غلبه نور فاطمه(س) بر آفتاب

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، امسال در حالی بهار طبیعت آغاز شد که شهادت فاطمه زهرا(س) با این تقویم سال شمار گره خورد و از سویی نام گذاری سال به نام حماسه سیاسی، حماسه اقتصادی از سوی رهبر فرزانه و عالیقدر انقلاب اسلامی ایران نیز سالی پر فراز و نشیب را برای ملت ایران رقم زد؛ چرا که در سال گذشته این سرزمین آماج حوادث و اتفاقات بسیاری در عرصه های فرهنگی، اجتماعی و به ویژه در عرصه اقتصادی بوده است و دشمن تا دندان مسلح، از هر ابزاری برای به زانو در آوردن این ملت در پاسبانی از اعتقادت و ارزش های اسلامی و هدیه گرانقدر پیامبر اکرم(ص) که همان اسلام نبوی است، استفاده کرده است. در این راستا نیز شهادت فاطمه زهرا(س) که خود نخستین شهید ولایت است، یادآور حماسه سازی های بسیاری از این بانوی گران قدر در تاریخ اسلام است و از سویی نقش پررنگ صدیقه کبری(س) در جریان های سیاسی دوران خود، در واقع زنگ هشداری برای دشمنانی است که برای وارونه جلوه دادن نظریه های مکتب اسلامی در مورد زنان، هر روز به نیرنگی متفاوت متوسل می شوند و به بهانه حمایت از حقوق زنان، حقوق فطری او را نادیده می گیرند و با ابزاری شیطانی، به دروغ به حمایت از خواسته ها و بر آوردسازی نظام سرمایه داری برای در خدمت گرفتن زن به عنوان ابزار اقتصادی می پردازند. از همین ناحیه نیز از آن جا که خانواده در تفکر غربی بدون جایگاه است، نقش مادری و همسری که از جانب خداوند به زنان هدیه داده شده، در لوای حمایت از حقوق زنان پایمال و لگدکوب می شود.

حضرت فاطمه(س) در قرآن

آیه مباهله: در این آیه شریفه که در یکی از لحظات بسیار حساس و تاریخی صدر اسلام نازل شده و ناظر بر یکی از ماجراهای بسیار مهم است، خداوند متعال چنین می فرماید: «هر آن کس که با تو محاجه نماید، بگو که بیایید؛ همگی فرزندان و زنان و خویشان خود را بخواهیم، سپس مباهله کنیم و لعنت خداوند را بر دروغگویان قرار دهیم...»

وقتی مسئله دعوت نبوی و مقابله سران ادیان دیگر با آن حضرت بالا گرفت و کار به جایی رسید که آنان رسول اکرم(ص) را دروغگو قلمداد کردند. با نزول این آیه مرحله یک امتحان سخت و دشوار پیش آمد و قرار شد که هر دو طرف با خانواده و فرزندان و خویشاوندان خود در برابر یکدیگر صف آرایی کرده و به مباهله بپردازند. یعنی هر کدام خواهان لعنت خدا و نفرین و عذاب الهی برای آن کسی که در ادعای خود دروغگو است شوند. در این جا فاطمه زهرا(س) به تصدیق اهل قبله و اجماع و عموم مسلمین و محدثین عامه و خاصه، حتی خوارج و منافقان، مورد شمول این آیه است؛ زیرا با توجه به این که در آیه مزبور آمده است که هر یک از شما زنان و فرزندان خود را بخواهید، پیامبر اسلام(ص) از میان زنان جز فاطمه زهرا(س) جگر گوشه خود و از فرزندان جز حسن و حسین(ع) و از خویشان جز علی بن ابی طالب(ع) را که برایش همانند هارون نسبت به موسی بود، هیچ کس دیگری را نخواست و فقط با همین گروه اندک به راه افتاد برای مباهله! وقتی می بینیم که رسول گرامی اسلام(ص) تنها زهرا(س) را در این ماجرا به همراه دارد، پی می بریم که مراد از زنان در آیه فاطمه زهرا(س) است.

آیه تطهیر: در این آیه شریفه آمده است: «خداوند اراده کرده است که شما اهل بیت را پاک و پاکیزه گرداند و از بدی ها دور سازد.» تحقیقات دقیقی که مفسرین و محدثین و دانشمندان علوم و معارف اسلامی که در کتاب های مبسوط اعتقادی و ایدئولوژیکی و بر اساس اسناد معتبر انجام داده اند، نشان می دهد که هدف و منظور آیه شریفه از اهل بیت، همان پنج تن اهل کساء از دودمان عترت و رسالت است. یعنی همان پنج اختر تابان که مرکب از رسول خدا(ص)، علی بن ابی طالب(ع)، فاطمه زهرا(س) و حسن و حسین(ع) بوده اند و لاغیر.

نگاهی به مآخذ معروف و معتبر از علمای نام آور عامه و خاصه، نکات مهمی را در این زمینه روشن می کند. از جمله جلال الدین سیوطی در تفسیر معروف «الدرالمنثور» در تفسیر و توجیه این آیه شریفه بیش از بیست حدیث از راه های مختلف آورده است که اثبات می کند هدف از اهل بیت، همان پنج تن است و بس و نیز ابن جریر طبری بیش از پانزده حدیث در «ابیاء» آورده است که هدف و مراد آیه مزبور را از اهل بیت، به همان پنج تن بزرگوار اختصاص می دهد؛ همان افرادی که تحت کساء و زیر پوشش خاص و پر فیض و پر برکت رسالت قرار داشتند و عنوان پر شکوه و جاودانه «پنج تن» در تاریخ اسلام و تاریخ معنویت بشری مخصوص آنها است.

آیه مودت خویشاوندان: خدای متعال در قرآن کریم خطاب به رسول بزرگوارش می فرماید: «ای پیامبر، بگو که در برابر زحمات و مشقات رسالت خداوند و ابلاغ و تبلیغ آئین الهی، هیچ گونه مزد و پاداشی غیر از دوستی و مودت خویشاوندان خود نمی خواهم.» (سوره شوری، آیه 23)

باید توجه داشت که دوستی و مودت خویشاوندان درمورد رسول اکرم(ص) با آن چه که در زندگی افراد عادی مطرح است، تفاوت بسیار زیادی دارد؛ زیرا این دوستی و مودتی که مورد نظر مقام شامخ رسالت است و خداوند متعال در قرآن کریم بیان فرموده است، نه یک دوستی و مودت ساده، بلکه در واقع همان تداوم برنامه رسالت الهی است.

از محدثین اهل سنت و جماعت هم، احمد بحرانی و حاکم بن ابی حاتم، از ابن عباس نقل کرده اند که پیامبر بزرگوار اسلام(ص) در پاسخ سؤالی از این آیه در تفسیر کلام آسمانی فرموده اند که آنان فاطمه(س)، علی(ع) و فرزندان آنها هستند.

ابرار و نیکان: خداوند متعال در جایی از قرآن کریم می فرماید: «ابرار و نیکان، کسانی هستند که به نذر خود وفا می کنند.» (سوره انسان ، آیه 7)

محدثین اتفاق نظر دارند که شأن نزول این آیه، سبطین رسول خدا(ص)، حسن و حسین(ع) به عنوان دو فرد از اهل بیت پیامبر بوده است و در اسناد معتبر آمده است که حسن و حسین(ع) دچار بیماری شده و در خانه بستری شده بودند؛ پیامبر اسلام(ص) از آن دو نور چشم خود عیادت به عمل آورد و به فاطمه زهرا(س) فرمودند: اگر نذر کنید که با شفای حسن و حسین(ع) سه روز روزه بگیرید، شفای آنها زودتر حاصل خواهد شد. فاطمه زهرا(س) و سایر اهل بیت، امر پیامبر(ص) را اطاعت کردند و نذر آنها در پیشگاه خداوند به زودی مورد قبول قرار گرفت و دو بیمار عزیز از بستر برخاستند.

بانوی بانوان بهشتی: بارها این کلام زیبا را از زبان پیامبر گرامی اسلام(ص) درباره فاطمه زهرا(س) شنیده اید که خطاب به آن بانوی بزرگ فرمودند: «آیا نمی خواهی که بانوی بانوان بهشتی یا بانوی بانوان مؤمن باشی؟» (صحیح بخاری، ج 4 ، ص 204) در واقع رسول خدا(ص) به دختر گرامی خود خبر می دهد که تو بانوی بانوان بهشتی می باشی!

فاطمه(س) چرا فاطمه نامیده شد؟

پیامبر بزرگوار اسلام(ص) روزی خطاب به زهرای اطهر(ع) فرمودند: آیا می دانی چرا فاطمه نامیده شدی؟ علی(ع) هنگام طرح این موضوع در محضر پیامبر(ص) بود و چون این مطلب را شنید مشتاقانه پرسید چرا؟ پیامبر(ص) فرمود: چون خداوند متعال دخترم فاطمه و نسل او را از آتش دور و جدا قرار داده است. (ذخائر العقبی ، ص 26)

باید توجه داشت که یکی از معناهای بلند و ارجمند کلمه فاطمه، یعنی بازدارنده، جدا کننده و جدا شده از شرور و بدی ها. بدین لحاظ معنای بیان رسول خدا(ص) درباره جدایی فاطمه(ع) از آتش بهتر و روشن تر قابل درک و فهم خواهد بود.

چهار بانوی بزرگوار: رسول گرامی اسلام(ص) طبق احادیثی که در اسناد معتبر ذکر شده است، فرمودند: چهار زن برجسته و با فضیلت در تاریخ بشریت وجود دارند که عبارتند از مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم و همسر فرعون، خدیجه دختر خویلد و فاطمه دختر من. (استیعاب ، ج 2 ، ص 720)

فاطمه زهرا(س) از دیدگاه اندیشمند مسیحی

سلیمان کنانی، دانشمند مسیحی درباره حضرت زهرا(س) کتابی به نام «فاطمة الزهرا و ترفی و غمد» یعنی فاطمه زهرا زهی در نیام، نوشته که در آغاز کتاب خود می نویسد: «فاطمه زهرا مقامی والاتر از آن دارد که سندهای تاریخی و روایتی به سوی او اشاره کنند و گرامی تر از آن است که شرح حال گونه ها به جانب وی راهنما باشند! فاطمه(س) را همین چارچوب کافی است که وی دختر محمد(ص) و همسر علی(ع) و مادر حسن و حسین(ع) و بزرگ بانوی بانوان جهان است.»

وی در پایان کتابش نیز می گوید: «فاطمه، ای دخت مصطفی، ای روشن ترین چهره ای که زمین را بر روی دو کتف خود بلند کرد، تو جز دو نوبت برای زمین لبخند نزدی؛ یک بار در سیمای پدر، آن دم که در بستر آرامیده بود و تو را مژده قرب وصل می داد لبخند زدی و لبخند دیگر بدان هنگام گرد گرد لبان تو می گردید که جان بر لب داشتی و واپسین دم خویش را فرو می فرستادی! تو همیشه با محبت زیست کردی، تو با پاکی و پاکدامنی زیستی، ای پاکیزه ترین مادری که دو ریحانه زادی و پروردی و بر قامت آن دو جامه ای از خز بخشندگی پوشاندی!»

فاطمه(س) از نگاه احمد بن حنبل

احمد بن حنبل در جلد سوم مسند خود نقل کرده است: شش ماه بود که پیامبر اسلام(ص) هر روز هنگامی که به نماز صبح می رفتند، از درب خانه فاطمه عبور می کردند و می فرمودند: نماز، نماز، ای اهل بیت و آن گاه آیه انما یریدالله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا، را تلاوت می فرمودند.

این خبر از سیصد تن از صحابه نقل شده است. ( الاسلام والشیعه ، ج 1 ، ص 223)

بیان مسلم درباره فاطمه(س): مسلم در کتاب صحیح معروف خود می گوید: فاطمه پاره تن پیامبر است! پیامبر را می رنجاند کسی که او را رنجانده باشد و پیامبر را خوشحال می سازد کسی که زهرا را خوشحال کرده باشد!

بیان ترمذی درباره فاطمه(س): ترمذی در این باره می گوید: از عایشه سؤال شد کدام یک از مردم محبوب ترین افراد در نزد رسول خدا(ص) بودند؟ گفت فاطمه! پرسیده شد از مردان؟ گفت همسرش علی!

فاطمه(س) در کلام لویی ماسینیون محقق فرانسوی: مستشرق و پژوهشگر معروف فرانسوی که مدتی از عمر خود را وقف شناخت حضرت فاطمه زهرا(س) کرده، رساله ای نوشته که در آن نکته های جالبی از شخصیت این بانوی با عظمت بیان نموده است. کتاب ایشان در رابطه با واقعه مباهله یهودیان نجران با پیامبر است.

وی می گوید: اوراد و دعاهای ابراهیم از وجود دوازده نور که منشعب از فاطمه هستند، خبر می دهد... تورات موسی از آمدن محمد(ص) و دختر پر برکت او و دو آقازاده به مانند اسماعیل و اسحاق(حسن و حسین ) نوید می دهد... و انجیل های عیسی(ع) از آمدن احمد نوید می دهد و نیز بشارت می دهد که دختر پر برکتی خواهد داشت که دو پسر به دنیا می آورد.

حضرت زهرا(س) از زبان امام رضا(ع)

فاطمه همواره چنین بود که چون هلال ماه رمضان طلوع می‌کرد، نور او بر نور هلال غالب می‌آمد و در نتیجه هلال ناپدید می‌گشت! اما هنگامی که فاطمه غایب می‌شد، هلال ماه مبارک، ظاهر و آشکار می‌گردید.

امام رضا در ستایش فاطمه علیهما السلام: روایاتی در مورد فضایل، مناقب و ظلم هایی که بر حضرت زهرا(س) شده از امام هشتم، وارد شده و نکات جالب و ارزشمندی درباره فاطمه‌ علیها السلام از آن امام همام به دست ما رسیده است: شیخ صدوق رضوان الله علیه نقل می‌کند که حضرت رضا علیه السلام در ضمن حدیث طولانی ای فرموده اند: کانت فاطمة علیها السلام اذا طلع هلال شهر رمضان یغلب نورها الهلال و یخفی فاذا غابت عنه ظهر؛‌ فاطمه همواره چنین بود که چون هلال ماه رمضان طلوع می‌کرد، نور او بر نور هلال، غالب می‌آمد و در نتیجه هلال ناپدید می‌گشت؛ اما هنگامی که فاطمه غایب می‌شد، هلال ماه مبارک، ظاهر و آشکار می‌گردید.

سید بن طاووس رضوان علیه نقل می‌کند که مردی از اولاد برامکه خدمت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام عرضه داشت: «نظر شما درباره‌ ابوبکر چیست؟» حضرت فرمود: سبحان الله و الحمدلله و لااله الا الله والله اکبر.

پرسش کننده اصرار ورزید که حضرت پاسخ بدهند. از این رو حضرت رضا علیه السلام در جواب فرمود: کانت لنا امّ صالحة ماتت و هی علیهما ساخطة و لم یأتنا بعد موتها خبر انّها رضیت عنهما؛ ما را مادری شایسته و بزرگوار بود، او از دنیا رفت در حالی که از آن دو نفر خشمگین بود و بعد از وفات ایشان هم خبری به ما نرسیده که آن حضرت از آنان راضی و خشنود شده باشد.

شیخ صدوق رضوان الله علیه نقل کرده که احمد بن محمد بن ابی نصر می‌گوید: از حضرت ابوالحسن، علی بن موسی الرضا علیه السلام، درباره‌ قبر حضرت فاطمه علیها السلام پرسش کردم؛ حضرت فرمود: دفنت فی بیتها فلما زادت بنو امیة فی المسجد صارت فی المسجد؛ آن حضرت در خانه خود به خاک رفت، پس چون بنی امیه مسجد را توسعه دادند، آن خانه هم جزء مسجد شد.

/934/701/ر

منابع:

فضائل شهر رمضان و بحارالانوار، ج 43، ص 56.

الطرائف، ص 252.

عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 311

آیت الله کریمی جهرمی

بخش حریم رضوی