انقلاب اسلامی ایران، سرآغاز یک تحول تمدنی بود

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، سومین پیش‌نشست همایش ملی مدیریت تراز انقلاب اسلامی در اندیشه و سیره آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای با محوریت «مدیریت تمدنی در سیره و اندیشه مقام‌معظم‌رهبری» با ارائه سید ضیاءالدین میرمحمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی، در دانشگاه معارف برگزار شد.

میر محمدی با بیان اینکه مدیریت تمدنی به‌عنوان یکی از مفاهیم کلیدی در اندیشه مقام معظم رهبری، نقشی اساسی در شکل‌دهی به تمدن نوین اسلامی ایفا می‌کند، اظهار کرد: این مفهوم در این همایش، فراتر از یک دانش مدیریتی، بلکه یک رسالت و وظیفه تلقی می‌شود و بر شناخت شخصیت‌های تمدنی، درک سیره مدیریتی رهبران اسلامی و توجه به الزامات فرهنگی و اجتماعی تأکید دارد.

این استاد دانشگاه با اشاره به وظیفه و رسالت دانشگاه‌های اسلامی و مراکز علمی به خصوص دانشگاه معارف اسلامی بیان داشت: در این میان، دانشگاه‌های اسلامی به‌عنوان نهاد‌های علمی و آموزشی، نقش محوری در تحقق این فرآیند دارند؛ ایجاد فضای پژوهشی برای مطالعه اندیشه‌های تمدنی، ترویج علوم انسانی اسلامی، مشارکت در تولید دانش تمدنی و توسعه مهارت‌های رسانه‌ای دانشجویان ازجمله وظایفی است که بر عهده این نهاد‌ها قرار دارد.

وی ادامه داد: با این‌حال، چالش‌هایی همچون نگاه محدود رشته‌ای به این مفهوم (مدیریت در اندیشه های مقام معظم رهبری)، عدم همکاری میان‌رشته‌ای، از موانع پیش روی این همایش مدیریت تمدنی محسوب می‌شوند چرا که این مساله از مقولات فرا رشته ای است؛ توسعه گفتمان بین‌رشته‌ای و تحلیل بیانات مقام معظم رهبری و تشویق دانشجویان به پژوهش در حوزه تمدن اسلامی می‌تواند راهکار‌هایی مؤثر برای رفع این چالش‌ها باشد.

میر محمدی با اشاره به اینکه تمدن نوین اسلامی به‌عنوان یکی از مباحث کلیدی در اندیشه مقام معظم رهبری است، تاکید کرد: تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری، بر پایه استمرار تمدن اسلامی گذشته و در عین حال بازآفرینی و نوآوری بنا شده است؛ این تمدن به‌عنوان یک تجربه تمدنی نیازمند شناخت دقیق تاریخ، ارزیابی تمدن غرب و طراحی الگویی نوین برای تحقق عینی اسلام در عرصه جهانی است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: تمدن نوین اسلامی نمی‌تواند جدا از تاریخ تمدنی اسلام در نظر گرفته شود، بلکه باید به‌عنوان یک تجربه تمدنی مورد مطالعه قرار گیرد چرا که این تجربه، نقش اساسی در احیای ارزش‌ها و الگو‌های موفق تمدنی گذشته دارد.

وی در خصوص نگاه رهبر انقلاب اسلامی در خصوص تمدن غرب، بیان داشت: رهبر معظم انقلاب بر نگاه انتقادی، اما منصفانه به تمدن غرب تأکید دارند و قائل اند که روزی باید بیاید که شاگردی غرب تمام شود و خودمان مؤسس تمدن و علوم انسانی اسلامی نوین باشیم.

میر محمدی با اشاره به مراحل تکامل تمدن نوین اسلامی در منظر رهبر انقلاب گفت: بر اساس دیدگاه مقام معظم رهبری، مدیریت تمدنی یک فرآیند تدریجی و منطقی است که شامل پنج مرحله کلیدی، انقلاب اسلامی، ایجاد نظام اسلامی، تشکیل دولت اسلامی، جامعه اسلامی و در نهایت تمدن نوین اسلامی می‌شود؛ هر یک از این مراحل نیازمند مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق است تا زمینه ارتقا به مرحله بعدی فراهم شود.

وی در خصوص این مراحل بیان داشت: تمدن نوین اسلامی یک هدف بلندمدت است که با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح در چارچوب جامعه اسلامی محقق خواهد شد که بهره‌گیری از علوم انسانی اسلامی، بازتعریف سبک زندگی اسلامی و مواجهه نقادانه با تمدن غرب، از مهم‌ترین الزامات این مسیر به شمار می‌رود.

این استاد دانشگاه با اشاره به نگاه فرایندی و مهندسی تمدن در نظر مقام معظم رهبری ابراز کرد: یکی از مسائل مهم در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی، نقش مدیریت در فرآیند تمدنی است؛ برخی اندیشمندان تمدن‌ها را نتیجه فرآیند‌های طبیعی می‌دانند، اما مقام معظم رهبری بر مدیریت آگاهانه و مبتنی بر اصول اسلامی در مسیر تمدن‌سازی تأکید دارند.

میر محمدی ادامه داد: در این مسیر، توسعه علوم انسانی اسلامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چرا که علوم انسانی اسلامی باید فراتر از رویکرد‌های اثبات‌گرایانه، به‌عنوان ابزاری برای تعریف سبک زندگی اسلامی در مقیاس تمدنی به کار گرفته شود.

وی با تاکید بر بازاندیشی در علوم انسانی و تمدن نوین اسلامی اظهار کرد: بازنگری در علوم انسانی و نقش آن در تمدن‌سازی، یکی از مسائل اساسی در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی به‌شمار می‌رود و علوم انسانی نباید صرفاً به‌عنوان یک دانش نظری تلقی شود، بلکه باید به ابزاری برای تربیت انسان تمدنی و ایجاد تحولات اجتماعی تبدیل گردد.

این استاد دانشگاه با ابراز نگاری از اینکه بسیاری از شاخه‌های علوم انسانی، تحت تأثیر سنت‌های فکری غربی شکل گرفته گفت: این علوم غربی نیاز‌های فرهنگی و تمدنی جوامع اسلامی را برآورده نمی‌کنند و به همین دلیل، بازنگری در این علوم و تدوین چارچوب‌هایی متناسب با مبانی اسلامی، یکی از الزامات شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی عنوان شده است.

میر محمدی با اشاره به اینکه مدیریت، عامل اساسی در تحول تمدنی است، بیان کرد: نقش مدیریت در فرآیند تمدن‌سازی، یکی از ارکان کلیدی این مسیر محسوب می‌شود، چرا که مدیریت فرهنگی، اجتماعی و علمی باید به‌گونه‌ای هدایت شود که بتواند زمینه‌های تحقق تمدن اسلامی را فراهم کند و آن را از یک نظریه به یک واقعیت عینی تبدیل نماید.

وی با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بیان کرد: بر اساس دیدگاه مقام معظم رهبری، انقلاب اسلامی ایران، سرآغاز یک تحول تمدنی بوده که دوران جدیدی را در مسیر احیای تمدن اسلامی رقم زده است؛ این حرکت، از مرحله انقلاب اسلامی آغاز شده و در نهایت به تشکیل تمدن اسلامی جهانی منتهی خواهد شد.

میر محمدی در ضمن اشاره به چالش‌های پیش‌روی تمدن نوین اسلامی به روند گسترش تمدن نوین پرداخت و گفت: روند گسترش تمدن نوین اسلامی با چالش‌های متعددی همراه است که یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، مواجهه با تمدن‌های رقیب، به‌ویژه تمدن غرب است که با بهره‌گیری از ابزار‌های علمی، فرهنگی و رسانه‌ای، سعی در مهار این تمدن نوظهور دارد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: باید این واقعیت را قبول کنیم که تمدن نوین اسلامی یک فرآیند بلندمدت و چندمرحله‌ای است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، اصلاح علوم انسانی و هدایت جوامع اسلامی به سمت ایجاد انسان تمدنی است؛ تحقق این هدف، می‌تواند معادلات فرهنگی و سیاسی جهانی را تحت تأثیر قرار دهد و زمینه‌ساز یک نظم جدید بر پایه مبانی اسلامی باشد.

وی در پایان به ضرورت تربیت انسان تمدنی در تمدن نوین اسلامی پرداخت و اظهار کرد: تحلیل‌ها نشان می‌دهد که تحقق و استمرار تمدن اسلامی، نیازمند تربیت "انسان تمدنی" است؛ فردی که علاوه بر دانش و بینش علمی، از ویژگی‌های اخلاقی و معنوی متناسب با ارزش‌های اسلامی برخوردار باشد؛ به همین منظور، تحول در نظام آموزشی و پژوهشی علوم انسانی، یکی از الزامات اساسی این مسیر به شمار می‌رود.