وقتی شریعتمداری با تعطیلی بازار تبریز مخالفت کرد
در حالی که شایعه تعطیلی یک هفته‌ای بازار تبریز به منظور حمایت از بازگشت روح‌الله خمینی، از ۳۰ فروردین ۱۳۵۷ در شهر پیچید، پاسخ منفی آیت‌الله شریعتمداری که توسط قاضی طباطبایی اعلام شد، ورق را برگرداند. نه تنها بازار بسته نشد، بلکه در روز وفات حضرت فاطمه (س) نیز درهای مغازه‌ها باز ماند.
سندی که در ادامه آمده است، درباره تحولات اواخر فروردین ۱۳۵۷ در شهر تبریز، نمایی مهم و معنادار از کشاکش میان حکومت، روحانیت و افکار عمومی در ماه‌های منتهی به انقلاب اسلامی ایران را ارائه می‌دهد. این گزارش، وقایع مربوط به یک حرکت اعتراضی بالقوه یعنی تعطیلی بازار تبریز به نشانه حمایت از آیت‌الله خمینی و خواسته‌های جامعه روحانیت را به دقت رصد و تحلیل کرده است.
نکته کلیدی در این سند، آغاز شایعاتی از تاریخ ۳۰ فروردین مبنی بر تعطیلی بازار به مدت یک هفته است؛ سند نشان می‌دهد که با آغاز این شایعات، نوعی دودستگی در میان روحانیون تبریز شکل گرفت. سید محمدعلی قاضی طباطبایی، یکی از شخصیت‌های مطرح مذهبی شهر، با دفتر آیت‌الله شریعتمداری تماس گرفته و پاسخ منفی دریافت می‌کند. آیت‌الله شریعتمداری نه‌تنها چنین اقدامی را تأیید نمی‌کند، بلکه به‌صراحت آن را تجویز نکرده است. این نکته حائز اهمیت است، زیرا اختلاف رویکرد دو مرجع برجسته (آیت‌الله خمینی و آیت‌الله شریعتمداری) در خصوص نحوه مواجهه با رژیم پهلوی، در این‌جا به‌روشنی منعکس می‌شود.
از طرفی دیگر، نقش حکومت در کنترل شرایط نیز در این گزارش برجسته شده است. پس از مداخلات استاندار، یکی دیگر از روحانیون تأثیرگذار به نام میرزا حسن ناصرزاده در منبر عمومی اعلام می‌کند که تعطیلی بازار برخلاف نظر علماست. این موضع‌گیری رسمی از سوی یک چهره مذهبی، با هدف خنثی‌سازی شورش مدنی احتمالی و آرام‌سازی فضای اجتماعی انجام می‌شود.
متن سند
از روز ۳۰ /۱ /۳۷ [۱۳۵۷] در شهر تبریز شایعاتی پراکنده شده، مبنی بر این‌که برای بازگشت روح‌الله خمینی به ایران و اجابت خواست‌های جامعه روحانیت بازار تبریز به مدت یک هفته تعطیل خواهد بود.
متعاقب انتشار شایعات فوق، مذاکراتی بین سیدمحمد علی قاضی طباطبایی (روحانی سرشناس تبریز) و منشی آیت‌الله شریعتمداری انجام گرفت که منشی آیت‌الله به نقل از نوشته شریعتمداری به قاضی طباطبایی اعلام کرده که آیت‌الله شریعتمداری اقدامات محلی را تایید و تجویز نمی‌کند (مراتب قبلاً باستحضار رسیده است).
به دنبال این موضوعات از روز ۳۱ /۱ /۳۷ تا ظهر روز ۲ /۲ /۳۷ وقایع زیر در شهر تبریز به وقوع پیوسته است:
متعاقب انتشار شایعات فوق، مذاکراتی بین سیدمحمد علی قاضی طباطبایی (روحانی سرشناس تبریز) و منشی آیت‌الله شریعتمداری انجام گرفت که منشی آیت‌الله به نقل از نوشته شریعتمداری به قاضی طباطبایی اعلام کرده که آیت‌الله شریعتمداری اقدامات محلی را تایید و تجویز نمی‌کند (مراتب قبلاً باستحضار رسیده است).
به دنبال این موضوعات از روز ۳۱ /۱ /۳۷ تا ظهر روز ۲ /۲ /۳۷ وقایع زیر در شهر تبریز به وقوع پیوسته است:
۱ـ روز ۳۱ /۱ /۳۷ فرد ناشناسی با سید محمدعلی قاضی طباطبایی تماس گرفته و از وی در مورد تعطیل مغازه‌ها سوال کرده است.
قاضی طباطبایی پاسخ داده با آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری تماس گرفته و او (شریعتمداری) گفته دستوری در مورد تعطیل مغازه‌ها نداده است.
۲- بر اثر اقدامات استاندار آذربایجان شرقی بعدازظهر روز ۳۱ /۱ /۳۷ میرزا حسن ناصرزاده (از روحانیون سرشناس تبریز) که در تاریخ ۳۰ /۱ /۳۷ در مسجد شهیدی تبریز مطالب انتقادی در مورد والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی و آقای آموزگار نخست‌وزیر ایراد کرده بود که مراتب قبلا به استحضار رسیده است)، در یکی از مساجد شهر تبریز به منبر رفته و اهالی تبریز را از تعطیل مغازه‌های خود منع کرده و گفته: «این مسئله برخلاف نظر رهبران دینی می‌باشد»
۳- ـ صبح روز ۲ /۲ /۳۷ برخلاف سنوات گذشته که به مناسبت وفات حضرت فاطمه (ع) عده کثیری از بازاریان مغازه‌های خود را تعطیل می‌کردند، بازار شهر تبریز باز بوده است.
ارزیابی خبر: خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخست‌وزیر اعلام گردیده است.
قاضی طباطبایی پاسخ داده با آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری تماس گرفته و او (شریعتمداری) گفته دستوری در مورد تعطیل مغازه‌ها نداده است.
۲- بر اثر اقدامات استاندار آذربایجان شرقی بعدازظهر روز ۳۱ /۱ /۳۷ میرزا حسن ناصرزاده (از روحانیون سرشناس تبریز) که در تاریخ ۳۰ /۱ /۳۷ در مسجد شهیدی تبریز مطالب انتقادی در مورد والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی و آقای آموزگار نخست‌وزیر ایراد کرده بود که مراتب قبلا به استحضار رسیده است)، در یکی از مساجد شهر تبریز به منبر رفته و اهالی تبریز را از تعطیل مغازه‌های خود منع کرده و گفته: «این مسئله برخلاف نظر رهبران دینی می‌باشد»
۳- ـ صبح روز ۲ /۲ /۳۷ برخلاف سنوات گذشته که به مناسبت وفات حضرت فاطمه (ع) عده کثیری از بازاریان مغازه‌های خود را تعطیل می‌کردند، بازار شهر تبریز باز بوده است.
ارزیابی خبر: خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخست‌وزیر اعلام گردیده است.
ارسال نظرات