نشست تخصصی «تنظیم گري رسانه هاي نوین و حکمرانی فضاي مجازي» برگزار شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست تخصصی «تنظیم گري رسانه هاي نوین و حکمرانی فضاي مجازي» ذیل همایش ملی «دین فرهنگ و رسانه های نوین» پیش از ظهر امروز در دانشگاه صداوسیما به دبیری دکتر خیامی عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما برگزار شد.

رسانه هاي نوین و الحاد مدرن؛ واکاوي مفروضات گسترش و مقابله با این الحاد

اولین مقاله از سوی دکتر داود نعمتی انارکی با عنوان «رسانه هاي نوین و الحاد مدرن؛ واکاوي مفروضات گسترش و مقابله با این الحاد» ارائه شد و وی گفت: متأسفانه در خصوص آتئیست و الحاد مدرن منابع فارسی چندانی نداریم و حوزه های علمیه باید به این عرصه وارد شوند.

چکیده این مقاله تقدیم شما می شود:

مارشال مک لوهان(1980-1911)  از برجسته ترين متفكرين ارتباطات، بـا تأكيـد بـر نقش محوري تكنولوژي ارتباطات در زندگی بشر، بر اين باور بود كـه وسـايل ارتباطي دنیای ما را می سازند و محيط جديدی برایمان پدید می آورند، محیطی که ظاهرا آبـستن فلـسفه جديـدی در زندگی بشر است، از ویژگی های اصلی این فلسفه جدید انتقاد و پشت پا زدن به بسیاری از اعتقادات بخصوص اعتقادات دینی است که ظاهرا خصوصيت اصلي اين دوره است؛ دورة نفي خداباوری که به دنبال احیای سنت بی‌خدایی در واکنش به تحولات جامعه مدرن متاخر است. از آن می توان به عنوان الحاد مدرن( Modern atheism) نام برد. الحادی که وصف جریانی در دهه اخیر است که ریشه در مبانی و مفروضات ملحدان گذشته دارد و همواره رویکردی خصمانه نسبت به دین داشته است. بی شک گسترش تکنولوژی های ارتباطی و رسانه های جدید در شکل دهی به این الحاد مدرن نقش آفرینی کرده و می کند، پس باید آن را شناخت، واکاوی کرد، نحوه گسترش آن را پی برد و راه های منطقی مقابله با آن را پی ریزی کرد. لذا این پژوهش با هدف فوق انجام می شود و سوال اصلی این است که رسانه های نوین چه نقشی در پیدایش و گسترش الحاد مدرن دارند و مفروضات گسترش و مقابله با این الحاد چیست؟ روش این تحقیق مصاحبه عمیق با 14 نفر از صاحبنظران ارتباطات، رسانه های نوین و کارشناسان دینی بوده است و مبنای انتخاب نمونه  نیز حد اشباع نظری است. در استخراج یافته ها از تحلیل مضمون استفاده شده است. برخی از مهمترین یافته های تحقیق عبارتند از؛ الحاد جدید درصدد تبدیل به یک جنبش فکری مردمی است، به دنبال گره زدن سنت بی‌خدایی به علم است تا مقبولیت بیشتری بیابد، برنامه خود را با برداشت داروینیستی از پیشرفت اجتماعی پیش می برد، دین را نوعی خرافه‌­پرستی و دوری از خرد در نظر می گیرد که باید با آن مقابله کرد، بر اینکه جوانان باید از باورهای دینی فاصله بگیرند و اعتقادات دینی را منکر شوند تاکید دارد، در الحاد مدرن، جهان و زندگی بشر صرفا مکانيکی است و فراتر از آن وجود ندارد، نسبت به باورها و اندیشه‌های دینی تهاجم دارد، رسانه هاي مدرن را جايگزيني در برابرگروه هاي مرجع سنتي می داند، طرفداران الحاد نوین از طریق رسانه های جدید تغییراتی در برخی رفتارها نسبت به الگوها و اعتقادات دینیِ پدید            می آورند، رسانه های جدید نگرش های متنوع در دین را موجب شده اند که هنجارمندی های جدیدی را در رفتارهای دینی به دنبال داشته است. همچنین برخی راهکارهای مقابله با الحاد مدرن از نظرکارشناسان چنین عنوان شد؛ ضرورت بررسی های شبهات ترویج شده از سوی اشاعه دهندگان الحاد مدرن، ضرورت تقویت پایه علمی و فکری جامعه، پاسخ‌گویی به نظریات الحادی و شبهات باید با دقت و مستند باشد.

احیاي گفتمان دینی در رسانه هاي جدید

مقاله دوم این نشست با عنوان «احیاي گفتمان دینی در رسانه هاي جدید» توسط دکتر احمد سفلایی ارائه شد.

وی در توضیح گفتمان دینی به ویژگی های گفتمانی مناظرات امام رضا با دیگر ادیان اشاره کرد و ویژگی های آن را تشریح کرده است و همچنین استفاده امام رضا از دربار مأمون برای برگزاری مناظره را با تعبیر زمین بازی دشمن مشابه فضای مجازی امروز دانست.

چکیده این مقاله تقدیم شما می شود:

این مقاله به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های مرتبط با احیای گفتمان دینی در رسانه‌های جدید می‌پردازد. با پیشرفت روزافزون فناوری و گسترش رسانه‌های جدید، روش‌های ارتباطی و تبلیغاتی نیز تغییر کرده است. این تغییرات در دسترسی به اطلاعات و تأثیرگذاری در عقاید و باورهای افراد نقش مهمی داشته و گفتمان دینی نیز تحت تأثیر قرار گرفته است.

یکی از چالش‌های اساسی برای احیای گفتمان دینی در رسانه‌های جدید، تعامل با نسل جدید مخاطب است. جوانان امروزی به دنبال ارتباطات سریع و آسان هستند و برای جذب آن‌ها نیاز به رویکردهای نوآورانه و جذاب داریم. همچنین، در دنیای رقابتی رسانه‌های اجتماعی، گفتمان دینی باید با سایر گفتمان‌ها رقابت کند و توانایی جذب و تأثیرگذاری را داشته باشد، اما در کنار چالش‌ها، رسانه‌های جدید نیز فرصت‌های بزرگی برای احیای گفتمان دینی ارائه می‌دهند. این رسانه‌ها می‌توانند به عنوان وسیله‌ای برای انتشار و تبلیغ مفاهیم و ارزش‌های دینی استفاده شوند. آن‌ها امکان ارتباط مستقیم با مخاطبان را فراهم می‌کنند و محتواهای آموزشی، تفسیری و الهام‌بخش را به اشتراک می‌گذارند. پژوهش حاضر می‌کوشد، تا به شیوۀ توصیفی-تحلیلی به کشف راهکارهایی برای احیای گفتمان دینی در رسانه‌های جدید بپردازد.

یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که برای احیای گفتمان دینی در رسانه‌های جدید، لازم است که مفاهیم دینی با روش‌های مناسبی برای تعامل با مخاطبان ارائه شود. استفاده از محتواهای چندرسانه‌ای، نوشتار تحت وب، پادکست‌ها، ویدیوها و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به ارتقای گفتمان دینی کمک کند. همچنین، توانایی انتقال پیام‌های دینی به زبان ساده و قابل فهم برای عموم مخاطبان نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در نهایت، احیای گفتمان دینی در رسانه‌های جدید نیازمند تلاش و همکاری انجمن‌های دینی، روحانیون و فعالان دینی است. همچنین، نیاز به توجه به تغییرات اجتماعی و فرهنگی، تحلیل روندها و نیازهای مخاطبان و استفاده از روش‌های به‌روز و ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد. 

فرصتها و چالش هاي دین در رسانه هاي نوین 

در این نشست تخصصی همچنین مقاله «فرصتها و چالش هاي دین در رسانه هاي نوین» توسط محمد مهدي مظاهري ارائه شد.

در این مقاله تصریح شده است: به ‌واسطه تحولات ناشی از جهانی‌شدن و افزایش استفاده از رسانه های نوین، نوع اتباطات اجتماعی تغییر می‌کند و همین امر چالش‌های متفاوتی برای ادیان و ‌هویت‌های دینی افراد ایجاد می کند.

چکیده این مقاله به شرح ذیل است:

هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های رسانه های نوین ارتباطی برای دین و هویت دینی بوده است. در این راستا سؤال کلیدی که در این حوزه مطرح است، عبارت است از: «رسانه های نوین چه چالشها و فرصتهایی برای دین ایجاد می کنند؟» پژوهش حاضر به دلیل ماهیت اکتشافی فاقد فرضیه است و محقق با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی، کوشیده است کاربردها و آثار مختلف رسانه های نوین را تحلیل و ارزیابی کند و در نهایت با لحاظ کردن اهداف و آرمانهای ویژه جمهوری اسلامی ایران، راهبردهای عملیاتی برای مواجهه با این رسانه‌ها نیز ارائه دهد. دستاوردهای پژوهش حاکی از آن است که ابزارهای نوین ارتباطی ضمن ایجاد چالش های فرهنگی خاص برای دین همچون تضعیف هویت دینی، شکسته‌شدن اقتدار نهادهای دینی و تضعیف هژمونی دولتها، برخی کاربردهای مثبت نیز داشته و از طریق قلمروزدایی و فراهم کردن فرصت و ابزارهای جدید مقاومت به جوامع ديني کمک می‌کنند تا باورها و اعتقادات خود را توسعه دهند و در برابر فشار و سلطه غرب، به نوعی «مقاومت فرهنگي و ديني» بپردازند. با وجود این، دستیابی به چنین موقعیتی، نیازمند در پیش گرفتن راهکارها و برنامه‌هایی در دو سطح دولتی و اجتماعی است که در پژوهش حاضر به برخی از آنها پرداخته شده است.