ضرورت بررسی فاجعه منا در دادگاه حقوقی/ دولت سعودی پاسخگو باشد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، علیرضا دانش‌آرا معاون رییس کل دادگستری مجتمع قضایی شهید بهشتی(ره) تهران امروز در ابتدای همایش بررسی ابعاد حقوقی حادثه منا که در مجتمع قضایی شهید بهشتی(ره) تهران برگزار شد، گفت: تبیین ابعاد فاجعه منا یک وظیفه است چرا که رخداد این فاجعه امت اسلامی را غصه دار و عزادار کرد.
وی افزود: این فاجعه باید از ابعاد سیاسی و دیگر ابعاد مورد بررسی قرار گیرد و با تبیین و کنکاش حقوقی بحث فاجعه منا را دنبال کرد.
معاون رییس کل دادگستری مجتمع قضایی شهید بهشتی(ره) تهران تصریح کرد: تبیین حقوقی فاجعه منا کار ساده‌ای نیست چرا که اخبار ارائه شده و فیلم‌برداری از آنجا برای ما وجود ندارد.
ما نباید فاجعه منا را فراموش کنیم
در ادامه این همایش محمد جواد شریعت‌باقری رییس دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری قوه قضاییه، به بررسی ابعاد حقوقی فاجعه منا پرداخت و گفت: حادثه منا یک فاجعه است که به عنوان حادثه اتفاق افتاد و چهلمین روز کشته شدگان نیز گذشت همان طور که رهبر انقلاب اسلامی فرمودند ما نباید این فاجعه را فراموش کنیم.
وی افزود: دیر زمانی است که در حقوق بین‌الملل جا افتاده که دولت‌ها در مقابل هم مسؤولیت‌هایی دارند برخلاف گذشته که دولت‌ها هر آنچه می‌خواستند انجام می‌دادند قواعدی آمد که آنان مسؤول عملکرد خود باشند و این قواعد به دلیل تعاملاتی بود که در بین کشورها ایجاد شد و کشورها پای آن قواعد را امضا کردند.
رییس دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری قوه قضاییه تصریح کرد: وفای به عهد مساله‌ای است که در روابط بین کشورها با اهمیت است و باید دولت‌ها به تعهدات خود عمل کنند و بر اساس معاهدات منعقد شده بین دولت‌ها اجرا شود هر چند که بسیاری از کشورها مثل عربستان از این معاهدات تخلف می‌کنند.
فاجعه منا باید در دادگاه حقوقی بررسی شود
شریعت باقری بیان داشت: یکی از این قواعد میتوان محاکمه عادلانه را نام برد یعنی اگر جرمی اتفاق افتاد دولت‌ها وظیفه دارند به آن رسیدگی کنند و از وظایف عربستان بر اساس همین قواعد این است که فاجعه منا را بررسی کند و دادگاه حقوقی برای آن تشکیل دهد اما متاسفانه عربستان با قصور و کوتاهی‌هایی نسبت به اجرای این امر دارد.
وی افزود: این فاجعه باید از طریق جامعه حقوقی بررسی شود تا عمدی و غیر عمدی آن احراز شود زیرا چطور ممکن است 6 هزار حجاج به شهادت برسند و بدون بررسی این فاجعه با بیان حوادث طبیعی و یا قضا و قدر بیان کنند عربستان دولتی است که در میان دولت‌ها به عملکرد خود پاسخگو نیست.
رییس دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری قوه قضاییه گفت: عربستان باید نسبت به فاجعه منا فراخوان دهند و متهمان نیز از خود دفاع کنند و فیلم‌هایی که از حادثه گرفته شده آنان را بررسی کرد تا مجرمان این حادثه مشخص شوند.
شریعت باقری ابراز کرد: دادگاه‌هایی که مسؤول رسیدگی به جرم هستند اگر آن جرم مربوط به کشورهای دیگر باشند آن کشورها می‌توانند در امور حقوقی آن دادگاه دخالت کنند.
وی افزود: دولت عربستان در رسیدگی به این جرم کوتاهی می‌کند و کوتاهی آن هم در تعهد داخلی و هم در تعهد خارجی است، دادگاه‌های ما می‌توانستند بر اساس ماده 7 در این قضیه دخالت داشته باشند اما چون قید شده که متهم باید در قلمرو یافت شود دست ما بسته است، ما باید تقاضای دادگاه قضایی برای این جرم از عربستان داشته باشیم.
در ادامه این همایش دکتر حسن بادینی عضو هیات علمی دانشگاه تهران، گفت: رهبر معظم انقلاب فرمودند این حادثه را نباید فراموش کنیم، ما باید از این فاجعه درس عبرت بگیریم چرا که هر سال حجاج عازم سرزمین مکه می‌شوند به همین دلیل با بررسی این قضیه باید از رخدادهای دیگر جلوگیری کنیم.
وی افزود: این فاجعه از ابعاد مختلفی از جمله سازمان ملل قابل بررسی است از دیدگاه من جرم عربستان محرز نشده و باید با مسؤولیت مدنی و جبران خسارت به این قضیه نگاه کنیم چرا که عربستان و ایران صلاحیت ورود و بررسی این قضیه را دارند از طرف دیگر دادگاه عربستان مسؤول بررسی این فاجعه است چرا که این فاجعه در کشور عربستان رخ داده است.
در فاجعه منا تقصیر روی داده است
عضو هیات علمی دانشگاه تهران عنوان کرد: در این حادثه تقصیر روی داده تقصیر از پیشگیری و امدادرسانی و جلوگیری در از افزایش خسارات بدنی است که بابت آنها باید دیه پرداخت شود.
بادینی بیان داشت: نکته بعدی این است که در ایران و عربستان کدام دادگاه باید به این مسأله رسیدگی کند و اینکه کدام دادگاه در رسیدگی به این حادثه صلاحیت دارد و کدام اشخاص در فاجعه منا مقصر هستند، افرادی که مسؤول حجاج بودند یا دولت عربستان که مسؤول امنیت حج را به عهده داشت باید طرح دعوا کرد زمانی که ما طرح دعوا کردیم باید طبق کدام قانون رسیدگی شود این مسأله محل تعارض است.
وی گفت: اگر در عربستان طرح دعوا شود باید قانون عربستان اجرا شود و اگر در ایران طرح دعوا شود باید طبق قانون کشور عربستان بررسی شود و در رابطه با جبران خسارت نیز باید به قانون عربستان مراجعه کرد.
فاجعه منا منتسب به کارگزاران دولت سعودی است
در ادامه حجت الاسلام سید طاها مرقاتی معاون توسعه مدیریت رفاه بعثه مقام معظم رهبری، گفت: این حادثه منتسب به کارگزاران دولت سعودی است در روز دهم همه حجاج در منا حضور دارند که از آغاز روز تا پایان روز باید رمی جمرات را انجام دهند.
وی افزود: ما به حجاج تذکر داده بودیم که چون سن حجاج بالا است بعد از رفع خستگی به رمی جمرات بروید و این که عربستان ادعا می‌کند که ما به ایرانی‌ها ساعت تردد داده بودیم صحیح نیست.
معاون توسعه مدیریت رفاه بعثه مقام معظم رهبری، عنوان کرد: در آنجا چادر ما طوری قرار داشت که به دو صورت می‌شد به طرف رمی جمرات از خیابان سوق العرب و خیابان 206 حرکت کرد اما آن روز ماموران سعودی همه ایرانیان و غیرایرانیان را به خیابان 206 که بسیار کم عرض بود هدایت کردند و انتهای این راه را نیز نبستند.
وی افزود: ما فیلم و گزارش‌های عینی از این حادثه داریم که مورد راستی آزمایی هم قرار گرفته‌اند و در حالی که انتهای خیابان را نبسته بودند مردم در گرمای 50 درجه به صورت فشرده قرار گرفتند و در این گرما انرژی خود را از دست دادند و این فاجعه رخ داد.
حجت‌الاسلام مرقاتی بیان داشت: نخستین گروهی که سقوط کردند افرادی بودند که با صدای ماموران ارجع ارجع می‌گفتند بر روی ویلچری‌ها افتادند اصل موضوع این است که گروه ماموران که باید این عبور و مرور را تسهیل می‌کردند کوتاهی کردند و این فاجعه رخ داد و افرادی که بین حج و زیارت عربستان و حج و زیارت ایران رابط بودند و نیازهای ایرانیان را برطرف می‌کردند به وسیله بی‌سیم به ماموران اطلاع ندادند و این نیز کوتاهی از جانب آنان بود و امدادگران نیز مقصر بودند چرا که تا نصفه شب افرادی بودند که در حال جان دادن شاهد تبعیض بین ایرانیان و غیرایرانیان بودند ما فیلم و مستنداتی داریم که باید بررسی شود امروز همه خانواده‌های داغ‌دیده وکالتی را به کنسولگری حج و زیارت داده‌اند که باید آنها بررسی شود تا به نتیجه برسیم.
مدعیان حقوق بشر در مقابل فاجعه منا هیچ واکنشی نشان ندادند
در ادامه علی نجفی توانا عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و رییس کانون وکلای دادگستری مرکز امروز در همایش بررسی ابعاد حقوقی حادثه منا که در مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران برگزار شد، گفت: فاجعه منا نه تنها در کشور ما ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان فاجعه انسانی که در عربستان رخ داد مطرح شد در حالی که مدعیان حقوق بشر به جان باختن حجاج در منا هیچ واکنشی از خود نشان ندادند.
وی افزود: اگر در کشوری چهار نفر بر اثر یک حادثه تصادف از بین بروند همان مدعیان شروع به مانور در این زمینه می‌کنند اما در فاجعه منا در زمینه حقوقی هیچ همدردی و همراهی از خود نشان ندادند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بیان داشت: ما باید از حقوق حجاج آسیب دیده در زمینه حقوقی و قانونی دفاع و بررسی کنیم چرا که از نظر بین‌المللی دولت عربستان مسؤول رخداد فاجعه منا است.
نجفی توانا با اشاره به اینکه حقوق بین‌الملل دفاع از حقوق ملت‌های جهان است، گفت: دفاع از حقوق ملت‌ها که از وظایف سازمان ملل است هیچ ارتباطی به مسائل سیاسی ندارد و اگر عربستان به مطالبات اشخاصی که در این فاجعه آسیب دیده‌اند پاسخ ندهند باید همه کشورهای آسیب دیده به دیوان بین الملل کیفری شکایت کنند.
فاجعه منا را باید در سازمان ملل و شورای امنیت بررسی شود
وی ابراز کرد: فاجعه منا جرمی است که قابل طرح است و برای ما امکان شکایت و پیگیری از طریق شورای امنیت سازمان ملل وجود دارد و باید به صورت جدی راه حل‌های خودمان را به در مراجعه شورای امنیت بررسی کنیم و اگر جرم توسط مسؤولان حج رخ داده باشد دولت عربستان وظیفه دارد آن را بررسی کند و مانیز نباید قضاوت زودرس داشته باشیم.
رییس کانون وکلای دادگستری مرکز تاکید کرد: تشیکل گروه حقیقت یاب که ابعاد فاجعه منا را به صورت ویژه بررسی کند مطالبه همه کشورهایی است که حجاج خود را در فاجعه منا از دست داده اند.
نجفی توانا با بیان اینکه انسداد مسیر حرکت موجب بروز فاجعه منا شده است تصریح کرد: دولت عربستان مسؤول تامین امینت حجاج در ایام حج است و نمی تواند از این مسؤولیت شانه خالی کند.
وی تاکید کرد: طرح دعوا در این فاجعه از بعد سیاسی خوب است اما با گرفتن وکیل محلی با عنوان جرم علیه کارگزارن مستقیم حج پرونده خود را مطرح کنیم.
این حقوق دان همچنان تاکید کرد ایستادگی ما در پیگیری فاجعه منا بالاخره دولت عربستان را مجبور به پاسخگویی می کند.
رییس کانون وکلای دادگستری مرکز افزود: وقتی دولت عربستان عهده دار پرداخت دیه می شود یعنی خطای خود را پذیرفته است و همین برای احقاق حقوق جان باختگان منا در مجامع جهانی کفایت می کند./813/504/ب1