زیان میلیاردی سگ‌های صاحب‌دار به نظام سلامت

بر اساس اعلام وزارت بهداشت در سال 1401 تعداد 320 هزار نفر دچار حیوان گزیدگی شده‌اند؛ معضلی که خسارت‌های زیادی به نظام سلامت و افراد آسیب دیده وارد می‌کند.

عوارض حیوان گزیدگی

هرگونه نفوذ نیش یا دندان حیوانات داخل پوست انسان، گزش محسوب می‌شود. همه گزش‌ها بدون درنظر گرفتن وسعت و محل گزش، به طور بالقوه خطرناکند و می‌توانند باعث ابتلا به ویروس‌ها و باکتری‌های مختلف و بروز عفونت شوند. هاری، سالک و تب کریمه کنگو از جمله شایع‌ترین بیماری‌های بومی قابل انتقال بین انسان و حیوان در کشور هستند که در اثر گزش جانوران مختلف بروز می‌یابند.

80 درصد موارد حیوان گزیدگی توسط "سگ‌ها"

طبق اعلام وزارت بهداشت، از 320 هزار مورد حیوان گزیدگی ثبت شده در سال قبل، 80 درصد آن‌ها سگ‌گزیدگی بوده است! حدود 19 درصد گزش‌ها توسط گربه و یک درصد نیز مربوط به سایر حیوان گزیدگی‌ها مربوط بوده است.

هاری مهم‌ترین بیماری ناشی از گزش سگ‌ها

هاری مهم‌ترین بیماری‌ ناشی از گزش سگ‌ها است که به علت مرگبار بودن آن، لازم است مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. ویروس هاری در پستانداران و حیواناتی نظیر سگ‌ها، راسوها، خفاش‌ها، روباه‌ها و ... آلودگی ایجاد می‌کند؛ این ویروس از طریق محل زخم وارد بدن شده و پس از تکثیر از مسیر عصب خود را به مغز می‌رساند و باعث بیماری هاری می‌شود.

علائم بیماری شامل سرگیجه، سردرد، حالت تهوع، پرخاشگری، اختلالات رفتاری و کماست و در صورتی که فردی دچار این علائم شود؛ مرگ او صددرصد خواهد بود.

هزینه پیشگیری از هاری در جهان چه قدر است؟

با توجه به درصد کشندگی بالای هاری، تمام افراد حیوان گزیده باید تحت مراقبت و پیگیری برای اقدامات پیشگیری‌کننده قرار گیرند که این اقدامات، هزینه‌های سنگینی به کشورهای مختلف از جمله کشور ما وارد می‌کند. میانگین هزینه پیشگیری از هاری پس از مواجهه با حیوانات، در حال حاضر به طور متوسط 108 دلار تخمین زده می‌شود!

سازمان جهانی بهداشت می‌گوید که در سطح جهانی، بار اقتصادی هاری ناشی از گزش سگ‌ها 8.6 میلیارد دلار در سال است که باید به آن، هزینه‌های ناشی از درمان آسیب‌های روانی واردشده برای افراد و جوامع را نیز اضافه کرد اما این هزینه در کشور ما چه قدر است؟

محمدرضا شیرزادی؛ رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال انسان و حیوان وزارت بهداشت درباره هزینه‌های پیشگیری از هاری به تسنیم می‌گوید: "هر دوز واکسن هاری 5 یورو هزینه دارد و سالانه 500 هزار دوز واکسن هاری استفاده می‌شود که این واکسن‌ها نیز تماماً وارداتی هستند."

با احتساب این هزینه، سالانه 2 میلیون و 500 هزار یورو فقط صرف خرید واکسن ضدهاری در کشورمان می‌شود!

وی می‌افزاید: "هزینه‌های پیشگیری از هاری محدود به واکسیناسیون نیست و هر واحد سرم ضدهاری نیز 50 یورو هزینه برای کشور دارد که برخی افراد دچار حیوان گزیدگی شده نیاز به آن پیدا می‌کنند؛ پیشگیری از بروز هاری در هر فرد دچار حیوان گزیدگی، به طور میانگین 5 میلیون تومان هزینه در بر دارد!"

با احتساب این‌‌ که 80 درصد موارد حیوان گزیدگی در کشورمان، گزش توسط سگ‌ها است می‌توان گفت که سالانه 256 هزار مورد سگ گزیدگی در کشور رخ می‌دهد که با در نظر گرفتن هزینه 5 میلیون تومانی پیشگیری از هاری به ازای هر نفر، فقط پیشگیری از بروز هاری در افراد دچار سگ گزیدگی، سالانه حدود 1280 میلیارد تومان هزینه به کشور تحمیل می‌کند!

70 درصد موارد سگ‌گزیدگی از سوی سگ‌های صاحب‌دار

ممکن است بسیاری از افراد تصور کنند که هاری تنها در حیوانات و سگ‌های ولگرد وجود دارد و این هزینه گزاف صرفاً از سوی سگ‌های بدون صاحب به کشور تحمیل می‌شود اما نکته مهم درباره هاری این است که سگ‌های خانگی نیز می‌توانند باعث انتقال هاری به انسان شوند چون بسیاری از صاحبان سگ‌ها، اطلاع دقیقی درباره نحوه مراقبت از حیوان و واکسیناسیون و جلوگیری از تماس سگ‌شان با سایر حیوانات ندارند؛ طبق اعلام وزارت بهداشت، 70 درصد موارد سگ‌گزیدگی در کشورمان، از سوی سگ‌های صاحب‌دار است!

به عبارت دیگر حدود 179 هزار مورد از سگ‌گزیدگی‌ها از سوی سگ‌های صاحب‌دار است پس بنابراین حدود 70 درصد از هزینه‌های پیشگیری از هاری یعنی 896 میلیارد تومان مربوط به سگ‌های صاحب‌دار است!

این در حالی است که بسیاری از موارد سگ گزیدگی و هاری ناشی از آن با کنترل جمعیت سگ‌های بلاصاحب و ایجاد قوانین سختگیرانه برای صاحبان سگ‌ها، امکانپذیر است.

شیرزادی درباره نقش دستگاه‌ها در پیشگیری از بروز هاری نیز می‌گوید: «وزارت کشور، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها نقش کنترل جمعیت سگ‌ها و سازمان دامپزشکی نقش واکسیناسیون و سازمان حفاظت از محیط زیست نیز کنترل هاری در وحوش را به‌عهده دارند و در صورت ایفای صحیح نقش‌شان، هزینه‌ها و تبعات ناشی از سگ گزیدگی و بروز هاری در کشور کاهش می‌یابد.