ضرورت شکل‌گیری دانشگاه های نسل سوم
به گزارش خبرگزاری رسا، توسعه یافتگی، یکی از دغدغه‌های حاکم بر کشورها در صده اخیر است که مشتمل بر پارامترهای متعددی اعم از رشد اقتصادی، خدمات اجتماعی، اختلاف طبقاتی و غیره است؛ از میان این موارد، رشد اقتصادی و به بیان بهتر رشد اقتصادی ناشی از ارتقاء تکنولوژیک، از مهمترین موارد موثر بر توسعه یافتگی کشور ها در دهه های اخیر بوده است.
عوامل متعددی در ارتقاء تکنولوژیک کشور ها موثر هستند که برخی از این عوامل مانند منابع و ذخایر طبیعی (که محدود و پایان پذیر هستند) نیز از آن جمله هستند، اما مهمترین عامل موثر در رشد اقتصادی و تکنولوژیک کشورهای مذکور، بهره بردن از نیروی دکار خلاق و توانمند است. نیروی خبره و توانمند که حاصل تربیت در دانشگاه ها (اعم از دانشگاه های آموزش پژوهش محور، دانشگاه های حرفه محور و غیره) است، در صورت کسب مهارت های کافی و متناسب با نیازهای کشور، عنصری موثر در رشد اقتصادی کشور خواهد بود. بنابراین، دانشگاه ها دارای ظرفیت گسترده ای هستند که از دو منظر، بسیار قابل توجه است:
تربیت نیروی کار خلاق و متخصص
کمک به رفع مشکلات کشور از طریق همکاری با صنعت و حاکمیت در قالب طرح های پژوهشی.
با توجه به اینکه عمده دانشگاه های ایران از جنس دانشگاه های آموزش-پژوهش محور هستند، پس از گذراندن دوره های کارشناسی (که به آموزش می پردازد) و کارشناسی ارشد (که معطوف به آشنایی با روش های پژوهش است)، دوره دکتری بستری مناسب برای بروز خلاقیت در راستای انجام فعالیت های نافع و دانش محور به منظور رفع نیازهای کشور می باشد.
دانشگاه های ایران در سال های گذشته تلاش کردند از نسل اول آموزش عالی که اولویت آن تنها تربیت نیروی متخصص بود به نسل دوم دانشگاه ها که هدف آن پژوهش و تولید علم بود حرکت کنند و امروز نیز به دنبال دستیابی به نسل سوم آموزش عالی به معنای تربیت نیروی انسانی کارآفرین و مرتبط با صنعت هستند.
دانشگاه کارآفرین به نهادی اطلاق می شود که علاوه بر آموزش های تئوری، مهارت های لازم شغلی را نیز براساس رشته های تحصیلی به دانشجویان آموزش می دهد و با حمایت و پشتیبانی از ایده های جدید و خلاق دانشجویان و اساتید زمینه تبدیل دانش به محصول را فراهم می کند که این امر موجب سرمایه گذاری برای اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی خواهد شد.
در ایران، سهم بودجه پژوهشی غالبا کمتر از 0.5 درصد تولید ناخالص ملی را شامل می شود که بودجه مزبور نیز غالبا مصروف فعالیت های پژوهشی غیرکاربردی می باشد. در صورت ایجاد دانشگاه های نسل سوم (و چهارم)، ظرفیت عظیم پژوهش های دانشگاهی که حجم زیادی از زمان و امکانات آزمایشگاهی را شامل می شود در راستای ارتقاء تکنولوژی صنایع و بالتبع افزایش رشد اقتصادی کشور به کار خواهد رفت و از هدر رفت این ظرفیت عظیم جلوگیری خواهد شد.
تشکیل دانشگاه های نسل سوم (و چهارم) که از تجربیات موفق غرب در زمینه ارتباط صنعت و حاکمیت با دانشگاه است در ایران با موانعی مواجه می باشد. یکی از موانع جدی بر سر راه ارتقاء دانشگاه های کشور به نسل سوم، ساختار پژوهشی حاکم بر آنها می باشد. با توجه به نقش بنیادین اساتید در تعریف موضوعات پژوهشی و هدایت دانشجویان در مسیر انجام پایان نامه های دانشگاهی، انگیزه های این قشر در هدایت پژوهش ها به سمت منافع ملی و رفع نیازهای کشور و نهایتا ارتقاء دانشگاه ها به نسل سوم، نقش به سزایی دارد./841/د۱۰۳/س