تنبیه بی‌مورد کودکان سبب از بین رفتن استقلال آنان می‌شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام حق جو از محققان حوزوی شب گذشته در گفتمان عقاید و اندیشه‌ها که به همت دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با حضور طلاب، علما و اقشار مختلف مردم در مدرسه مبارکه فیضیه برگزار شد به بررسی سبک زندگی اسلامی در فرآیند تربیت از منظر قرآن و عترت پرداخته و تربیت تحمیلی را منافق آفرینی دانست، گفت: برخی از افراد حتی مسائل صحیح تربیتی را به صورت تحمیلی بیان می‌کنند که این خود سبب نفاق افراد به ویژه کودکان می‌شود.
وی ادامه داد: رفتار منافقانه کودک به این معنا است که او در برابر والدین و استاد به گونه‌ای رفتار می‌کند که در نبود آنها رفتارش به گونه‌ای دیگر است، اگر در سطح جامعه نیز تربیت به صورت تحمیلی باشد مسلماً افراد به صورت منافقانه عمل می‌کنند، از این‌رو نباید تربیت در سطح خانواده و جامعه به صورت تحمیلی باشد چرا که منافق آفرین است.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که شناخت مسائل تربیتی کار هر گروه و فردی نیست، اظهار داشت: عامل شناسی از مهم‌ترین عناصری است که در تربیت و گرفتار نشدن افراد به تربیت تحمل بسیار مؤثر است، البته متأسفانه افراد نسبت به این موضوع کم توجه بوده و آن را بررسی نمی‌کنند، عامل شناسی نیز به معنی این است که ما علت حرکت و کارهای کودکان خود را بررسی کنیم.
چگونگی برخورد با کودکان در هنگامی که آنها کارهای نادرست انجام می‌دهند
وی افزود: تنبیه کودکان باید به موقع و صحیح باشد، برای مثال ممکن است کودکی در طول روز به صورت ناخودآگاه چندین کار نادرست را انجام بدهد و خانواده بی‌جهت او را تنبیه کنند، تنبیه بی مورد کودکان سبب از دست رفتن استقلال اجتماعی آنها می‌شود و کودکان در آینده نمی‌تواند در کارهای خود استقلال داشته باشند چرا که می‌ترسند کارهای را خراب انجام دهند، اگر کودک اشتباه کرده باشد والدین باید او را در آغوش گرفته و نصیحت، راهنمایی کنند نه تنبیه.
حجت‌الاسلام حق جو توان و ظرفیت شناسی را از دیگر عوامل تربیتی دانست و خاطرنشان کرد: برخی از کودکان در یک بعد قوی و در بعد دیگر ضعیف هستند، اگر کودک در یک بعد توانای لازم را دارد نباید توقع داشت که در تمام ابعاد زندگی نیز این گونه توانمند باشد، برای مثال ممکن است فردی فوتبالیست خوبی باشد و دیگری والیبالیست خوبی، ما باید بدانیم ظرفیت کودکان در جهت حد و نیاز است.
وی تصریح کرد: افزون‌بر روایات، روانشناس نیز می‌گویند همیشه 20 درصد ظرفیت افراد را خالی بگذارید، البته باید نسبت به این 20 درصد باقی مانند باید ظرفیت سازی شود چرا که به اقتضای زمان و مکان ظرفیت‌ها متفاوت می‌شود، مقایسه کردن کودکان حتی دوقلوها با یک دیگر صحیح نیست و ممکن است هوش یک قل نسبت به دیگری بیشتر باشد در حالی که نیروی بدنی دیگر بیشتر باشد، باید همیشه کمتر از ظرفیت به فرد برنامه داد.
طلبه نباید انتظار داشته باشد خانواده‌اش نیز به اندازه او به معارف الهی آشنا باشند
این پژوهشگر حوزوی با تأکید بر این‌که باید در خانواده نیز توان سنجی و ظرفیت سازی صورت گیرد، بیان کرد: ممکن است یک طلبه در طول هفته چندین کلاس اخلاق حضور داشته باشد و مسائل مختلف دینی را یاد گرفته باشد، حال او نباید توقع داشته باشد که خانواده‌اش نیز به میزان او به معارف الهی آشنا باشند.
وی ادامه داد: فرد باید به خانواده خود رسیدگی کند، اگر افراد نسبت به خانواده خود بی‌توجه باشند مسلماً پس از مدتی خودشان آسیب‌پذیر می‌شوند، یعنی پس از مدتی فرد همانند خانواده رفتار می‌کند و از آنها اثر می‌پذیرد.
حجت‌الاسلام حق جو با بیان این‌که ابزار شناسی از دیگر مسائل مهم در تربیت است که باید به آن توجه شود، گفت: باید فرد ابزار کارهای صورت گرفته را بشناسد، فرد باید ابزارهای گناه و کار خوب را بشناسد، برای مثال باید توجه کرد که یک فرد چرا به سایت‌های غیر اخلاقی نگاه می‌کند و یا در چرا در سخنان خود به دروغ متوسل می‌شود؟
وی تأکید کرد: در مسائل تربیتی فرد باید مراحل را رعایت کند، تربیت باید اثر گذاری داشته باشد و مراتب آن نیز رعایت شود.
در مسائل تربیتی نباید افراط و تفریط صورت گیرد
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این‌که جبران سازی پس از درمان صورت می‌گیرد، اظهار داشت: فرد در برخورد با مسائل تربیتی نباید افراط و تفریط داشته باشد، برای مثال برخی از افراد می‌گویند چون تو نماز نمی‌خوانی کافر هستی و یا برخی دیگر می‌گویند چون برای امام حسین(ع) گریه می‌کنی هر کاری انجام بدهی مشکلی ندارد.
وی ادامه داد: یکی از راه‌های جبران سازی امید بخشی است، قرآن نیز نسبت به امید بخشی تأکید کرده است، البته در کنار امید بخشی باید خوف و رجا نیز وجود داشته باشد، باید خوف و رجا ایجاد شود تا متعلم نه نا امید و نه جسور شود، اگر کار کردیم که متعلم جسور و ناامید شد خطرناک است، باید در مسیری حرکت داد که توازن در شخصت فرد استقرار پیدا کند./993/پ202/ن