از آرمان تا پارادایم اجتهادی؛ رونمایی از منظومه ۱۷ جلدی «حیات طیبه» در نخستین کنگره ملی

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجتالاسلام محمد اسماعیل عبداللهی، مدیر مسئول نشریه علمی «کاوشی در معرفت اجتماعی»، در نخستین کنگره ملی حیات طیبه علمای جهان اسلام با بیان اینکه یکی از مهمترین دستاوردهای حوزه علمیه در دو دهه اخیر، پیگیری اندیشه «حیات طیبه» بهعنوان یک الگوی جامع تمدنی در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی است، اظهار داشت: ما امروز مفتخریم که در جمع مدیران، اساتید، علما و پژوهشگران حوزه علمیه قم و دانشگاه معارف اسلامی، در محفل علمی کنگره «حیات طیبه» حضور داریم؛ محفلی که نتیجه سالها تلاش و تفکر مشترک میان نخبگان دینی و علمی کشور است.
وی با اشاره به اینکه «حیات طیبه» یک دستاورد فردی و محدود به خلوت انسان نیست، تصریح کرد: حیات طیبه یک حجت عملی در دنیای کنونی است که از آن با عنوان «عصر دیجیتال» یاد میشود. این مفهوم نه صرفاً یک آموزه کلامی یا آرمان عرفانی، بلکه یک «پارادایم اجتهادی» است که باید احکام و ضوابط آن استخراج و در وجود نخبگان دینی نهادینه شود.
حجتالاسلام عبداللهی در ادامه افزود: حیات طیبه نتیجه مستقیم ایمان و عمل صالح است، بر اساس آیه شریفه سوره نحل که تأکید میکند زندگی مؤمنانه بر پایه ایمان و عمل صالح بنا شده و هرچند به امور مادی اشتغال دارد، اما نظام حاکم بر آن الهی است. به بیان دیگر، حیات طیبه یعنی کنترل قوای نفسانی در کنار حضور فعال و مسئولانه در اجتماع و اداره امور مادی.
وی تأکید کرد: از همین نگاه است که گفته میشود فقیه و نخبه دینی باید در معرض آزمونهای سخت شهرت، قدرت و ثروت قرار گیرد، بیآنکه طهارت وجودیاش آسیب ببیند. تحقق نیافتن این پارادایم اجتماعی، مهمترین مانع تمدنسازی اسلامی است.
مدیر مسئول نشریه با اشاره به اینکه شورای سیاستگذاری کنگره، مفهوم «طیب» را به چهار بعد روحی، معرفتی، اجتهادی و عملی تقسیم کرده است، گفت: این منظومه اکنون بهعنوان یک نظام عملیاتی اثباتشده و سند هویتی جامعه دینی مطرح است.
حجتالاسلام عبداللهی درباره چرایی برگزاری این کنگره نیز اظهار کرد: در عصر حیرت و گمگشتگی انسان مدرن، الگوهای متکثر و گاه متناقضی با شعارهای اخلاقی و معنوی در جوامع رواج یافته است؛ الگوهایی که عمدتاً از تمدن غرب و از سر ناچاری طراحی شده و در جوامع اسلامی نفوذ کردهاند. ازاینرو ضرورت دارد که ما نیز الگوهای واقعی، عینی و الهی خود را بازشناسی، بازآفرینی و گفتمانسازی کنیم.
وی افزود: طراحی الگوهای زیستی عالمان دینی، در واقع پاسخی علمی و عملی به شبهات تمدنی غرب است. همچنین، این کنگره راهبردی برای تداوم طراحی این مسیر در آینده فراهم کرده است.
حجتالاسلام عبداللهی در تبیین دستاوردهای علمی کنگره گفت: در سه سال اخیر، با انجام مطالعات گسترده، «منظومه معرفتی جامع حیات طیبه» در ۱۷ جلد طراحی شده که امروز با حضور اندیشمندان رونمایی میشود. همچنین حدود ۲۰۰ مقاله به دبیرخانه کنگره ارسال شد که از میان آنها ۸۱ مقاله پذیرفته و در مجموعه مقالات این رویداد منتشر شده است.
وی از ارائه یک بسته سیاستی جامع خبر داد و گفت: شورای علمی کنگره توانسته است «بسته سیاستی جامعه حیات طیبه» را در ۱۸ محور به مسئولان حاکمیتی کشور پیشنهاد دهد. این بسته امروز منتشر و رونمایی خواهد شد.
حجتالاسلام عبداللهی افزود: همچنین پایگاه جامع «حیات طیبه» تأسیس و راهاندازی شده و گزارش تفصیلی ۱۴ پیشهمایش استانی این کنگره نیز در سایت رسمی آن در دسترس است.
وی خاطرنشان کرد: تاکنون ۲۴۰ هزار نفر از مفاخر دینی شناسایی و ۳۲ هزار عنوان و موضوع در حوزه سبک زندگی اسلامی استخراج شده است. علاوه بر این، نزدیک به ۱۹۶ میلیون داده مرتبط گردآوری شده و محصول نهایی این پژوهشها در قالب دو میلیارد داده ساختاریافته در اختیار بنیاد حیات طیبه قرار دارد.
حجتالاسلام عبداللهی در پایان اظهار داشت: در نسخه بینالمللی کنگره که سال آینده برگزار خواهد شد، این دادهها در قالب یک سامانه هوش مصنوعی و «خزانهداری حیات طیبه» سازماندهی خواهند شد و الگوریتمهای سبک زندگی اسلامی از این دادهها مدلسازی میشوند.