داشتن نگاه نو در قلمرو بازنگری و بازسازی علوم اجتماعی و انسانی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا اعرافی، رییس جامعه المصطفی العالمیه امروز در همایش بین‌المللی علامه طباطبایی که در مؤسسه امام خمینی(ره) برگزار شد، به بررسی بازسازی علوم انسانی و اجتماعی پرداخت و گفت: امروز این دانش نرم افزار حاکمیت غرب است و تا زمانی که این نرم افزار را با گفتمان نوین انقلاب تنظیم نکنیم با چالش‌هایی روبرو خواهیم بود، البته در این زمینه تلاش شده ولی همچنان نیاز به نگاه نو و جدی در این‌باره هستیم.

وی ادامه داد: بازسازی این نرم افزار با تمدن جدید و تنظیم آن با گفتمان نوین انقلاب اسلامی نیازمند تلاش‌ها و اقدامات چند جانبه‌ای است، یکی از ارکان بازنگری و بازسازی تفسیر قرآن ناظر بر قلمروهای علوم انسانی و اجتماعی است، برای این‌که به نظریات منسجم در علوم انسانی و اجتماعی منطبق با دیدگا‌ه‌های اسلامی دست بیابیم نیازمند نگاه نو به قرآن با تکیه بر مناهج اصلی تفسیری هستیم.

رییس جامعه المصطفی العالمیه با تأکید بر روش شناسی دقیق درباره تفسیر عنوان کرد: در میان تمام تلاش‌هایی که در دوره معاصر درباره تفسیر به عمل آمده چند تلاش ویژه و مبتنی بر روش شناسی‌های دقیق است که می‌توان تفاسیر شهید صدر، علامه طباطبایی و آیت‌الله خوئی را از این جمله نام برد.

وی تصریح کرد: به نظر بنده برای بالندگی بیشتر تفسیر در عصر ما و معطوف کردن تفسیر قرآن در حوزه قلمرهای تخصصی علوم نیازمند استفاده از سه دیدگاه‌ تفسیری بیان شده هستیم و باید دانست که این تفاسیر مقابل یکدیگر نبوده و یک منظومه هستند و این سه تلاش تلاش‌های پایه و مبتنی بر روش شناسی‌ها دقیق است.

حجت‌الاسلام والمسلمین اعرافی درباره تفسیر المیزان علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: مرحوم علامه طباطبایی زمانی وارد تفسیر شد که حوزه‌های علمی در عرصه‌های مختلف همانند عقلی، اصولی، نقلی پیشرفت‌های چشمگیری داشت، ولی با این وجود علامه با در نظر گرفتن تمام این شرایط وارد تفسیر شدند.

وی یادآور شد: وقتی علامه با این جامعیت و بهره‌گیری از تمام این جریانات وارد تفسیر می‌شد حس می‌کند که تفسیر در جهان اسلام متناسب زمان پیشرفت نبوده است و تفسیر المیزان مبتنی بر عقل، فلسفه در قالب حکمت متعالی، اصولی و منهاج اجتهادی و جریانات عمیقی در علوم انسانی و اجتماعی را تألیف می‌کند.

رییس جامعه المصطفی العالمیه خاطرنشان کرد: تفسیر المیزان بر آمده از یک ذهن مسنجم، اصولی، عقلی، روشمند، دقیق و ناظر به عصر و زمانه است؛ برای معالجه حوادث با تکیه بر روش‌های تفسیری تفسیر قرآن به قرآن، آیه به آیه، قرائن، قواعد عقلی، تکیه به ظهور آیات و دیگر مسائل را ابداع و برجسته کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین اعرافی درباره تفکر بلند مرحوم شهید صدر نیز گفت: ایشان در تفسیر موضوعی بر نگرفتن مستقیم موضوع از متن قرآن و نظام سازی تأکید دارند؛ نظام سازی نیز به معنای جمع آوری یک منظومه و عبور از لایه رویی به لایه زیرین است، دیدگاه آقای خوئی نیز با تکیه بر دستگاه اصولی است.

وی خاطرنشان کرد: به نظر بنده از میان کارهای صورت گرفته با استفاده از این سه کار و روش می‌توان به سمت تفسیر‌های تخصصی رفت؛ اگر بخواهیم نرم افزار علوم جدید را با گفتمان انقلاب اسلامی بیان کنیم باید از سه روش نگاه عقلی، تحلیلی، موضوعی ناظر بر زمانه به محضر قرآن برسیم و یک کار اصلی با این سه زاویه درباره قرآن انجام دهیم.

رییس جامعه المصطفی العالمیه خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم تفسیرهای نو و تخصصی در قلمرو علوم انسانی و اجتماعی داشته باشیم نیازمند زیر ساخت اصولی و فلسفی عمیق هستیم، ما دستگاه عقلی تحلیلی بسیار قوی و اجتهادی و اصولی بسیار متعالی داریم و هنگامی تولیدات ما در قلمرو علوم انسانی به جایی می‌رسد که محققان بر این دو روش تکیه کنند./993/پ202/ی