تندروی انسان را از عدالت و انصاف دور می کند/ برخورد امام رضا با مخالفان براساس عقلانیت و منطق بود

حجت الاسلام والمسلمین هاشم هاشم‌زاده هریسی، نماینده مردم آذربایجان شرقی در مجلس خبرگان رهبری به مناسبت میلاد با سعادت ثامن الحجج امام علی بن موسی الرضا(ع) در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز، با بیان این‌که امام رضا(ع) تندروی را نمی پسندید، اظهار داشت: آن امام همام معتقد بود تندروی که حاصل شود انسان حد و مرز نمی شناسد و نمی‌تواند معیار عدالت و انصاف را رعایت کند و از حق تجاوز می‌کند.

وی با بیان این‌که امام رضا(ع) همگان را به اعتدال دعوت می کرد، ادامه داد: ایشان می فرمود؛ «قصد، سنت، روش و مرکب ما اعتدال است.» از نظر امام همه مسائل و مشکلات را می‌توان با مناظره و علم و در جایی که امکان دارد با محبت حل کرد، در روایاتی از حضرت علی نیز آمده است؛ «هر کس در دشمنی مبالغه کند به گناه مرتکب می شود» این تأکید حضرت امیر نشان می دهد که خصومت و عداوت حد و اندازه دارد، اگر از حدش بگذرد، موجب تهمت، افترا و بی انصافی شده و به هزار و یک گناه کبیره مبتلا می شود.

نماینده مردم آذربایجان شرقی در مجلس خبرگان رهبری به کاهش یا حذف افراط گرایی و خشونت از جهان اسلام با الگوبرداری از سیره امام رضا(ع) اشاره و اظهار کرد: روش مورد استفاده امام رضا(ع) در مناظره ها می‌تواند برای مقابله امروز ما با گروه‌های افراطی الگوی مناسبی باشد، اما متاسفانه مناظرات ایشان در کتاب ها مانده و گرد و غبار می خورد و بایگانی شده است. ما باید آنها را ترجمه و متدبندی کرده و با استفاده از آنها اسلام، انقلاب و مکتب تشیع را به جهان معرفی کنیم. اگر ما دنیا را علیه خود بسیج کنیم، آنان نه می ترسند و نه از خشونت و دشمنی خود عقب نشینی می کنند بلکه شمشیر بر می دارند و با لجاجت مقابل شیعه می ایستند.

حجت الاسلام والمسلمین هاشم‌زاده هریسی افزود: اگر می‌خواهیم شیعه را در سراسر جهان حفظ کنیم باید به گونه ای عمل کنیم که همه یا اکثریت قاطع، حقیقت شیعه یعنی اینکه شیعه یک گروه نیست، بلکه یک مذهب، عقیده، اندیشه و فکر است. دارای منطق، اعتدال و عدالت است و تندرو نیست را به اثبات برسانیم. اگر ما بتوانیم عملاً و قولاً شیعه را به این صورت معرفی کنیم بسیاری از کشورها در برابر شیعه سر تعظیم فرود می آورند یا لااقل خصومت نمی کنند. پس از آن کسانی هم که با دوستی و صلح لجاجت می کنند در اقلیت قرار می گیرند و افکار عمومی جهان با آنها مخالف می شود. در این صورت است که ما می توانیم شیعه را در جهان حفظ کنیم، همان‌گونه که ائمه ما شیعیان را با خون دل حفظ کردند تا امروز در جهان حکومتی مقتدر به نام اسلام در مکتب شیعه وجود داشته باشد.

عضو مجلس خبرگان رهبری به مناظره های امام رضا(ع) با مخالفان خود بدون هیچ خط قرمز و با بیانی نرم و روشی درست اشاره کرد و گفت: گروه های تندرویی که امروز در جهان اسلام به وجود آمده اند حاصل خصومت‌های میان ماست. برای از بین بردن این گروه ها نه تنها باید اختلافات را کنار بگذاریم بلکه باید با روشی درست و واحد، زبانی نرم و گویا حقیقت اسلام و شیعه را به جهانیان معرفی کنیم و ثابت کنیم که اسلام، سازنده آیین صلح، صفا، مهر، محبت و رحمت است.

وی بر احیای مناظرات دینی امام رضا(ع) با دیگر ادیان ابراهیمی و بهره مندی از تبعات مثبت این تعامل در دنیای معاصر گفت: مناظره های امام رضا(ع) علم، کلام، عقاید، فلسفه و مجموعه ای از علوم اسلامی و انسانی است. این مناظرات علاوه بر علم یک متد یا روش نیز هست. روش مناظره های امام رضا(ع) چگونگی بحث و برخورد درست با مخالفان، دشمنان و معاندین را نشان می دهد.

نماینده مردم آذربایجان شرقی در مجلس خبرگان رهبری افزود: این‌که ما تنها نماز، روزه، امر به معروف و خدمت به مردم کنیم و آنها را به سوی خدا دعوت کنیم، اعمال خوبی است، اما دین اسلام تنها دین عمل نیست بلکه دین روش هم هست. ما باید همه اعمال خود را با روش، شکل و قالب درستی انجام دهیم، اگر روش درست نباشد، عمل خوب فاسد می شود. به عنوان مثال اگر ما امر به معروف که بهترین و مهم ترین عبادت است را با روش نامناسبی انجام دهیم و به گونه ای عمل کنیم که مردم از دین فرار کنند، به مردم توهین شود و دل شکسته شوند، امر به معروف ما تبدیل به منکر می شود.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: ما می توانیم با متد و روشی درست و مناسب مقابل شیعه هراسی، اسلام هراسی و ایران هراسی را بگیریم و ثابت کنیم که اسلام سازنده و آیین صلح، صفا، مهر، محبت و رحمت است.

حجت الاسلام والمسلمین هاشم‌زاده هریسی به مناظره های درون دینی امام رضا(ع) نیز اشاره کرد و گفت: امام نه تنها با ملل، ادیان و مذاهب مختلف حتی با کسانی که دین ندارند، مادی و منکر همه معقولات هستند نیز مناظره می کرد. علاوه بر این امام مناظرات درون دینی نیز داشتند. یکی از اصحاب امام موسی کاظم(ع) اموالی از مردم گرفته بود و برای اینکه این اموال را به امام رضا(ع) نسپرد، ایشان را انکار می کرد، در این میان عده ای هم از او تبعیت کردند و مذهب واقفیه را تشکیل دادند. در آن زمان امام رضا(ع) آنها را تکفیر نکرد بلکه با آنان نیز وارد مناظره و مذاکره شد و آنها را قانع کرد.

وی ادامه داد: یکی دیگر از مناظرات درون دینی امام رضا (ع)، مناظره ایشان با برادر خود زیدبن موسی بن جعفر است. زید انسانی تندرو و آتشی بود، او از کسانی که شیعه را مورد آزار و اذیت قرار داده بودند و با اهل بیت خصومت داشتند، انتقام می گرفت و خانه های آنها را به آتش می کشید. گرچه زید از موضع تعصب و حمایت از اهل بیت و دفاع از آنها این کار را انجام داد، ولی امام رضا(ع) از کار او راضی نبود و با زید به مناظره پرداخت. امام خطاب به زید گفت: ای زید روایاتی شنیده ای که شما را فریب داده و گمان می کنی چون تو فرزند زهرا هستی، خداوند به خاطر عصمت و حرمت زهرا تو را با آتش نمی سوزاند. در صورتی که هر کس که گناه، معصیت، تندروی و بی عدالتی کند و آتش شعله ور کند و به تعبیر امروز داعشی عمل کند و تفکر داعشی را در جامعه توسعه دهد، اگر فرزند زهرا هم باشد خداوند او را به جهنم می برد. زید گفت که من برادر تو هستم، من فرزند پدر تو هستم، باید احترام پدرت را در مورد من حفظ کنی. امام در پاسخ به او گفت: تو برادر و پسر پدر من هستی، اما تا مادامی که شما تندروی نکنی و با تندروی اعمال افراطی و غیرمنصفانه مرتکب نشوی. وقتی به گناه مرتکب شوی این رحم و ارتباط خویشاوندی بریده می شود همانطور که پسر نوح ارتباط و پیوندش با نظر قرآن بریده شد.

عضو خبرگان رهبری به سوء استفاده گروه های تندرو از بحث ها و اختلافات سیاسی در کشورها اشاره و اظهار کرد: باید با الگوبرداری از سیره حضرت رضا در مناظره های سیاسی، جناح بندی ها، تهمت ها، افتراها و تندروی ها را از بین ببریم. تندروی داعش از یک اندیشه شروع شده است، اندیشه ای که در اثر خصومت، تکفیر، پمپاژ کردن بدبینی و خیانتکاری خود ما حاصل شده است. داعش ساخته فلان کشور نیست، این گروه ها در عصر امام علی نیز وجود داشتند و امام(ع) فرمود تا قیامت هم خواهند بود. ما نباید حقایق را تحریف و پنهان کنیم و توجه داشته باشیم که تداوم و گسترش خصومت میان ما منجر به گفتار خشونت بار و سپس عمل خشونت بار می شود و در نتیجه اندیشه داعشی که همان خشونت اندیشی و نفرت اندیشی است، رواج می یابد. سران کشورهای اسلامی باید با این نوع افکار و اندیشه ها مبارزه کنند و مانع سوءاستفاده دشمنان شوند./935/ت302/ح