کار؛ شکوه زندگی و ستون عزت ملی

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، کار در منظومه‌ی فکری رهبر معظم انقلاب نه فقط ضرورتی معیشتی بلکه حقیقتی روحی، هویتی و تمدنی است. در نگاه ایشان کار و کارگر رکن رکین اقتصاد ملی، ضامن عزت اجتماعی و مظهر بندگی مسئولانه در برابر خداوند هستند. آن‌گونه که تاکید می‌کنند اگر جامعه‌ای خواهان عزت، استقلال، پیشرفت و شکوفایی است، باید کار را ارج نهد و کارگر را تکریم کند؛ نه به عنوان نیروی صرف تولید، بلکه به عنوان یک انسان صاحب کرامت که باید در مسیر کمال و تعالی رشد کند.

کار؛ فراتر از نیاز تا مرز ارزش

رهبر معظم انقلاب در دیدارهای متعدد با کارگران تأکید کرده‌اند که باید «کار» را نه فقط به‌عنوان یک نیاز اقتصادی، بلکه به‌مثابه «ارزش» به افکار عمومی معرفی کرد. ایشان تصریح می‌کنند: «یکی از وظایف بزرگ جامعه‌ی اسلامی و مسئولان همین است که ارزش کار را برای افکار عمومی روشن کنند؛ کار بشود یک ارزش، نه فقط یک نیاز.»(1)

این نگاه عمیق و فلسفی کار را از ساحت معاش فراتر می‌برد و به ساحت معنا و هویت وارد می‌کند. کار نه‌تنها پاسخ به یک ضرورت مادی است بلکه پاسخ به یک نیاز روانی و روحی نیز هست. انسان در کار، خود را می‌یابد و در پرتو آن به عزت، اعتماد به نفس و رضای الهی نزدیک می‌شود.

کارگر؛ ستون فقرات اقتصاد مقاومتی

در تبیین نقش کارگران در اقتصاد کشور رهبر معظم انقلاب با صراحت می‌فرمایند: «کارگر، ستون فقرات اقتصاد تولیدی و کاری در کشور است.» این تعبیر روشن می‌سازد که راه استقلال اقتصادی عبور از وابستگی و تحقق عدالت اجتماعی، از مسیر احترام به کارگر می‌گذرد. ایشان تولید ملی را به مثابه میدان جهاد بزرگ اقتصادی می‌دانند و در این میدان کارگران را خط‌شکنان صف اول معرفی می‌کنند.

تولید ملی بدون نیروی انسانی متعهد، کارآمد و دلگرم تحقق‌پذیر نیست. کارگری که احساس تکریم و عزت نکند نمی‌تواند در عرصه‌ی تولید جهادی عمل کند. به همین جهت است که معظم‌له می‌فرمایند: «اگر کارگر در جامعه دلگرم به ‌کار شد و آن لوازم و الزاماتی که وجود دارد رعایت بشود، وضع اقتصاد کشور به سامان خواهد رسید.»(2)

تکریم کارگر؛ ضامن بهره‌وری

رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که مسئله‌ی کارگر فقط موضوعی اقتصادی یا صنفی نیست بلکه مسئله‌ای انسانی، فرهنگی و تمدنی است. در این راستا ایشان سه راهبرد بنیادین را برای تکریم کارگر مطرح می‌سازند:

-   تثبیت کرامت کارگر در افکار عمومی: با تبلیغ جایگاه کار به‌عنوان یک ارزش.

-   پرهیز از هرگونه ظلم به کارگر: چه در قالب نپرداختن دستمزد چه در قالب اهمال در بیمه، بهداشت، آموزش و رشد مهارتی.

-   ارتقاء توانایی‌های کارگر: از طریق مهارت‌آموزی، آموزش‌های کاربردی و فراهم آوردن میدان ابتکار.

ایشان با استناد به حدیث شریف « مَن‌ ظَلَمَ‌ اَجیراً اَجرَهُ اَحبَطَ اللهُ عَمَلَهُ وَ حَرَّمَ عَلَیهِ ریحَ الجَنَّة »، ظلم به کارگر را موجب حبط اعمال و محرومیت از بوی بهشت معرفی کرده و هشدار می‌دهند که: « بنده احتمال می‌دهم که اقدام نکردن در زمینه‌ی همین مسائلی مثل بیمه، مثل بهداشت، مثل بالا بردن مهارت، مثل آموزش، میدان ندادنِ ابتکار عمل اینها هم ظلم است.»(3)

این بیان روشن می‌کند که مسئولیت در قبال کارگر، صرفاً حقوقی یا صنفی نیست بلکه بار سنگین شرعی و انسانی دارد.

هرکه کاری می‌کند، کارگر است

رهبر معظم انقلاب در بیانی هوشمندانه مفهوم کارگر را به‌گونه‌ای توسعه می‌دهند که شامل طیف وسیعی از فعالان اجتماعی شود:

«هر کسی که در جامعه به کاری مشغول است، به این معنا کارگر است؛ کارهای تولیدی، کارهای خدماتی، کارهای مدیریّتی، کارهای علمی؛ اینها همه کارگرند.»(4)

این نگاه حامل پیامی دقیق است: در جامعه‌ی اسلامی هیچ کار شریفی از کرامت خالی نیست و هیچ کسی که با نیت خدمت و اصلاح در مسیر تولید و ارتقاء جامعه گام برمی‌دارد، بی‌ارج نیست. کار علمی، کار فرهنگی، تبلیغی و حتی مدیریتی نیز کارگری محسوب می‌شود و باید با همان معیارهای کرامت، ارزش‌گذاری شود.

احساس تکریم؛ محرک بهره‌وری و انگیزه

یکی از تأکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب این است که: «جامعه‌ی کارگری بایستی احساس تکریم بکند، احساس احترام بکند، احساس کند که قدر او دانسته می‌شود.» (5)

چنین احساسی تأثیر مستقیمی بر انگیزه، نشاط کاری و بهره‌وری دارد. در جامعه‌ای که کارگر خود را محترم ببیند و کار خویش را ارزشمند بداند دیگر خستگی، بی‌حوصلگی، و بی‌اعتنایی نسبت به کار راهی ندارد. به تعبیر ایشان تنها در این صورت است که «کار، درست و صحیح انجام می‌گیرد».

وظیفه مسئولان؛ تسهیل و تکریم

از نگاه رهبرمعظم انقلاب، مسئولان وظایف مشخصی در قبال جامعه کارگری دارند که تنها به اعطای حقوق محدود نمی‌شود. مهم‌ترین این وظایف عبارت است از:

-   فراهم‌سازی زمینه‌های رشد و ارتقاء کارگر؛

-   تضمین امنیت شغلی و روانی؛

-   رفع موانع خلاقیت و نوآوری؛

-   و تنظیم سیاست‌های حمایتی در جهت تقویت تولید ملی.

ایشان تأکید می‌کنند که حل مشکلات اقتصادی کشور بدون توجه به کارگر و تولید ملی ممکن نیست. اما با تکیه بر نیروی انسانی و سرمایه اجتماعی کارگر می‌توان بر چالش‌ها فائق آمد: «مشکل اقتصادی ‌ما مشکل لاینحلّی نیست؛ مشکلی نیست که راه‌حل نداشته باشد؛ گره‌ای نیست که بازنشدنی باشد.» (6)

نتیجه‌گیری؛ تمدن اسلامی از کار عبور می‌کند

در نگاه تمدنی رهبر معظم انقلاب بنای جامعه‌ی اسلامی و الگوی پیشرفت ایرانی – اسلامی در گرو ارتقاء شأن کار و کارگر است. تمدن اسلامی نه با حرف که با عمل، عرق جبین، عزم جهادی و تولید مستمر محقق می‌شود. کارگر نه فقط بازوی اقتصاد بلکه حافظ هویت ملی و سازنده‌ی آینده‌ی کشور است.

چنین نگاهی در برابر فرهنگ تنبلی، مصرف‌زدگی و اشرافی‌گری، فرهنگ کار، تولید و کرامت انسانی را عَلَم می‌کند. اینجاست که کار، عبادت می‌شود و کارگر، مجاهد راه خدا.

.......................................

پی نوشت:

(1)    بیانات در دیدار کارگران ۱۳۹۸/۰۲/

(2)    بیانات در دیدار کارگران ۱۳۹۶/۰۲/۱۰

(3)    بیانات در دیدار کارگران ۱۴۰۲/۰۲/۰۹

(4)    بیانات در دیدار کارگران ۱۳۹۵/۰۲/۰۸

(5)    بیانات در دیدار کارگران ۱۳۹۶/۰۲/۱۰

(6)    همان