فطری بودن عقیده به ماوراء طبیعت و برهان نظم دو دلیل مستحکم بر وجود خدا

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه امشب در چهارمین برنامه چشمه معرفت که در ماه مبارک رمضان از شبکه اول سیما پخش می شود با اشاره به سؤال یکی از جوانان مبنی بر این که اعتقاد به خدا ناشی از ترس از حوادث طبیعی است، اظهار داشت: در این شبهه مطرح شده است علت این که از روز اول برخی اعتقاد به خدا پیدا کردند، ترس از حوادث طبیعی همچون زلزله، سیل طوفان و آفات بود و به همین خاطر روی به تکیه گاهی آوردند که از آن تعبیر به خدا می شود.

وی در پاسخ به این شبهه گفت: علت اعتقاد بشر به خدا جنبه آفرینشی و فطری دارد که در واقع یکی از ابعاد روحی انسان علاقه به ماورای طبیعت است، همچنان که برخی از روان کاوان برای انسان ابعاد چهارگانه ای را تعریف کرده اند؛ نخست میل به نیکی ها و اخلاق، دوم میل به علم و دانش، سوم میل به زیبایی ها که خود آفریننده صنایع است و در کنار این ابعاد ثلاثه بعد دیگری با عنوان میل به ماوراء طبیعت را نیز مطرح کرده اند که همان خدا است.

حضرت آیت الله سبحانی با بیان این که میل به ماوراء طبیعت در خلقت و آفرینش هرکسی وجود دارد، ابراز داشت: قرآن هم به این حقیقت اشاره کرده است آن جا که می فرماید «فأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَتَ اللَهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَهِ ذَٰلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ» و نشانه دیگری که نشان می دهد میل به خدا در فطرت انسان وجود دارد این است که در تمام جوامع بشری علاقه به ماوراء طبیعت وجود داشته است.

وی افزود: این علاقه به ماوراء طبیعت در کنار عدم موفقیت بشر در از بین بردن آ،ن نشان از فطری بودن این امر دارد و از طرفی اگر میل به خدا ساخته بشر و ناشی از ترس از حوادث طبیعی بود دانشمندان نباید الهی می شدند؛ چراکه ترس از زلزله و سیل و امثال آن می تواند عوام مردم را روی به خدا بیاورد اما دلیلی بر علاقه دانشمندانی همچون ارسطوها و ملاصدراها به خدا نمی شود در حالی که آن ها نیز الهی بودند و علاقه به ماوراء طبیعت را از ابعاد روحی انسان می دانستند.

استاد برجسته درس خارج با اشاره به این که جامعه شناس نمی تواند در اموری که علت واقعی دارد، نظر بدهد، تأکید کرد: به عنوان نمونه یک جامعه شناس می تواند برای چرایی نحس بودن عدد سیزده فرضیه بدهد چون علل خیالی دارد ولی در امور واقعی و در مسائلی که جنبه طبیعی و فطری در جوامع بشری دارد نمی تواند علت سازی کند، بنابراین یک جامعه شناس در امور الهی و خداشناسی نمی تواند انگشت بگذارد.

وی با اشاره به شبهه دیگری درباره اعتقاد به خدا، تصریح کرد: برخی دیگر از افراد هستند که اعتقاد به خدا را ناشی از جهل بشر نسبت به علل طبیعی می دانند و می گویند چون بشر علل مسائل را نفهمید گفت ناشی از وجود خدا است؛ در حالی که در دنیای امروز که علت همه مسائل مشخص شده است نیازی به این فرضیه نیست و از طرفی دانشمندانی که علل طبیعی را کشف کرده اند در مقابل نظام عظیم آفرینش سر تعظیم فرود آورده اند.

حضرت آیت الله سبحانی با تأکید بر این که نظام آفرینش نمی تواند بدون ناظم باشد، خاطرنشان کرد: یکی از دانشمندان در این زمینه مثالی زده است به این که یک فرد وقتی وارد یک کتابخانه می شود و نظم عجیب چینش کتاب ها را همراه با موضوع بندی و دیگر عوامل می بیند یقین می کند که حتما باید ناظمی قادر داشته باشد و در باب نظام خلقت هم همین مطلب در مرتبه بالاتری موجود است که این نظم موجود در عالم نمی تواند بدون خالق و منظِّم به وجود آمده باشد./1330/پ202/ج