تصور تعارض فقه و فلسفه حاصل کج اندیشی است

حجت‌الاسلام رضا بخشایش، عضو هیات علمی جامعه المصطفی العالمیه در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا اظهار داشت: فقه و فلسفه هیچ گونه تعارضی ندارد و تصور تعارض حاصل کج‌اندیشی و تحجر است که در افرادی همچون اخباریان و یا کسانی که بحث‌های معرفتی را وارد فقه می کنند دیده می‌شود.

وی اظهار داشت: هرگاه فلسفه به معنای تعقل را وارد فقه کنیم، اجتهاد که پاسخ گوی نیازهای دینی مردم با توجه به شرایط زمان و مکان است به دست می‌آید.

وی ادامه داد: اگر باب سوال و تعقل در فقه بسته شود فقه غیر پاسخگو، قدیمی و قرون وسطایی می‌شود و در صحنه عمل هم چنین تفکری از جامعه طرد خواهد شد.

این محقق حوزه علمیه قم بیان داشت: امام خمینی(ره) یک نمونه از اجتهاد پویای شیعی است که زمان و مکان برایش دغدغه است و با توجه به این دو عنصر مهم و با تمرکز بر فقه جواهری به سوالات و مشکلات پیش رو جواب می‌دهد.

وی گفت: باید بدانیم که فقه دارای دو پایه است، بخش اول همان احکام و مقررات وضعی و تکلیفی است و بخش دوم مبانی فلسفی فقه است که باید توجه جدی‌تری به این بخش شود؛ در سفرهای خارجی وقتی با افراد روبرو می‌شویم بیشتر سوالاتشان در باب فلسفه فقه و چیستی‌های احکام است.

این استاد حوزه و دانشگاه، بیان داشت: فلسفه فقه همان تاملات عقلی در مبانی بنیادی نظام فقهی است که بحث ها بیشتر جنبه فلسفی دارد، اگرچه برخی مباحث از قرآن و روایات در آن وارد شده است، اینها به عنوان راهگشا و مشیر به عقل است.

این محقق حوزه علمیه قم تاکید کرد: فلسفه فقه نگاهی بیرونی به فقه است و تلاش می کند تا با واکاوی مبانی تصوری و تصدیقی، راه پیش روی هر فقیه را روشن سازد و همچنین معلوم سازد که هر فقهی با طی کردن چه مقدماتی به فرایند صدور حکم رسیده است و به نظر من این دانش است که توان پاسخگویی مناسب به سوالات در زمان غیبت را دارد.

این محقق علوم اسلامی اظهار داشت: ارتباط دانش فقه با علوم دیگر همچون فلسفه، عرفان، فیزیک و بحث ضرورت فقه، غایت فقه و اهداف احکام از جمله مباحثی است که در فلسفه فقه مورد بررسی قرار می گیرد و در فلسفه فقه ، نحوه تعامل فقه با سایر دانش ها روشن می گردد و اینکه فقیه چگونه می تواند از قابلیت های سایر دانش ها کمک گیرد.
 
وی اظهار داشت: دانش فلسفه فقه ارتباط نزدیکی با علم اصول دارد که محققان باید با تدوین ضابطه، بین این دو حوزه تفکیک کنند، زیرا در دنیای مدرن، علم از یکدیگر جدا شده و حوزه ها دارای خط کشی‌های روشن است. /909/ت302/ع