چرا ثبت معاملات در "سامانه کاتب" به نفع مردم است؟

"سامانه کاتب" یکی از سامانه‌های کلیدی و تحول‌ساز سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، در راستای مدرن‌سازی خدمات ثبتی و بهبود فرآیندهای ثبت رسمی معاملات طراحی و راه‌اندازی شده است.

این سامانه با هدف ارتقای شفافیت، تسریع در ثبت معاملات و کاهش اختلافات حقوقی، بستری الکترونیکی و هوشمند را برای انجام امور ثبتی به‌ویژه در حوزه اموال غیرمنقول فراهم کرده است.

راه‌اندازی سامانه کاتب، گامی استراتژیک در اجرای قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول محسوب می‌شود. این قانون که با هدف مقابله با معاملات غیررسمی و اسناد عادی تصویب شده، تأکید دارد که تمامی نقل‌وانتقالات اموال غیرمنقول باید در دفاتر اسناد رسمی ثبت شوند تا از بروز دعاوی حقوقی، جعل اسناد و مشکلات ناشی از ابهام در مالکیت جلوگیری شود.

سامانه کاتب از طریق اتصال به سایر سامانه‌های ملی نظیر کاداستر، ثبت احوال و سامانه‌های مرتبط با شهرداری‌ها و سازمان مالیاتی، امکان انجام استعلام‌های لازم را فراهم کرده و فرآیندهای مرتبط با انتقال مالکیت را تسهیل کرده است.

این زیرساخت پیشرفته ضمن کاهش وابستگی به فرآیندهای دستی، شفافیت بیشتری در معاملات ایجاد کرده و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این، سامانه کاتب با فراهم‌ آوردن قابلیت ثبت دقیق اطلاعات و صدور اسناد رسمی، به یکی از ابزارهای اصلی دولت برای پیاده‌سازی عدالت حقوقی و اقتصادی تبدیل شده است.

از دیگر مزایای این سامانه می‌توان به کاهش زمان مورد نیاز برای ثبت معاملات، بهینه‌سازی هزینه‌ها و ایجاد امنیت حقوقی برای خریداران و فروشندگان اشاره کرد.

با بهره‌گیری از این سامانه، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور توانسته است جایگاه خود را در مسیر هوشمندسازی خدمات دولتی تثبیت کند و گام بلندی در راستای تحول دیجیتال در نظام حقوقی کشور بردارد. سامانه کاتب نه تنها باعث ارتقای رضایت عمومی از خدمات ثبتی شده بلکه در افزایش اعتماد مردم به سیستم قضایی و حقوقی نیز نقش چشمگیری داشته است.

کاتب چیست و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

سامانه کاتب، بستری الکترونیکی برای ثبت اطلاعات معاملات اموال غیرمنقول است. این سامانه به‌عنوان پلی ارتباطی بین دفاتر اسناد رسمی و سایر نهادهای مرتبط، فرآیند انتقال مالکیت و ثبت معاملات را ساده‌تر و شفاف‌تر می‌کند. از جمله اهداف کلیدی این سامانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شفافیت در معاملات ـ یکی از اهداف اصلی سامانه کاتب، ایجاد شفافیت در معاملات اموال غیرمنقول است. این سامانه با ثبت دقیق و آنلاین اطلاعات مربوط به مالکیت، از معاملات غیرقانونی و ابهام‌آمیز جلوگیری می‌کند. تمامی اطلاعات مربوط به انتقال مالکیت به‌طور کامل و قابل دسترس در این سامانه ثبت می‌شود و طرفین معامله می‌توانند با اطمینان بیشتری اقدام به خریدوفروش کنند.

جلوگیری از جعل و تخلفات ـ کاتب با اتصال به سامانه‌های دیگر مانند سامانه کاداستر (نقشه‌برداری املاک) و سامانه استعلام مالکیت، احتمال جعل اسناد و سوءاستفاده‌های حقوقی را به حداقل رسانده است. این یکپارچگی اطلاعاتی، امکان تأیید اصالت اسناد و شناسایی مالکیت واقعی را در زمان کوتاه‌تری فراهم کرده و از بروز تخلفات و اختلافات حقوقی جلوگیری می‌کند.

تسهیل فرآیندها ـ یکی از ویژگی‌های برجسته سامانه کاتب، سرعت و سهولت در ثبت معاملات و انتقال مالکیت است. فرآیندهای پیچیده و زمان‌بر گذشته، اکنون با کمک این سامانه به شکل قابل‌توجهی کوتاه شده‌اند. طرفین معامله می‌توانند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، تمامی مراحل انتقال مالکیت را از طریق کاتب و در مدت زمان کوتاهی انجام دهند.

نقش سامانه کاتب در اجرای قانون الزام ثبت رسمی معاملات

قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول تأکید دارد که تمامی معاملات املاک باید در دفاتر اسناد رسمی ثبت شوند و اسناد عادی (قولنامه‌ای) فاقد اعتبار قانونی‌اند. سامانه کاتب به‌عنوان ابزار اجرایی این قانون، فرآیند ثبت معاملات را الکترونیکی کرده و اطلاعات مربوط به معاملات را مستقیماً به سامانه‌های کاداستر و ثبت املاک ارسال می‌کند.

این سامانه همچنین با جلوگیری از نقل‌وانتقال‌های غیرقانونی، امنیت حقوقی طرفین معامله را تضمین می‌کند. از سوی دیگر، اطلاعات ثبت‌شده در کاتب به‌راحتی قابل ردیابی بوده و امکان خطای انسانی یا تخلف را به حداقل می‌رساند.

مزایای سامانه کاتب برای مردم و نهادها

راه‌اندازی سامانه کاتب مزایای قابل‌توجهی برای مردم و نهادها به همراه داشته است از جمله اینکه ثبت الکترونیکی معاملات، زمان مورد نیاز برای انجام فرآیندها را کاهش داده و هزینه‌ها را بهینه کرده است همچنین اتصال به سامانه کاداستر باعث می‌شود که وضعیت مالکیت املاک با دقت بیشتری مشخص شود.

ثبت رسمی معاملات به‌صورت خودکار بسیاری از دعاوی مربوط به اسناد قولنامه‌ای و مالکیت‌های نامشخص را کاهش می‌دهد. از طرفی این سامانه با سامانه‌هایی نظیر ثبت احوال، کاداستر و شهرداری‌ها در ارتباط است و از این طریق امکان نظارت جامع‌تری را فراهم می‌آورد.

چشم‌انداز آینده سامانه کاتب

سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به دنبال اتصال سامانه کاتب به نهادهای مختلفی مانند شهرداری‌ها، بانک‌ها و سازمان‌های مالیاتی است همچنین، طرح‌هایی برای بهره‌برداری از این سامانه توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور در دست بررسی قرار دارد.

سامانه کاتب، یکی از گام‌های کلیدی در راستای هوشمندسازی خدمات ثبتی و تحقق عدالت حقوقی به شمار می‌آید. با تکمیل فرآیندها و تقویت زیرساخت‌ها، انتظار می‌رود که این سامانه نقشی برجسته‌تر در شفافیت معاملات و کاهش تخلفات حقوقی ایفا کند.