نشست نقد و بررسی کتاب دانشنامه فلسفه اخلاق برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست تخصصی نقد و بررسی کتاب «دانشنامه فلسفه اخلاق»، غروب دوشنبه 27 مهر با حضور، کامران فانی پیشکسوت حوزه کتابداری، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمید شهریاری متفکر و پژوهشگر حوزه اخلاق، دکتر ان‌شالله رحمتی متفکر و مترجم اثر و  مسعود صادقی به عنوان دبیر نشست در محل سرای اهل قلم برگزار شد.

تفکر اخلاقی در جامعه مغفول مانده است

در ابتدای این نشست ان‌شالله رحمتی درباره جایگاه مفاهیم اخلاقی در جامعه، گفت: تفکرات اخلاقی در جامعه ما مغفول مانده است، در کتب دانشگاهی نیز ضعیف‌ترین کتب اخلاقی در خصوص مکاتب اخلاقی تدوین شده است که به‌طور کامل یک‌نوع توصیه را به مخاطب می‌دهد.

وی افزود: در فرهنگ ما زمینه‌های اخلاقی فراوان بسیار زیادی وجود دارد، اما متاسفانه به این موارد پرداخته نشده است.

رحمتی درباره فلسفه تحلیلی، بیان داشت: بیشترین توجه در مبانی اخلاقی به فلسفه تحلیلی شده است، یکی از راه‌های بررسی مبانی اخلاقی نیز مراجعه به دانشنامه‌ها  است.

مترجم کتاب «دانشنامه فلسفه اخلاق» با بیان مطلبی درباره اخلاق فضیلت، اظهار داشت: اخلاق فضیلت از حوزه‌هایی است که با آن بسیار توجه شده است، ضمن این‌که بحث مهمی هم در اخلاق وجود دارد که آیا اخلاق می‌تواند کارکرد اصلی داشته باشد.

وی با اشاره به نگاه فمنیست‌ها به حوزه اخلاق، بیان داشت: مدعیان برابری حقوق زن مرد می‌گویند که اخلاق به‌طور کل یک منظر زنانه و لطیف است، اما نگاه حاکم مردانه مبانی اخلاقی را مردانه تدوین کرده است.

رحمتی ادامه داد: اخلاق کاربردی امروز در جهان معاصر بسیار مورد توجه قرار گرفته است، نوعی از اخلاق که به علم روز توجه دارد و مفاهیمی همچون اخلاق پزشکی و حفاظت از محیط زیست را در بر می‌گیرد، ضمن این‌که معرفت شناختی اخلاق و روانشناسی اخلاق نیز در گستره فلسفه اخلاق وجود دارند.

متفکر حوزه اخلاق در پایان، گفت: کتاب دانشنامه فلسفه اخلاق از چهار بخش مباحث کلی فلسفه اخلاق، اخلاق هنجاری، روانشناسی اخلاق و فرا اخلاق تشکیل شده است.

دانشنامه فلسفه اخلاق اثری فاخر در کتب ترجمه شده است

در بخش دیگری از این مراسم کامران فانی درباره اثر آقای رحمتی، گفت: «دانشنامه فلسفه اخلاق» یکی از بهترین کتاب‌های حوزه‌ اخلاق است. این کتاب یکی از دانشنامه‌های تخصصی به‌شمار می‌آید که می‌تواند پاسخگوی سوالات بسیاری از پژوهشگران حوزه فلسفه اخلاق باشد.

وی با اشاره به چاپ دانشنامه «دانش‌گستر» به عنوان یکی دانشنامه‌های عمومی اظهار کرد: تحقیقات نشان داده است، رواج انتشار دائره‌المعارف و دانشنامه در هر کشوری نشان از درجه کنجکاوی و علم‌دوستی اهالی آن کشور است. «اخلاق» نیز از حوزه‌هایی است که با سرشت و سرنوشت مردم یک کشور سروکار دارد و این نیاز باید با انتشار دانشنامه‌ها و کتاب‌هایی از این دست هموار شود.

فانی با بیان‌ این‌که دانشنامه حاضر، ترجمه‌ای از دانشنامه پل ادواردز است، گفت: این دانشنامه در کنار دانشنامه «راتلج» و «استنفورد» بیشتر به مذاق ایرانی‌ها خوش آمده است. دکتر رحمتی، نیز به عنوان مترجم اثر از چنان ایثاری در راه فلسفه برخوردار است که می‌توان 30 اثر مطلوب و درخور از وی در فلسفه دید و مطالعه کرد. مترجم، مقدمه‌ای بسیار خواندنی بر این دانشنامه نوشته است که می‌تواند درآمد مناسبی برای ورود به مباحث کتاب باشد.

وی یکی از وظایف فلسفه‌های مضاف را بررسی مبادی نظری مسائل فلسفی دانست و افزود: مترجم در این کتاب علاوه بر مباحث مطرح شده از منظر ادواردز، 65 مقاله دیگر در حوزه اخلاق را ترجمه و به کتاب اضافه کرده است. این کتاب می‌تواند، سال‌ها مرجع مناسبی برای پژوهشگران باشد.

این کتابدار پیشکسوت، «نمایه» را کلید این کتاب دانست و گفت: متاسفانه این کلید در کتاب حاضر گم شده است و لازم و ضروری است که مترجم در چاپ‌های بعدی نمایه را به کتاب اضافه کند تا مسیر مطالعه آن از سوی خوانندگان راحت شود.

دین اخلاق هرگز با هم در تعارض نیستند

در ادامه این نشست حجت الاسلام والمسلمین حمید شهریاری با اشاره به موضوع دین و اخلاق، گفت: علی‌رغم مقدمه بسیار خوبی که اثر دارد، متاسفانه در جایی به داستان حضرت ابراهیم(ع) و داستان ازمایش الهی به‌طور غلط اشاره می‌شود، در کتاب مفاهیم دینی و اخلاقی را دو موضوع جدا و یا در تعارض می‌بیند، اما واقعیت این است که دین و اخلاق هرگز در تعارض باهم نیستند و در یک راستا قرار دارند.

وی افزود: : در گذشته از نظر متون ترجمه شده از غرب در فقر کامل به‌سر می‌بردیم، اما امروز و پس از گذشت 20 سال شاهد هستیم که امروز منابع بسیار معتبری در اختیار ماست، با وجود این منابع وظیفه عالمان دینی بسیار سنگین است و باید متون گذشته را با علم امروز تطبیق دهند.

مقدمه کتاب بسیار فنی و دقیق است

در بخش پایانی این نشست مسعود صادقی با بیان مطلبی در خصوص مقدمه کتاب، گفت: مقدمه این کتاب بسیار عالی نوشته شده است و باید به آن بسیار توجه شود، از نظر ترجمه نیز در مقایسه با آثار مشابه خود در این حوزه بسیار خوش‌خوان است.

وی افزود: به‌نظر می‌رسد مترجم می‌توانست کلمات مناسب‌تری را در حین معادل‌سازی و ترجمه به‌کار ببرد، برای مثال ایکاش در همه جای کتاب از واژه اخلاق استفاده می‌کرد تا کتاب یکدست باشد.

صادقی در پایان، گفت: ترجمه این دانشنامه در فضای کنونی، مرحمتی است که مترجم در حق فلسفه داشته است. برخی از مدخل‌ها را با متن اصلی تطابق دادم و نسبت به ترجمه خوب آن مطمئن شدم. «دانشنامه فلسفه اخلاق» در برخی حوزه‌ها نسبت به دانشنامه آنلاین «استنفورد»‌ بسیار قوی ظاهر شده است.

گفتنی است که سرای اهل قلم در این هفته به بررسی دانشنامه‌های دینی و فکری و نقد کتب اسلامی و عاشورایی پرداخته است، ضمن این‌که روز چهارشنبه همین هفته برنامه نقدی درباره تعزیه برگزار خواهد شد./856/201/ب2