لزوم شناخت جوانب زندگی و سیره رفتاری حضرت معصومه
آیت الله سید مختار میرعظیمی، استاد برجسته حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، ضمن عرض تسلیت به مناسبت شهادت حضرت معصومه(س)، گفت: در کتب قدیمی و تاریخی گفته شده که قم در زمان حضرت معصومه(س)، شهری آباد و پررونق بود، غالب مردم آن زرتشتی بودند و در حمله عرب‌ها به ایران در زمان خلیفه دوم به فرماندهی ابوموسی اشعری فتح شد. فرزندان سعد بن مالک اشعری از اهالی یمن که خاندانی جلیل‌القدر و و از محدثان به نام و تابعین در مدینه بود در نیمه دوم قرن اول هجری از کوفه وارد شهر قم شدند و دیری نپایید که در اثر آزادی و اظهار عقاید، تفکر شیعه سراسر قم را تحت تأثیر و نفوذ قرار داد و همه شهر یکپارچه شیعه شد. این در حالی بود که شهرهای اطراف همگی سنی بودند و قم اولین شهر در ایران بود که به مذهب تشیع درآمد.
استاد برجسته حوزه علمیه قم ابراز داشت: از همان زمان به دست فرزندان اشعری بنیان حوزه علمیه کوچکی در این شهر پایه ریزی شد و مجالس و مباحث علمی رونق و اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد و جایگاه امن و مهمی برای امامزادگان و علما شد. در حدیثی از امام صادق(ع) در بحار آمده است که برای خدا حرمی است و آن مکه است و برای رسول خدا حرمی است و آن مدینه است و برای امام علی(ع) حرمی است و آن کوفه است و برای ما امامان حرمی است و آن شهر قم است.
وی افزود: وصف‌های جالبی درباره پیشینه تاریخی قم به عنوان شهری مهم وجود دارد. آثار تاریخی، رونق، آبادی و جنبه مذهبی و علمی و وسعت زیاد آن نکاتی است که مورخان به آن اذعان کرده‌اند. سفیر اسپانیا در قسمتی از توصیف خود از شهر قم پس از ذکر باغهای میوه و ساختمانهای زیبا و بازار چنین می‌نویسد که کمتر اتفاق می افتد در میان آن همه مردمی که در کوچه و خیابان رفت و آمد می‌کنند، زنی را مشاهده کرد.
استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: در میان نامهای بسیاری که به این شهر نسبت داده‌اند عناوین مذهبی و علمی بسیاری چون حرم اهل‌البیت، للفاطمیین، آشیانه آل محمد، بلد الأمین، معدنا للشیعه، معدنا للعلم و الفضل دیده می‌شود که بسیاری نام‌ها نشان از اهمیت این شهر در دوره‌های مختلف دارد و تعدد عناوین مشترک نشان دهنده ثبات جنیه دینی و مذهبی و علمی این شهر در طی زمان‌های مختلف است. در زمان صفویه با توجه خاص بر شیعیان و سیاست اهمیت ویژه برای علما، مدارس علمی قم توسعه بی نظیری یافت و بافت علمی قم با استعانت الهی و توجه خاص بر اهمیت و معنویت حرم حضرت معصومه(س) و کرامات بی‌شمار این بانوی جلیل‌القدر رونق و ثبات دائمی در ابعاد مختلف یافت و امروزه به عنوان مرکز علمی جهانی مطرح است.
آیت‌الله میر عظیمی بیان داشت: شهر قم در احادیث و روایات بسیاری معرفی و نام برده شده است که شاید قدیمی‌ترین آن مربوط به شب معراج پیامبر است، در انوار المشعشین چنین آمده است که پیامبر(ص) فرمودند در شب معراج به بقعه‌ای در سرزمین جبل نظر کردم که از نظر رنگ زیباتر از زعفران و از نظر بوی خوش بوتر از مشک بود و شخص پیری در آن نشسته و بر سرش کلاه درازی بود. گفتم ای جبرییل این بقعه چیست؟ عرض کرد این بقعه‌ای است که شیعیان علی(ع) در آن گرد هم می‌آیند، گفتم این شخص کیست؟ گفت ابلیس است، گفتم از آنها چه می‌خواهد؟ گفت: می‌خواهد آنان را از ولایت و دوستی علی منع کند و به سوی فسق و فساد سوق دهد، گفتم مرا بر زمین فرود آر، از برق تندتر بر زمین آمدیم، نزد او آمده و گفتم: "قم یا ملعون؛ برخیز ای دور افتاده از رحمت خدا" از این رو به این سرزمین قم گفتند.
وی تصریح کرد: در مجالس المؤمنین از علامه شوشتری آمده است که بلده قم شهری عظیم و بلده کریم است و از جمله بلادی است که همیشه دارالمؤمنین است و اکابر و افاضل و مجتهدان شیعه امامیه از آنجا برخاسته‌اند و انتساب به چنین جایی از اقوی ادله صحت عقیده منسوب به آن است یعنی هر کس که بگوید من قمی هستم حتماً شیعه است. چنان که در این باره گفته‌اند کسی که خود را به قم نسبت دهد گویا به مذهب شیعه و رفض نسبت داده شده و می گویند او قمی رافضی است. بسیاری احادیث دیگر با مضامین ولایت مداری و توجه خاص ائمه به این شهر وجود دارد که همگی با اسناد و مدارک معتبر موجود است.
آیت‌الله میر عظیمی ادامه داد: در احادیث نقل شده از امام رضا در بحار خبری است با این مضمون که بهشت هشت در دارد و سه در آن برای اهل و ساکنان قم می‌باشد، خوشا به سعادت آنها؛ به احتمال قوی سه در بهشت به بارگاه حضرت معصومه(س)، حوزه علمیه و جمکران نسبت داده شده است که در این میان بارگاه حضرت معصومه(س) و ورود ایشان به شهر مقدس قم اهمیت ویژه و تقدس خاص و رونق به سزایی در جمیع جوانب به این شهر داده است.
استاد حوزه علمیه قم گفت: حضرت معصومه(س) فرزند امام هفتم در اول ذی‌قعده سال ١٧٣ هجری در نزدیکی مدینه ٢٥ سال پس از تولد امام رضا(ع) به دنیا آمد. بنا بر شرایط روزگار و فشار ویژه و خاصی که عباسیان بر امام هفتم وارد کردند و خارج کردن امام رضا از مدینه به بهانه ولایت عهدی این بانوی گران‌قدر در شرایط سختی قرار داشتند؛ ایشان ازدواج نکردند که دلایل چندی برای آن ذکر شده است که مهم‌ترین آن اختناق موجود و نبودن هم شأن برای ایشان است. یک سال بعد از سفر امام رضا(ع) به سوی خراسان، حضرت معصومه(س) با همراهان خود با اهداف سیاسی و به شوق دیدار برادر مدینه را ترک و راهی ایران شدند، در ساوه بیمار شده و خواستند که ایشان را به قم برسانند. با استقبال موسی بن خزرج این بانو در قم ساکن شد و پس از ١٦ یا ١٧ روز با شدت یافتن بیماری وفات یافتند. اخباری در مورد مسموم شدن ایشان از سوی دشمنان اهل‌بیت و یا به شهادت رساندن ایشان نیز موجود است. مکان عبادت حضرت در میدان میر قم معروف به مدرسه "ستیه" که جایگاه طلاب دینی است، باقی و محفوظ است. محل دفن ایشان معروف به بابلان از املاک موسی بن خز رج بود.
وی بیان داشت: نقل است که ایشان از سوی دو فرد ناشناس و نقاب دار که از صحرا آمده بودند و احتمالاً امام رضا(ع) و امام جواد(ع) بوده‌اند پس از اجرای نماز میت به خاک سپرده شدند. صدور زیارت نامه از طرف امام معصوم برای این بانوی بزرگوار و قائل شدن مقام عصمت برای ایشان بعد از حضرت زینب(س) افزون بر مقام خاص عصمت که ویژه چهارده معصوم است نشان از درجه خارق‌العاده ایشان دارد. طلب شفاعت از ایشان در مضامین زیارت نامه وارده و تأکید به وجوب بهشت با شناخت حق ایشان و برابری درجه زیارت ایشان با زیارت معصوم و با آداب خاص آن در روایات ائمه، تأكيد ویژه و استثنایی بر مقام منحصر به فرد ایشان است.
آیت الله میر عظیمی تصریح کرد: در تعابیر علما و مضمون روایات و با توجه به خصوصیات ویژه این بانوی گران‌قدر ایشان به فاطمه ثانی تعبیر شده است و همیشه ملجأ و پناه علما و مردم در مشکلات گوناگون بوده است. نقل‌های تاریخی بسیار جالبی درباره کرامات این بانو وجود دارد که همگی ثبت و ضبط است.
استاد برجسته حوزه علمیه قم ادامه داد: معرفی ایشان به عنوان دختر پیامبر(ص) و حضرت خدیجه(س) و حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و دختر ولی خدا و خواهر ولی خدا و عمه ولی خدا در زیارت نامهای که از امام رضا(ع) صادر شده است بیانگر شرافت معنوی و ذاتی این بانو در میان فرزندان بسیار امام هفتم افزون بر شرافت نسبی است که ایشان را مستقیماً به پیامبر(ص) و حضرت زهرا(س) و حضرت خدیجه(س) منسوب می‌دانند. نام اصلی ایشان فاطمه کبری است که به خاطر عصمت از گناه که یکی از درجات عصمت ائمه چهارده معصوم است که مصون از خطا نیز هستند، به معصومه ملقب گردیده است.
آیت الله میر عظیمی ابراز داشت: لزوم شناخت جوانب زندگی این بانوی گران‌قدر و توجه به شرافتی که در اثر وجود مقدس ایشان و به یمن قدم ایشان نصیب ایران و به ویژه شهر قم و ترجیحاً مقام عظمای مرجعیت در پیشبرد اهداف دینی و آثار بی‌شمار شده است و ملجأ و پایگاه بودن شهر قم از مسائل بسیار مهمی است که به سادگی نمی‌توان از کنار آن گذشت و در آن تدبر و تأمل نکرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: عاجزانه از این بانوی گران‌قدر تقاضای عاقبت بخیری داریم و خواستار تعجیل در ظهور مولایمان به واسطه آبرو و دعای خیر ایشان در حق مسلمانان و مظلومان جهان هستیم./966/ت۳۰۲/ب۱