با تدبر و تعقل می توان به نکات نهفته در آیات قرآن دست پیدا کرد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، ظهر امروز در سلسله مباحث تفسیری سوره مؤمنون ماه رمضان که در مجتمع آموزش عالی فقه جامعه المصطفی العالمیه در قم برگزار شد، با اشاره به آیه 82 این سوره خاطرنشان کرد: مشرکان درباره معاد دچار توهم بودند؛ به پیامبر(ص) گفتند «قَالُواْ أَ ءِذَا مِتْنَا وَ كُنَّا تُرَابًا وَ عِظَامًا أَءِنَّا لَمَبْعُوثُون»، گفتند: آيا اگر ما بميريم و خاك و استخوان شويم باز هم زنده می شويم؟ علت این که در این آیه ابتدا کلمه «تراب» و سپس «عظام» مطرح شده این است که گوشت انسان نسبت به استخوان ها زودتر به خاک تبدیل می شود.
این مرجع تقلید با بیان این که مشرکان منکر معاد هستند، اظهار داشت: مشرکان سپس گفتند «لَقَدْ وُعِدْنَا نحَْنُ وَ ءَابَاؤُنَا هَاذَا مِن قَبْلُ إِنْ هَاذَا إِلَّا أَسَطِيرُ الْأَوَّلِين» ما و پدران مان به چنین وعده ای با خبر شده ایم؛ آنها می گفتند این که انسان به خاک تبدیل شود، دیگر امکان زنده شدن برایش نیست و این مسأله افسانه گذشتگان است که پیامبر جدید هم آن را مطرح می کند.
مالکیت آسمان ها و زمین مالکیتی تکوینی است
استاد درس خارج حوزه علمیه قم درباره تکوینی بودن مالکیت آسمان ها و زمین تصریح کرد: خداوند می فرماید «قُل لِّمَنِ الْأَرْضُ وَ مَن فِيهَا إِن كُنتُمْ تَعْلَمُون» بگو زمین و آنچه در آن است برای چه کسی است؟ خداوند در این آیه به ظاهر از مالکیت سؤال می کند، اما سرچشمه این مالکیت، خالقیت است و این مالکیت، مالکیت تکوینی است؛ خدایی که خالق آسمان ها و زمین است، می تواند مرده ها را زنده کند.
وی در تفسیر آیه 86 سوره مؤمنون گفت: خداوند به پیامبر اکرم(ص) فرمود «قُلْ مَن رَّبُّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيم» بگو صاحب هفت آسمان و عرش عظیم کیست؟ رب در اینجا به معنای صاحب است؛ صاحبی که اداره آن شی مربوط به او است؛ خداوند در این آیه دو بار کلمه «رب» را بیان می فرماید، در صورتی که می توانست یک بار فرماید؛ دلیلش به خاطر عظمت عرش بوده که تدبیر عالم با آنجا است.
حضرت آیت الله سبحانی یادآور شد:«سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلَا تَتَّقُون» باید بگوید سیقولون الله نه این که لله؛ از نظر ظاهر اشتباه به نظر می رسد؛ اگر چه کلمه رب آمده، اما مراد از رب، ربوبیت است و کارگردانی جهان «لله» از آن خدا است؛ بنابراین کلمه «لله» صحیح است؛ ایا صاحب این قدرت عظیم نمی تواند مرده را زنده کند.
این مرجع تقلید با اشاره به آیه بعد خاطرنشان کرد: خداوند در آیه 86 این سوره به پیامبر گرامی اسلام(ص) می فرماید «قُلْ مَن بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شىَْءٍ» بگو مالک تمام موجودات عالم کیست؟ سپس فرمود «وَ هُوَ يجُِيرُ وَ لَا يجَُارُ عَلَيْهِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُون» به مردم پناه می دهد و خود از کسی پناه نمی گیرد؟ در آیه بعدی می فرماید «سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنىَ تُسْحَرُون» جایی که مالکیت همه موجودات با خدا است، چرا تعقل و تفکر نمی کنید؟
مشرکان از پذیرش حقایق ممانعت می کند
استاد درس خارج حوزه علمیه قم در تفسیر آیه 90 سوره مؤمنون اظهار داشت: پس از آن که خداوند پاسخ سؤال مشرکان را می دهد، می فرماید «بَلْ أَتَيْنَاهُمْ بِالْحَقِّ وَ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُون» ما حقایق را برای این ها آوردیم و شبهات شان را پاسخ دادیم و اینها دروغ گو هستند؛ عقاید ما تعبدی نیست و بر روی دلیل و مدرک استوار است؛ قریش و امثال آن در برابر این دلایل خداوند متعال، خم به ابرو نیاوردند.
وی در پاسخ به شبهه ای گفت: گاهی «ید» به معنای قدرت معنا می شود که خلاف است؛ ید به معنای دست است؛ وهابیت ید را به معنای دست می گیرند و می گویند که خدا دست دارد، اما کیفیت ندارد؛ این هم غلط است و دست بدون کیفیت که درست نیست؛ اگر کیفیت را از دست بگیریم که دیگر دست نیست؛ واقعیت دست به کیفیت آن است؛ ما می گوییم که در بشر ید مظهر قدرت است و خدا ملزوم را گفته و لازم را اراده کرده است؛ یعنی محل قدرت به دست خداست؛ جایی که خدا مرکز تمام قدرت است، تمام قدرت در دستان او است.
حضرت آیت الله سبحانی تصریح کرد: چرا خداوند به این مسأله ای که مشرکان گفتند زنده شدن مردگان افسانه است و از پدر و مادرمان شنیدیم را پاسخ نداد؟ پیامبر اکرم(ص) در آیات بعدی به آنها فرمود خدا خالق زمین و بشر، آسمان و زمین است و حاکمیت همه اشیا دست پرودگار است و دیگر نباید به این شبهه پاسخ دهد و قابل جواب نیست.
این مرجع تقلید با تأکید بر ضرورت توجه و تدبر در آیات قرآن گفت: رمضان ربیع القرآن است؛ به آرامی قرآن را بخوانید و از نکات آن بهره بگیرید؛ موقع تلاوت قرآن نکات آن مشخص نیست، بلکه تعقل در قرآن نکات نهفته در آن را مشخص می کند و در ماه رمضان باید با تدبر و تعقل در قرآن از نکات آن بهره بگیریم./822/پ201/ج