روش‌های جذب نوجوانان به اعمال عبادی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه «روش‌های جذب نوجوانان به اعمال عبادی» پژوهشی از «خانم زهرا جعفری» به بررسی راه های دستیابی به روش‌هایی جذاب در جهت رغبت نوجوانان به اعمال عبادی اهتمام ورزیده است.

بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان نامه می‌خوانیم:

چکیده:

عبادت پایه و اساس رابطه انسان با آفریدگار جهان است که منزلت انسان را در عالم هستی و در اجتماع تعریف می‌کند. اسلام به عبادت و بندگی خداوند جایگاهی محوری در زندگی و نگرش انسان داده است. اعمال عبادی مجموعه اعمالی است که انسان برای اظهار عبودیت و بندگی خود نسبت به خداوند تبارک و تعالی را به قصد تقرب انجام می‌دهد. این تحقیق با عنوان « روش‌های جذب نوجوانان به اعمال عبادی» در صدد دستیابی به روش‌های جذاب است تا از طریق آن نوجوانان به اعمال عبادی رغبت پیدا کنند.

این نوشتار با استفاده از منابع اسلامی و کتب روانشناسی در چهار فصل تنظیم شده است:

فصل اول شامل کلیات پژوهش است.

فصل دوم با عنوان نوجوانی و عبادت به توضیح ویژگی‌های نوجوانان و عبادت پرداخته می‌شود.

فصل سوم این تحقیق با عنوان روش‌های شناختی- عاطفی در دو بخش تنظیم شده است: در روش شناختی در صدد ایجاد افزایش آگاهی نوجوانان نسبت به اعمال عبادی است که از طریق روش‌هایی مثل پاسخ مستدل و منطقی به سؤالات نوجوانان، یادآوری نعمت‌ها، بیان فلسفه عبادت، مرحله ای نمودن تکالیف، استفاده از ابزارهای هنری و بیان جذابیت‌های دین و عبادت صورت می‌گیرد. و در روش عاطفی به ایجاد برقراری روابط گرم و صمیمی با نوجوانان می‌پردازد.

فصل چهارم این تحقیق با عنوان روش‌های رفتاری به توضیح روش الگوسازی شخصیتی و رفتاری می‌پردازد. به نظر نگارنده با روش تحمیل و زور و اهانت نمی‌توان نوجوان را به اعمال عبادی واداشت. نوجوان در صورتی مجذوب اعمال عبادی می‌شود که از روش‌های شناختی، عاطفی رفتاری استفاده کنیم.

اهمیت و ضرورت تحقیق:

نوجوانی دوره حساسی از زندگی است و زمینه بسیاری از ترقی‌ها و افول‌ها در این دوره ریخته می‌شود. انتخاب درست مسیر و اصلاح گرایش‌ها در این دوره نقش مهمی در سعادت انسان در دوره های دیگر زندگی دارد. تبلیغ دین و دعوت به حوزه های عبادی فعالیتی مهم، خطیر و حساس است که باید با ظرافت و دقت انجام شود. برنامه های عبادی و دعوت به آن باید آن چنان جذاب باشد که نوجوان را از پرداختن به سایر برنامه های جذاب که در عرض آن ارائه می‌شوند، باز دارد. وجود چنین برنامه‌ها و روش‌های جذابی می‌تواند ستادهای مختلف جامعه اعم از روحانیت، صدا و سیما و .. را یاری کند تا در راستای دعوت این قشر به حوزه عبادت واقع شود.

تعریف عبادت:

عملی که با قصد قربت و جهت گیری الهی باشد و در اصطلاح فقها و امامیه عملی است که به قصد قربت به سوی خداوند متعال انجام گیرد.

تعریف نوجوانی:

دوره ای از زندگی است که با بلوغ یا رفتن به راهنمایی و دبیرستان شروع می‌شود و هنگامی که شخص از نظر اقتصادی به استقلال رسید و نقش‌های گوناگون بزرگ‌سالان را به عهده گرفته باشد، پایان می‌یابد.

فلسفه عبادت:

یک پرسش اساسی در مورد عبادت این است که چرا انسان باید خدا را عبادت کند؟ و به تعبیر دیگر فلسفه عبادت چیست؟ که اینک به فلسفه عبادت اشاره می‌شود:

1- اعتراف به خالقیت خدا.

2- برای رفع اندوه و گرفتاری.

3- حس سپاسگزاری.

4- بالفعل کردن استعدادهای الهی و رسیدن به کمال.

ویژگی‌های نوجوان:

1- انعطاف پذیری.

2- گرایش شدید به مذهب.

3- مرحله انتقال.

4- مرحله هویت طلبی.

5- مرحله تحول.

روش شناختی:

ضرورت شناخت در عبادت: لازمه عبادت، شناخت معبود و خالق است؛ عبادت بدون شناخت معنا ندارد. اگر رابطه میان شناخت حق و معبود حقیقی نباشد و عبادت بدون شناخت باشد، همانند دونده ای است که بر خلاف مسیر اصلی طی مسیر کند.

روش عاطفی:

اهمیت عواطف در ایجاد رفتار: عواطف، احساساتی هستند که در ارتباط با یک موجود زنده و ذی‌شعور دیگر در نفس انسان تحقق می‌یابد و وی را وادار می‌کند تا به نفع موجودی دیگر گام بردارد. مثل عاطفه والدین به فرزند و بالعکس. عاطفه شرط تحقق و فعلیت یافتن بینش و شناخت است و یکی از محرک‌های مهم و اساسی رفتار به شمار می‌آید.

نتیجه گیری:

جذب نوجوانان به اعمال عبادی در صورتی امکان پذیر خواهد بود که در ابتدا شناخت و آگاهی کافی نسبت به اعمال عبادی به نوجوانان داده شود. این امر از طرق مختلفی انجام می‌شود مثل پاسخ مستدل و منطقی به سؤالات نوجوانان و ... . در مرحله بعد از روش عاطفی استفاده می‌شود چرا که عواطف جنبه نیرو بخشی رفتار را دارند و زمینه تسریع شناخت رفتار را فراهم می‌کند. ارتباط صمیمی با نوجوان از طریق محبت و تکریم از جمله این راه ها است. با توجه به روحیه استقلال طلبی نوجوان، مشورت کردن با نوجوان، به وی می فهماند که برای اندیشه و تصمیماتش ارزش قائلیم که این زمینه گرایش نوجوان به اعمال عبادی را فراهم می‌کند. به عبارتی باید کاری کنیم که نوجوان احساس بودن کند و این امر از طریق این 5 رفتار به وجود می آید: پذیرش؛ تقدیر؛ تأیید؛ تحسین؛ توجه. در مرحله بعد با رفتار و عمل خود، نوجوان را به اعمال عبادی جذب کنیم؛ همچنین استفاده از روش الگوسازی از بهترین روش‌های این مرحله می باشد که به دو صورت الگوسازی شخصیتی و رفتاری صورت می‌گیرد.

شایان ذکر است، پایان‌نامه «روش‌های جذب نوجوانان به اعمال عبادی» پژوهش پایانی «خانم زهرا جعفری»، برای اخذ مدرک کارشناسی جامعة المصطفی العالمیه (موسسه آموزشی بنت‌الهدی) بوده که در سال 1390 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدرضا موسوی نسب» است./919/پ201/ن