب و تثبیت نظام مقدس جمهوری اسلامی نقش‌های ماندگاری ایفا کردند. در این میان شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح به عنوان یکی از شاخص‌ترین و برجسته‌ترین شخصیت‌های روحانی معاصر علاوه بر مبارزات انقلابی و علمی نقش بی‌بدیلی در پیوند حوزه و دانشگاه و تأسیس جریان وحدت میان این دو نهاد اساسی داشت.

زندگی‌نامه و تحصیلات

شهید مفتح در سال ۱۳۰۷ شمسی در همدان به دنیا آمد. او از همان ابتدا در مسیر تحصیل و تهذیب گام برداشت و با حضور در محضر استادان بزرگ حوزه همچون حضرت امام خمینی (ره)، علامه طباطبایی، آیت‌الله گلپایگانی و آیت‌الله مرعشی نجفی، دانش دینی و فقهی خود را به بهترین شکل ممکن ارتقا داد. وی همزمان با تحصیل در حوزه به علوم دانشگاهی نیز روی آورد و توانست با تأسیس روشی نوین در آموزش و پژوهش، پلی میان علوم دینی و دانشگاهی برقرار سازد.

شهید مفتح در دهه ۱۳۴۰ خورشیدی از نخستین روحانیونی بود که در برابر رژیم ستم‌شاهی پهلوی به پا خواست و با سخنرانی‌های پرشور و انقلابی خود در مساجد مهم تهران از جمله مسجد الجواد و مسجد قبا، منادی بیداری و مقاومت در برابر ظلم شد. این فعالیت‌های مؤثر وی سبب شد که توسط رژیم طاغوت از آموزش و پرورش اخراج شود و به همین دلیل به منطقه جنوب کشور تبعید گردد. پس از تبعید وی اجازه بازگشت به شهر مقدس قم را نیافت و ناچار در تهران ساکن شد.

با وجود موانع و فشارها شهید مفتح فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی خود را در دانشگاه تهران و همچنین در مساجد دانشگاه و حسینیه ارشاد ادامه داد. وی در مسجد دانشگاه تهران اقامه جماعت کرد و به تدریس و ترویج معارف دینی و انقلاب اسلامی پرداخت.

نقش شهید مفتح در انقلاب اسلامی و بعد از آن

در سال ۱۳۵۷ همزمان با اوج‌گیری نهضت اسلامی و تلاش‌های گسترده مردم برای سرنگونی رژیم پهلوی، شهید مفتح در برگزاری نمازهای جمعه و اعیاد با شکوه شرکت فعال داشت و توانست نماز عید فطر تهران را با حضور چند هزار نفر پیش از پیروزی انقلاب برگزار کند. این برنامه‌ها در شرایط حساس آن روزگار نقش مهمی در ایجاد انسجام و وحدت میان اقشار مختلف مردم ایفا کرد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) به دلیل جایگاه علمی، انقلابی و اخلاقی شهید مفتح وی را به عضویت در شورای انقلاب اسلامی منصوب کرد. همچنین شهید مفتح مسئولیت‌های مهمی از جمله مدیریت ستاد استقبال از امام را بر عهده گرفت و در ساختارهای نوین نظام جمهوری اسلامی، نقش فعالی ایفا کرد.

وی علاوه بر عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از بنیان‌گذاران و دبیران جامعه روحانیت مبارز تهران بود و به عنوان عضو شورای گسترش آموزش عالی کشور و هیأت علمی دانشگاه تهران تلاش کرد که پیوند حوزه و دانشگاه را مستحکم‌تر نماید. سرپرستی دانشکده الهیات دانشگاه تهران از جمله مسئولیت‌های مهم او بود که با نگاه جامع و عمیق خود به علوم دینی و علوم انسانی زمینه‌ای برای شکل‌گیری آموزش‌های نوین دینی در دانشگاه‌ها فراهم آورد.

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای شهید مفتح، تأسیس و ترویج جریان وحدت میان حوزه و دانشگاه است. او بر این باور بود که تعمیق ارتباط علمی و فرهنگی میان این دو نهاد نه تنها به رشد علوم دینی و انسانی کمک می‌کند بلکه می‌تواند پشتوانه محکمی برای انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی باشد.

شهید مفتح با همکاری بزرگان انقلاب همچون آیت‌الله مهدوی کنی، شهید مطهری و شهید بهشتی طرح ایجاد کمیته انقلاب فرهنگی را به اجرا گذاشت و به عنوان مسئول کمیته منطقه چهار تهران در ساماندهی امور فرهنگی و آموزشی نقش اصلی داشت. وی معتقد بود که حوزه و دانشگاه باید مکمل یکدیگر باشند و با همکاری، زمینه‌ساز پیشرفت همه‌جانبه کشور در عرصه‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی شوند.

شهادت و پیامدهای آن

متأسفانه تلاش‌های صادقانه و مخلصانه شهید مفتح باعث شد که او هدف گروهک‌های منحرف و منافق قرار گیرد. در صبح روز ۲۷ آذر ۱۳۵۸ در دانشکده الهیات دانشگاه تهران، سه نفر از اعضای گروهک فرقان به وی حمله کردند و به شهادتش رساندند. شهادت این روحانی بزرگ ضربه‌ای بزرگ به نهضت وحدت حوزه و دانشگاه بود، اما در عین حال خون پاک او موجب پویایی و استمرار این جریان شد.

مرقد مطهر شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح در یکی از حجره‌های حرم مطهر حضرت معصومه (س) واقع شده است و محل زیارت علاقه‌مندان به این شهید بزرگوار است.

به پاس خدمات بی‌بدیل شهید مفتح و یاد و خاطره ایشان روز ۲۷ آذر  سالروز شهادتش به عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه نامگذاری شده است. این روز نماد پیوند ناگسستنی میان دو نهاد علمی و فرهنگی است که می‌تواند راهگشای توسعه علمی و فرهنگی و اعتلای نظام جمهوری اسلامی باشد.

سخن پایانی

شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح به عنوان نمادی از روحانیت مبارز، دانشمند متعهد و فرهنگی انقلابی، الگویی بی‌بدیل برای نسل امروز حوزه و دانشگاه است. تلاش او برای ایجاد همدلی و همکاری میان دو عرصه مهم علمی و فرهنگی کشور همچنان چراغ راهی است برای حرکت‌های علمی و انقلابی در مسیر تحقق اهداف بلند نظام مقدس جمهوری اسلامی.

یاد و نام این شهید بزرگوار را گرامی می‌داریم و ضمن پاسداشت مقام شامخ او تأکید می‌کنیم که راه ایشان در وحدت و همکاری میان حوزه و دانشگاه، باید همچنان زنده و پویا باقی بماند.