عالمی جامع الاطراف در زمان حیات شاگردان امام هادی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سید محمدکاظم سیدطباطبایی، رییس دانشکده علوم و معارف حدیث در برنامه ضیافت شبکه قرآن سیما درباره شیخ کلینی(ره) خاطرنشان کرد: آشنایی ما با حیات مرحوم کلینی از طریق کتابشان است؛ او در روستای كُلَین از توابع ری متولد شده است؛ آن موقع مناطق روستایی ری شیعه نشین و تحت تأثیر فرهنگ قم بود.

منزلت علما کمتر از امامزادگان است

رییس دانشکده علوم حدیث بر لزوم حضور بر سر قبور علما تأکید کرد و اظهار داشت: پدرشان جزو علما بوده که امروزه قبر پدر ایشان در روستای کلین است و شایسته است تا مردم ترغیب شوند که به زیارت علما بروند که از افتخارات جهان اسلام و شیعه هستند؛ از جهت تأثیری که علما بر جامعه اسلامی و فرهنگ شیعی گذاشتند، قدر و منزلتشان مسلماً منزلتی شایسته است که اگر از امام زادگان بیشتر نباشد، کمتر نیست.

وی به تحصیل علوم دینی شیخ کلینی در قم اشاره و تصریح کرد: تحصیلات مرحوم کلینی در قم بوده است و قم در آن زمان مرکز شیعه در جهان اسلام محسوب می شد و هنوز بغداد شهرت بعدی خود را پیدا نکرده بود و عالمان فراوان شیعه در قم بودند.

تلاش های علمی عالم در دوران غیبت کبری

حجت الاسلام سیدطباطبایی گفت: ایشان تقریبا در سال 260 قمری یعنی همزمان با آغاز امامت امام زمان(عج) متولد شد و این آمار تخمینی است؛ در سالی که ایشان به قم آمدند، فرصت حدیث خوانی، حدیث دانی و جمع آوری آن برای او فراهم بوده است و از اساتید قم استفاده تام کرده است.

رییس دانشکده علوم حدیث در باره کتاب کافی شیخ کلینی یادآور شد: اهمیت مرحوم کلینی(ره) در قم در کتاب کافی است؛ این عالم 5 کتاب نوشته است و کتاب الکافی مشهور ترین کتاب است و سپس این کتاب به عنوان مشهور ترین و مهم ترین کتاب حدیثی شیعی می شود.

وی با اشاره به ویژگی ثقه الاسلام بودن شیخ کلینی(ره) خاطرنشان کرد: ثقه بودن، بالاترین رتبه ای است که یک راوی حدیث می تواند داشته باشد؛ وقتی می خواهند مرحوم کلینی را معرفی کنند، ثقه الاسلام گفته می شود و این ثقه به راوی بودن این عالم بر می گردد.

حجت الاسلام سیدطباطبایی تصریح کرد: یکی از ویژگی های مرحوم کلینی، موقعیت شناسی بود؛ وقتی جوانی به حوزه حدیثی قم می آید و کتاب کافی را می نویسد و نسخه اصلی را در بغداد که مرکز خلافت بود و از همه فرهنگ ها به آنجا می آمدند، منتشر کرد؛ در سالیان آخر عمر خود به بغداد رفت و در آنجا از دنیا رفته است و شایسته است افرادی که به بغداد می رود، بر سر مزار این عالم دینی مراجعه کنند.

رییس دانشکده علوم حدیث درباره تعداد روایات موجود در کتاب کافی گفت: مجموع روایات کافی بیش از 15 هزار با 18 هزار سند است که بیش از 8 هزار عدد از روایات جمع کرده در الکافی، مربوط به علی بن ابراهیم قمی است.

تعداد روایات موجود در کتاب کافی

وی یادآور شد: اگر از این کتاب استفاده نشود، فایده ای برایمان ندارد؛ یکی از ویژگی های کتاب کافی این بوده که در عصر غیبت صغری نوشته شده است؛ کافی کلینی در این دوره میراث مکتوب حدیثی شیعی را در دوره عصر غیبت صغری است.

حجت الاسلام سیدطباطبایی به تشریح فصول کتاب کافی پرداخت و خاطرنشان کرد: مجموعه كتاب «الكافی» كه شامل اصول كافی(دو جلد)، فروع كافی(پنج جلد) و روضه كافی(یك جلد) است که بیشتر مردم کتاب اصول کافی را می شناسند؛ کتاب فروع مخصوص عالمان و فقها و مجتهدان است؛ در مجموع این هشت جلد، تعداد 16188 روایت در آن نوشته شده است؛ در بخش اصول کافی بیشتر برای مردم جلوه می کند.

رییس دانشکده علوم حدیث نحوه چینش روایات را از زیبایی های کتاب کافی دانست و اظهار داشت: نسخه های کتاب کافی زیاد است، اما دو نسخه از این کتاب از قرن هفتم باقی مانده است که اتقان آن کمک می کند؛ زیبایی کتاب کافی در چینش روایات است و مطالب نابی در این کتاب در بخش های مختلف بیان شده است.

وی ضمن تأکید بر کتاب کافی شیخ کلینی(ره) تصریح کرد: کتاب الکافی نیاز امروز ما است؛ خوب است که افراد با این کتاب آشنا شوند؛ برای ما زشت است که ندانیم شیخ کلینی در شهر ری متولد شده است؛ تا دوسال آینده کل کتاب کافی را به فارسی ترجمه خواهیم کرد؛ لازم است که با معارف کتاب کافی آشنا شویم؛ مردم به صرف خواندن کتابی از جمله کافی نباید بسنده کنند، بلکه در آن تدبر کنند و سپس به این معارف عمل کنند.

حجت الاسلام سیدطباطبایی گفت: در کتاب فروع کافی، نحوه زندگی اهل بیت(ع) را می توان دید؛ شاید تصوراتی از زندگی ائمه اطهار(ع) داشته باشیم، اما با مطالعه این کتاب می توانیم به زندگی اهل بیت(ع) پی ببریم؛ مرحوم کلینی برخی مطالب را در کتاب فروع کافی به صورت بوستان و باغ زیبا به مخاطب عرضه کرده که متنوع است.

در این برنامه، حجت الاسلام سید محمدکاظم سیدطباطبایی، رییس دانشکده علوم حدیث و همچنین پخش مستندی از زندگی آن عالم و سخنانی از علما و بزرگان به زندگی نامه و شخصیت این عالم پرداخته شد که در ادامه به بخشی از این مطالب اشاره می کنیم:

در زمان شیخ کلینی، شاگردان امام هادی(ع)، امام حسن عسکری(ع) و امام رضا(ع) هنوز زنده بودند، اما از آن ها جز كتاب ها و جزوه‌های كوچك و پراكنده چیزی در دست نبود و بسیاری از این كتاب ها و جزوه‌ ها نیز در همین عصر از بین رفت؛ کلینی با درک خطر نابودی احادیث، با وفات این حاملان احادیث، به قم شهر محدثان و شاگران اهل بیت(ع) مهاجرت كرد.

حاصل ده ها سال فراگیری علمی و تمرکز منحصر به فرد شیخ کلینی، کتاب الکافی است و این عالم بهترین و استوار ترین کتاب حدیثی را به نام کافی نوشت؛ هیچ فقیه شیعی را نمی توان پیدا کرد که به دور از کتاب الکافی فتوا دهد.

عالمی جامع الاطراف، متکلم، فقیه، مورخ و محدث و عالمی است که مانند بسیاری دیگر از علما در زمانه و روزگار خود زندگی کرده و نیازها، پرسش ها و حاجات روزگار خود را پاسخ گفته است./822/پ201/ی