به مناسبت قیام دوم مردم عراق؛
خاطره‌ای بعد از صد سال زنده شد
شعار «الطوب احسن لو مگواری» در واقع چیزی شبیه شعار « خون بر شمشیر پیروز است» خودمان است!
باسمه تعالی شأنه العزیز
چند سال پیش که به محضر مرحوم علامه عسکری رضوان الله تعالی علیه مشرف شده بودم، ایشان ضمن بیان مطالبی به یک خاطره قدیمی هم اشاره کردند که این روزها عجیب خاطره ساز شده است!
ایشان می‌فرمود در یکی از سفرها میان ایران و عراق، هنگام گذر از مرز، گویا در دوره‌ای که حاکمیت گمرک در دست اجنبی‌ها بوده، ناگهان فرزند خردسال ایشان قطعه شعری را زمزمه می‌کند. فرزند علامه در آن جلسه حضور داشت ولی این خاطره و آن شعر را به یاد نیاورد! بناچار علامه عسکری خودش بخشی از شعر را خواند که یک عبارت آن این بود: « الطوب احسن لو مگواری». من همین یک قطعه را یادداشت کردم. علامه توضیح داد که مگوار همان مقوار به لهجه عراقی است و مقوار چوبی بوده که در سر آن یک گوی از جنس قیر درست می‌کرده‌اند و کارکرد یک چوبدستی دفاعی داشته است.
علامه عسکری فرمودند این شعار مردم عراق در قیام علیه انگلیس‌ها بوده و مأمور گمرک، با شنیدن آن از زبان یک کودک، حساس می‌شود و از تردد علامه جلوگیری می‌کند تا این که با این توجیه که بچه از دیگران چیزی یادگرفته و گناهی ندارد، مسئله رفع می‌شود.
شعار «الطوب احسن لو مگواری» در واقع چیزی شبیه شعار « خون بر شمشیر پیروز است» خودمان است! عراقی‌ها که از حمله بریتانیا به خاک عراق و سرزمین عثمانی در جنگ جهانی اول، خشمگین شده بودند به فتوای علمای وقت یعنی مرحوم آیت الله محمدتقی شیرازی (میرزای دوم) و سید محمد کاظم یزدی، علیه انگلیس قیام کردند که به قیام عشرین به مناسبت سال 1920 مشهور شد.
آیت الله شیرازی فتوا داده بود که: «هیچکس جز مسلمانان حق ندارد بر مسلمانان حکومت کند». با این فتوا دوباره نقشه بریتانیا بر آب شد! آن‌ها یک بار هم از فتوای میرزای بزرگ در ماجرای تنباکو، در ایران سیلی خورده بودند!
هرچند این قیام به دلایلی مانند رحلت آیت الله شیرازی، اختلاف نظر برخی از مردم و گروه‌های عراقی و حیله‌گری‌های انگلیس با وعده استقلال یک کشور عربی از دولت عثمانی، به شکست انجامید اما اثر سیاسی و حقوقی خود را به برکت خون‌های ریخته شده بیش از 9000 عراقی برجای گذاشت.
انگلیسی‌ها با آن که نیروهای خود را از ایران و هند فراخوانده بودند و از ادوات جنگی پیش رفته همچون توپ و هواپیما استفاده کردند و به ظاهر این قیام را فرونشاندند اما چند سال بعد ناچار شدند کشور عراق را به رسمیت بشناسند و از این کشور خارج شوند. عراقی‌ها مگوار خود را برتر از توپ انگلیسی می‌دانستند چون برای نجات و آزادی وطن خویش برخاسته بودند نه همچون انگلیسی‌ها برای استعمار و تصاحب یک کشور مسلمان.
برخی علمای جوان‌تر ضمن اعلام جهاد علیه دولت استعماری انگلیس، خود نیز در جنگ شرکت کردند. سید ابوالقاسم کاشانی همراه پدرش مرحوم سید مصطفی کاشانی، سید محمد تقی خوانساری که بعدها از مراجع ثلاث ایران (پس از آیت الله حائری) شد، سید اسماعیل صدر، پدر آیت الله صدرالدین صدر (از مراجع ثلاث)، سید محسن حکیم، شیخ محمود جواد الجزایری، سید محمد علی هبه‌الدین شهرستانی، شیخ الشریعه (فتح‌الله شریعت اصفهانی)، محمدحسین نایینی، سید ابوالحسن اصفهانی، ابن راضی بغدادی از دیگر علمای حاضر در میدان نبرد بودند و 18 ماه در برابر قشون انگلیس، مقاومت کردند. در این جهاد، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی فرزند مرجع تقلید شیعه به شهادت رسید و سید محمد تقی خوانساری هم ابتدا مجروح گشته، سپس 4 سال در زندان انگلیسی‌ها در جزیره‌ای در سنگاپور اسیر شد تا اینکه توانست از زندان گریخته به ایران بازگردد.
«ثورة العشرین» عراقی‌ها امسال صدساله شد! یاد خاطره مرحوم علامه عسکری افتادم! تصاویر اجتماع العشرین الثانی را از تلویزیون می‌دیدم. آدمک ترامپ و سربازان به دارآویخته آمریکایی و یک نماد تاریخی؛ همان مگوار عراقی!
حالا بهتر می‌شد درک کرد چرا خطبه عربی مقام معظم رهبری در نماز جمعه مصلای تهران، طولانی و توفنده بود: « ... فی هذه الأیام استشهد قائدٌ إیرانی کبیرٌ و شجاعٌ و مجاهدٌ عراقی طافحٌ بروح التضحیة و الإخلاص بأذرعٍ عسکریة أمریکیة ... فعمدوا إلى الهجوم علیه ... و أراقوا دَمَه الطاهر هو و رفاقه، و بذلک امتزج دم أبناء إیران و العراق مرةَ أخرى فی سبیل الله سبحانه و تعالى. الحرس الإیرانی دَکّ بضربة مقابلة أوّلیة صاروخیة القاعدة الأمریکیة ... و یبقى جزاؤها الأساسی و هو خروجها من المنطقة. مصیر المنطقة یتوقّف على التّحرّرِ من الهیمنة الاستکباریة الأمریکیة و تحریر فلسطین من سیطرة الصهاینةِ الأجانب. کلّ الشعوب تتحمّل مسؤولیة الوصولِ إلى تحقیق هذا الهدف. ... هؤلاء یریدون أن یحقّقوا أهدافهم الخبیثة فی العراق عن طریق إثارة الفتن والحروب الداخلیة و بالتالی تقسیم العراق و حذف القوى المؤمنة والمناضلة والمجاهدة الوطنیة... وکنموذج لوقاحتهم فإنهم إذ یلوّحون بأنهم حماة الدیمقراطیة یصرّحون بکل وقاحة وصلافة، بعد أن صادق برلمان العراق على إخراجهم، أنّهم جاءوا إلى العراق لیبقوا فیه و لن یغادروه. العالم الإسلامی لا بدّ أن یفتح صفحة جدیدة. الضمائر الیقظة والقلوب المؤمنة یجب أن تُحیی الثقة بالنفس فی الشعوب، و على الجمیع أن یعلموا أن طریق نجاة الشعوب هو فی التدبیر والاستقامة و عدم الرهبة من العدو».
والسلام
حامد عبداللهی
/924/ج
ارسال نظرات