تکیۀ عربستان بر چنگال مخملی آمریکا

اشاره: امروز 25 بهمن ماه سالروز دیدار ملک عبدالعزیز مؤسس عربستان سعودی با فرانکلین روزولت رییس جمهور وقت آمریکا در ناو جنگی کوینسی متعلق به ایالات متحده در آب‌های مصر است (مصادف با 14 فوریه 1945 میلادی) که به موجب این ملاقات توافق نامه ای بین آمریکا و شاه سعودی، مبنی بر واگذاری امتیازات نفتی شبه جزیره عربستان به کمپانی های آمریکایی منعقد شد.

از این رو دکتر سید رضا صدرالحسینی تحلیلگر و کارشناس ارشد مسائل سیاسی بین الملل و حوزه غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، با طرح نقش استکبار جهانی در دستیابی آل سعود به حکمرانی شبه جزیره عربستان به شرح ماجرا پرداخت.

عربستان سعودیِ وهابی؛ فرزند مریضِ اتاق فکر روباه پیر

وی گفت: نکته ای که در تاریخ پیدایش عربستان نوین با حاکمیت آل‌سعود قابل توجه است نقش انگلیسی ها می‌باشد که پس از تلاش فراوان برای یافتن حاکمیت مطلوب و مقبولشان در شبه جزیره عربستان به آل سعود با رویکرد وهابیت رسیدند.

صدرالحسینی با اشاره به اذعان متخصصان و محققان فرقه های اسلامی به وابسته بودن فرقه ضالّه وهابیت به حاکمیت بین الملل، خاطرنشان کرد: انگلیسی ها توسط محمد بن عبدالوهاب این مذهب به ظاهر اسلامی را به وجود آوردند و به این ترتیب ریشه و ابتدای حاکمیت سعودی ها با وابستگی شدید به سلطه‌گران جهانی تنیده شد.

ماجرای دست دادن ملک عبدالعزیز با شیطان بزرگ

کارشناس مسائل بین الملل بیان کرد: در حدود اوایل قرن بیستم بر اثر تغییراتی که در نظام بین الملل حادث شد آمریکا توانست قدرت نفتی در حوزه آمریکای لاتین و همچنین غرب آسیا را به مرور به دست آورد، در همین راستا حاکمان سعودی عربستان هم برای تضمین حاکمیت خود به این نتیجه رسیدند که باید از انگلیس عبور کرده و با یک ابر قدرت جدید در آمیزند؛ براین اساس بود که ملک عبدالعزیز و روزولت رییس جمهور آمریکا مجریان به منصه ظهور رساندن این تلاش شدند.

صدرالحسینی عامل اصلی حفظ حاکمیت ملوک وهابی عربستان را باج‌دهی سنگین اقتصادی یعنی ذخایر عظیم نفتی معرفی کرد و اظهار داشت: سعودی ها در حقیقت مهم ترین مولفه اقتصادی شبه جزیره عربستان و حجاز را در اختیار آمریکایی ها قرار دادند تا بتوانند از توانمندی و پشتیبانی سیاسی آمریکا در جهت بقای سیاسی خودشان استفاده کنند.

فرار فرزندان کاخ نشینِ ابن سعود از استقلال طلبی

تحلیلگر ارشد مسائل غرب آسیا یادآورد شد: واقعیتی که در آن دوران وجود داشت این بود که آمریکایی ها در حوزه مسائل نفتی تحت عنوان کمپانی هایی بین المللی اکتشافات و نقل و انتقالاتی انجام داده بودند و همچنین در حوزه پالایش، استخراج و ساخت کشتی های نفت کش توانمندی های منحصر به فردی به دست آورده بودند که به تبع آن جزو مهمترین و اولین مجموعه های نفتی بین المللی شناخته می‌شدند.

وی افزود: سعودی ها از این موقعیت برای پیشبرد اهداف خود استفاده کردند، البته شرکت های نفتی اروپایی یا چند ملیتی هم وجود داشتند اما در آن ایام قوی ترین این شرکت ها در دست آمریکایی ها بود، به عبارتی یک نوع اجبار خود خواسته و مورد علاقۀ آل سعود به وجود آمده بود که منجر به شکل گیری روابط نزدیک عربستان با آمریکا شد.

صدرالحسینی در ادامه از عدم تمایل حکام سعودی برای آزادی خواهی و استقلال بخشیدن به عربستان سخن به میان آورد و ادامه داد: مهم ترین مسئله این است که از طرف ابن سعود و فرزندانش در طول ایام هفتاد سال گذشته در ارتباط با استقلال حوزه های نفتی عربستان از قبیل استخراج، پالایش، فروش و فعالیت های دیگر که در این راستا می‌تواند انجام گیرد، اقدامی صورت نگرفت تا به کوچکترین استقلال عملی در حوزه های تکنولوژی و بومی سازی صنعت نفتشان دست پیدا کنند.

کارشناس مسائل بین الملل علاقه مندی عربستان سعودی در عین نیازمندیش به وابستگی سیاسی به آمریکا را از نکات حائز اهمیت بر شمرد و علت افزایش وابستگی اقتصادی آن ها به ایالات متحده را همین گره خوردگی سیاسی به قدرت بزرگ غرب خواند.

تکیه به چنگال مخملی آمریکا/ استقلال عربستان خفته در اراده مردمانش

وی تصریح کرد: واقعیت امر این است که تمام حکومت ها باید به یک نقطه مطمئن تکیه کنند، این نقطه قابل اتکا یا مردم کشورشان هستند و یا قدرت های خارجی خواهند بود؛ با توجه به تنفری که امروز در جهان اسلام از حکومت وهابی عربستان سعودی وجود دارد و عدم حمایت های مردمی، دولت قبیله ای پادشاهان سعودی به آمریکا و قدرتهای خارجی تکیه داده است.

آنچه از صحبت های صدرالحسینی بر می‌آید این است که عربستان سعودیِ خوش خیال از همان ابتدا پا در باتلاقی گذاشته که بعید است بتواند خودش را از آن بیرون بکشد چرا که با اتصال همه جانبه در مسائل سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی امروز به نقطه ای رسیده که رییس جمهور امریکا او را رسما گاو شیرده می‌نامد.

تحلیلگر ارشد مسائل غرب آسیا شرط نجات عربستان سعودی از چنگال آمریکا را یک تصمیم بزرگ و شجاعانه سیاسی قلمداد کرد، البته چنین تصمیمی را دور از تصور دانست و ادامه داد: به نظر نمی رسد که فعلا محمد بن سلمان و آل سلمان اجازه این کار را بدهند، اما اگر مردم عربستان حرکت استقلال خواهانه‌ای را بر علیه حکومتشان به انجام برسانند شاید بتوانند به یک استقلال سیاسی اقتصادی نظامی فائق آیند.

صدرالحسینی در انتها تصریح کرد: هم اکنون وابستگی همه جانبه دولت سعودی به آمریکا در حالتی است که آمریکایی ها تا زمانی که بتوانند آخرین قطره نفت عربستان را در خرطوم خود بریزند پیوسته آن را حفظ خواهند کرد.