گزارشی از نشست علمی «بازخوانی تجارب مدیران رسانه‌ای در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه»
نشست علمی «بازخوانی تجارب مدیران رسانه‌ای در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه» که با همکاری سازمان بسیج رسانه استان قم برگزار شد به کالبدشکافی نقش رسانه‌ها در شرایط بحرانی و تجربیات آنان پرداخت.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست علمی «بازخوانی تجارب مدیران رسانه‌ای در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه» عصر چهارشنبه اول مردادماه در محل خبرگزاری رسا و با همکاری سازمان بسیج رسانه استان قم برگزار شد.
این نشست علمی با حضور فعالان و کارشناسان برجسته رسانه‌ای کشور در قالب سلسله‌نشست‌های «بازکاوی جنگ و صلح تحمیلی از منظر آموزه‌های اسلامی» برگزار و نکات مهمی در زمینه اهمیت روایت‌گری رسانه‌ای، جهاد تبیین و نقش مؤثر مردم و نیروهای فرهنگی در نبرد شناختی تبیین شد. تاکید بر وحدت، هماهنگی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی و فرهنگی به عنوان محورهای اصلی مقابله با جنگ روایت‌ها مورد توجه قرار گرفت.
روایت‌سازی فرهنگی و تمدنی حلقه مفقوده رسانه‌هاست
در ابتدای این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمیان، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با تأکید بر اهمیت بازخوانی عملکرد رسانه‌ها در رخدادهای کلان، گفت: رسانه تنها ابزار انتقال خبر نیست بلکه باید در جایگاه روایت‌ساز فرهنگی و تمدنی ایفای نقش کند.
وی با اشاره به ظرفیت‌های نهفته در شکست رژیم صهیونیستی، افزود: همان‌طور که انقلاب اسلامی روح خودباوری را در جهان اسلام احیا کرد این پیروزی نیز واجد ظرفیت بی‌بدیل در بازتولید هویت تمدنی است اما رسانه‌های ما نتوانستند آن را به‌درستی بازتاب دهند.
وی از نبود «فرا روایت» هدفمند در ساختار رسانه‌ای کشور انتقاد کرد و افزود: یکی از مهم‌ترین وظایف رسانه‌ها، طراحی روایت‌های کلانی است که خرده‌روایت‌ها را درون خود جا دهند و انسجام معنایی ببخشند. در جنگ اخیر بسیاری از رسانه‌ها نتوانستند این کارکرد راهبردی را ایفا کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به ضعف عملکرد رسانه‌ها در مرحله پیشاجنگ خاطرنشان کرد: تا زمانی که رهبر معظم انقلاب از واژه «جنگ» استفاده نکردند رسانه‌ها با تردید و محافظه‌کاری عمل می‌کردند و این امر موجب سردرگمی افکار عمومی شد.
وی در ادامه به چالش سبک‌های روایی نیز اشاره کرد و گفت: رسانه‌ها باید میان سبک سوگوارانه و حماسی تفکیک قائل شوند. در آغاز جنگ برخی رسانه‌ها از نشانه‌های عزا استفاده کردند در حالی‌که شرایط ایجاب می‌کرد فضای حماسی و مقاومت برجسته شود. وی نمونه روایت‌سازی رسانه‌های بیگانه از زن مجاهد ایرانی «سحر امامی» را مثالی از تحریف روایت توسط دشمن دانست که با ساخت پیرنگ کمیک به‌دنبال قهرمان‌زدایی بودند.
حجت‌الاسلام هاشمیان همچنین با اشاره به ضرورت ذهنیت‌سازی پایدار در رسانه‌ها تأکید کرد: همان‌گونه که شعر و شاعران در صدر اسلام رسانه‌های مؤثر زمان خود بودند، امروز رسانه ابزار شکل‌دهی به ذهنیت‌های عمومی در سیاست، فرهنگ و اقتصاد است. بی‌توجهی به این نقش مسیر حکمرانی فرهنگی را مسدود خواهد کرد.
وی با اشاره به تجربه موفق برخی کشورها در بازنمایی هنری رخدادهای جنگی، گفت: ما حتی در بازنمایی فتح خرمشهر نیز موفق عمل نکردیم چه رسد به جنگ ۱۲ روزه که هنوز بازنمودی هنری و شهری از آن ارائه نشده است.
فقدان فرماندهی رسانه‌ای منسجم از آسیب‌های اصلی بود
در ادامه نشست داوود شمس، مسئول سازمان بسیج رسانه استان قم با اشاره به اهمیت طراحی ساختار فرماندهی رسانه‌ای در شرایط بحرانی، گفت: رسانه‌های ما پیش از آغاز جنگ فاقد انسجام محتوایی و ساختاری بودند و نتوانستند ظرفیت‌های موجود را به‌درستی به‌کار گیرند.
وی افزود: هرچند هر رسانه‌ای تلاش‌هایی را به‌صورت مستقل انجام داد اما نبود یک قرارگاه فرماندهی رسانه‌ای منسجم موجب شد این فعالیت‌ها به تولید یک پیام ملی فراگیر منجر نشود.
شمس با قدردانی از عملکرد رسانه ملی تأکید کرد: صداوسیما توانست با بازآفرینی مرجعیت خود در ذهن مخاطب، احساس اعتماد و عزت ملی را احیا کند. در روزهایی که جامعه تشنه روایت‌های دقیق بود رسانه ملی با هوشمندی میدان را در دست گرفت.
وی با اشاره به تجربه رسانه‌ای در استان قم گفت: اگرچه هماهنگی‌های میدانی خوبی شکل گرفت اما جای خالی یک کمیته هماهنگ‌کننده رسانه‌ای در استان محسوس بود. بسیاری از فعالان رسانه‌ای برای همکاری اعلام آمادگی کردند اما سازوکاری برای به‌کارگیری منسجم آنها پیش‌بینی نشده بود.
شمس ضرورت طراحی زیرساخت‌های رسانه‌ای جایگزین برای شرایط بحرانی مانند قطع اینترنت را یادآور شد و تأکید کرد: برای پیروزی در جنگ‌های آینده باید چهار مؤلفه «وحدت روایت، انسجام فرماندهی، عملیات رسانه‌ای هماهنگ و بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های بومی» را مورد توجه قرار داد.
بحران میدان شکوفایی رسانه‌هاست
در بخش دیگری از این نشست دکتر محسن ربانی، معاون سازمان صداوسیمای قم بحران را زمینه‌ای برای شکوفایی ظرفیت‌های رسانه‌ای دانست و گفت: در طول ۱۲ روز جنگ، رسانه ملی و به‌ویژه صداوسیمای قم حضوری شبانه‌روزی و فداکارانه داشت و توانست ابتکار عمل را در روایت‌سازی در دست گیرد.
وی افزود: در این مدت بسیاری از ظرفیت‌ها و استعدادهایی که در شرایط عادی ناشناخته مانده بودند فعال شدند. رسانه‌ها در کنار پدافند رسانه‌ای توانستند ساماندهی محتوایی، پوشش میدانی و هدایت افکار عمومی را نیز تا حد زیادی در اختیار بگیرند.
ربانی یکی از چالش‌های رسانه‌ای در این ایام را دوگانگی میان پرداختن به «سوگ» و «حماسه» دانست و با اشاره به هم‌زمانی جنگ با عید غدیر گفت: دشمن تلاش کرد با القای دوگانه‌هایی نظیر «نظام یا وطن»، «ایران یا اسلام» و «دولت یا مردم» وحدت ملی را خدشه‌دار کند اما رسانه‌های انقلابی با اشراف کامل توانستند این عملیات روانی را خنثی کنند.
وی همچنین با استناد به نظرسنجی‌های رسمی، عملکرد رسانه ملی در این بحران را رضایت‌بخش ارزیابی کرد و گفت: در شرایطی که اینترنت ممکن است از دسترس خارج شود این صداوسیماست که می‌تواند مرجع روایت ملی و مورد اعتماد مردم باقی بماند.
رسانه ملی نماد ایستادگی شد
در ادامه مسعود کاویانی، مدیر رادیو معارف با اشاره به آزمون بزرگ رسانه ملی در جنگ اخیر گفت: رسانه ملی در این جنگ با وجود حملات مستقیم دشمن حتی لحظه‌ای پخش برنامه‌ها را متوقف نکرد و این استمرار به یکی از نمادهای ایستادگی بدل شد.
وی رسانه را زبان نظام دانست و تأکید کرد: رسانه تنها یک ابزار ارتباطی نیست بلکه باید در چارچوب سیاست‌های کلان، اخلاق رسانه‌ای و الگوهای عملیات روانی عمل کند. تجربه اخیر نشان داد که اگرچه در برخی حوزه‌ها دچار کاستی‌هایی بودیم اما هماهنگی میان نهادهای رسانه‌ای و نخبگان باعث شد در مجموع جبهه رسانه‌ای انقلاب موفق عمل کند.
کاویانی همچنین از نگاه «باربرانه» به رسانه ملی انتقاد کرد و گفت: صداوسیما نباید به‌تنهایی مسئول همه امور تربیتی و فرهنگی باشد؛ بلکه باید در تعامل با سایر نهادهای فرهنگی به نقش‌آفرینی بپردازد.
وی با اشاره به نتایج نظرسنجی‌ها، عملکرد رسانه ملی را عامل تقویت سرمایه اجتماعی دانست و گفت: این دستاورد باید مبنای طراحی سیاست‌های آینده رسانه‌ای کشور باشد.
رسانه‌ها باید روایت‌گر امید و اقتدار باشند
هادی دریـس، مدیرمسئول روزنامه «اقتصاد آینده» در این نشست با اشاره به تجارب رسانه‌ای کشور در روزهای پرتنش جنگ ۱۲ روزه، تأکید کرد: شورای عالی امنیت ملی با تدابیر راهبردی خود زمینه اطلاع‌رسانی صحیح و آمادگی رسانه‌ها برای مقابله با شرایط بحرانی را فراهم کرد.
وی با اشاره به نقش مهم «آتش‌به‌اختیار رسانه‌ای» در آن مقطع، افزود: ما در روزنامه اقتصاد آینده با رویکرد جهادی حتی در موضوعاتی چون شکایت حقوقی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ورود رسانه‌ای کردیم زیرا باور داشتیم نباید هیچ میدان روایتی را خالی گذاشت.
دریـس در ادامه از عملکرد رسانه ملی به‌ویژه شبکه افق در تولید مستندات روشنگرانه و دقیق تقدیر کرد و افزود: این مستندات ضمن ایجاد رعب در جبهه دشمن، روحیه مردم را نیز تقویت کرد. با این حال او از نبود انسجام میان رسانه‌ها و فقدان فرماندهی واحد در میدان روایت گلایه کرد و گفت: این ضعف موجب شد برخی فرصت‌های مهم در گفتمان‌سازی کلان از دست برود.
وی با تأکید بر اینکه رسانه‌ها در شرایط جنگی تنها مسئول اطلاع‌رسانی نیستند بلکه وظیفه حفظ روحیه عمومی و ایجاد امید را نیز بر عهده دارند، تصریح کرد: تجربه اخیر نشان داد که برای مواجهه مؤثر با جنگ ترکیبی باید ساختارهای فرماندهی رسانه‌ای از پیش طراحی و تمرین شود. آینده‌نگری، تربیت نیروهای متعهد و طراحی شبکه‌های فعال رسانه‌ای ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
میدان رسانه را به پلتفرم‌های دشمن واگذار کرده‌ایم
حسین کاوه از فعالان رسانه‌ای کشور نیز در این نشست با انتقاد از ضعف حکمرانی رسانه‌ای در مواجهه با بحران اخیر، تأکید کرد: ما میدان رسانه را در بسیاری از نقاط به پلتفرم‌های بی‌ضابطه‌ای مانند واتساپ و اینستاگرام واگذار کرده‌ایم؛ بسترهایی که عملاً در خدمت رسانه‌های دشمن قرار دارند و بدون هیچ نظارتی به مدیریت افکار عمومی جامعه ایرانی می‌پردازند.
وی تأخیر در مسدودسازی این بسترها را عامل سردرگمی مخاطبان و تضعیف روحیه اجتماعی دانست و گفت: در بحبوحه جنگ روایت‌ها نمی‌توان با ابزارهای فرسوده و مدل‌های رسانه‌ای سنتی به مصاف دشمن رفت.
کاوه ضمن انتقاد از محدودشدن فضای مطالبه‌گری سالم، افزود: انسداد مسیرهای رسمی بیان خواسته‌های مشروع مردم موجب شد تا فضا برای تخریب اعتماد عمومی فراهم شود. در حالی که در بحران گشودن این فضا می‌توانست به تقویت انسجام ملی و ارتقای جایگاه حاکمیت منجر شود.
این تحلیل‌گر رسانه‌ای با اشاره به حضور پرشور مردم در میدان آن را «باطل‌السحر» نقشه‌های دشمن دانست و تأکید کرد: حتی برخی افراد منتقد نیز در روز مبادا برای دفاع از کشور به میدان آمدند. او خواستار تمایزگذاری میان نقد مشفقانه و تخریب هدفمند شد و تصریح کرد: فرماندهی رسانه‌ای باید پیشینی، ساختاریافته و آماده باشد تا کشور هزینه ضعف حکمرانی رسانه‌ای را نپردازد.
رسانه‌ها فداکارانه درخشیدند
صادق چهره‌قانی، مسئول هفته‌نامه «قم بزرگ» نیز در سخنانی عملکرد رسانه‌ها را در جنگ ۱۲ روزه الهام‌بخش و فداکارانه توصیف کرد و گفت: رسانه‌ها با وجود همه فشارها و محدودیت‌ها به‌ویژه در حوزه فضای مجازی، نقش مهمی در تقویت انسجام اجتماعی و روحیه مقاومت ایفا کردند.
وی با تمجید از عملکرد صداوسیما در ایفای نقش مرجعیت رسانه‌ای خواستار نقد منصفانه و اصلاح‌گرانه این نهاد شد و افزود: تعبیر «ای ایران را بخوان» از رهبر معظم انقلاب خطاب به مداحان بیانگر ضرورت بازخوانی هنرمندانه حماسه و وطن‌دوستی در قالب رسانه است.
چهره‌قانی اقدام رسانه‌ای سحر امامی را خارق‌العاده توصیف کرد و گفت: محتوای تولیدی او و همکارانش در روزهای جنگ، بازخوردی بیست‌برابری داشت و در اقشار گوناگون مردم، شبکه‌های اجتماعی و محافل تخصصی انعکاس وسیعی یافت.
وی در عین حال با انتقاد از برخی چهره‌های داخلی که با سکوت یا مواضع نادرست به دلسردی عمومی دامن زدند، گفت: در این شرایط تمرکز ما باید بر نیروهای مؤمن و انقلابی باشد که صادقانه در خدمت کشورند.
سه جریان روایت‌گری فعال بودند
حجت‌الاسلام علی اسماعیلیان، سرپرست معاونت مطبوعاتی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم نیز در این نشست با تحلیل میدان روایت‌گری به سه جریان اصلی در جنگ رسانه‌ای اخیر اشاره کرد: نخست روایت‌سازی دشمن با تمرکز بر نمایش قدرت و انهدام زیرساخت‌ها؛ دوم روایت رسمی جمهوری اسلامی با محورهایی چون پاسخ قاطع و مشروعیت مقاومت؛ و سوم روایت‌های مردمی و شبکه‌های اجتماعی که به تعبیر رهبری مصداق آتش‌به‌اختیار بودند.
وی با تأکید بر نقش خلاقانه این جریان مردمی در مقابله با هجمه رسانه‌ای دشمن از فقدان قرارگاه رسانه‌ای منسجم و نبود فرماندهی روایت انتقاد کرد و گفت: در میدان نظامی فرماندهی روشن وجود داشت اما در حوزه رسانه چنین ساختاری به‌طور کامل محقق نشد.
حجت‌الاسلام اسماعیلیان با اشاره به ضعف رسانه‌های محلی در بهره‌گیری از قالب‌های هنری و خلاقانه، تأکید کرد: صرف اطلاع‌رسانی کافی نیست؛ باید روایت‌ها در قالب‌هایی اثرگذار و جذاب ارائه شوند. قم با توجه به ظرفیت‌های دینی، حوزوی و رسانه‌ای خود می‌تواند محور روایت مقاومت در کشور باشد.
وی در پایان بر لزوم تدوین نقشه راه رسانه‌ای برای بحران‌های آینده تأکید کرد و خواستار تعریف مأموریت‌ها، اولویت‌ها، قالب‌های روایت و زبان مشترک رسانه‌ای برای مواجهه با جنگ ترکیبی شد.
اجرای الگوی «مقتدر مظلوم»؛ رمز توانمندی رسانه ملی در جنگ شناختی اخیر
در این نشست حجت‌الاسلام عبدالله رضایی، مسئول مؤسسه رسانه‌ای نسل سلمان با اشاره به تجربه موفق جمهوری اسلامی ایران در مدیریت روایت رسانه‌ای جنگ اخیر بر نقش «ابهام‌آفرینی هدفمند» در طراحی و اجرای عملیات شناختی تأکید کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین ابزارهای اثرگذار در این نبرد رسانه‌ای بهره‌گیری از تکنیک روایت‌سازی غیرمستقیم و کنترل‌شده بود که توانست ساختار روانی جامعه صهیونیستی را به هم بریزد.
وی افزود: ایجاد ابهام هوشمندانه در انتشار اطلاعات اگر به درستی طراحی شود می‌تواند سردرگمی و اضطراب روانی در اردوگاه دشمن ایجاد کرده و از طریق اختلال در تحلیل و پیش‌بینی، فضای روانی نبرد را به نفع جبهه مقاومت تغییر دهد.
حجت الاسلام رضایی در ادامه با اشاره به خطای اولیه رسانه ملی در بازنمایی عاطفی درگیری‌ها در ساعات ابتدایی جنگ ۱۲ روزه گفت: این خطا به سرعت اصلاح شد و الگوی «مقتدر مظلوم» با موفقیت در صداوسیما اجرا گردید. این الگو روایتی متوازن از مظلومیت و مشروعیت مقاومت در کنار اقتدار، عقلانیت و تسلط راهبردی جمهوری اسلامی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از برخی برداشت‌های سطحی از بیانات رهبر معظم انقلاب، به موضوع سرود «ایران بخوان» اشاره کرد و افزود: در گفتمان رهبری ایران تنها یک مرز جغرافیایی نیست بلکه حامل یک منظومه تمدنی ـ تاریخی اسلامی است. ناتوانی در فهم پیوست راهبردی بیانات ایشان گاه به تحریف یا تقلیل مفاهیم می‌انجامد.
حجت الاسلام رضایی همچنین یکی از مهم‌ترین دستاوردهای جنگ رسانه‌ای اخیر را شناسایی دقیق هسته‌های سخت ضدانقلاب در فضای مجازی دانست و گفت: در بزنگاه‌های امنیتی، برخی جریان‌ها آشکارا چهره واقعی خود را نشان دادند. در این میان جریان موسوم به «شیعه انگلیسی» نیز به‌شدت منفعل شد و عملاً از میدان بیرون رفت.
وی در پایان تأکید کرد: پیروزی در نبرد روایت‌ها مستلزم سیاست‌گذاری دقیق، فرماندهی متمرکز، روایت‌سازی چندلایه و تولید محتوای هم‌راستا با گفتمان انقلاب اسلامی است.
روایت اول را از ما بگیرید، نه از دشمن
در ادامه این نشست مهدی حاجی‌لو، مسئول نمایندگی خبرگزاری دانشجو در قم با تأکید بر لزوم پیش‌دستی در روایت‌گری رسانه‌ای از نگاه‌های امنیتی نسبت به خبرنگاران در استان قم انتقاد کرد و گفت: متأسفانه برخی محدودیت‌های غیرضروری مانع نقش‌آفرینی رسانه‌های بومی شده‌اند. این در حالی است که اگر روایت اول را ما ارائه ندهیم این روایت توسط دشمنان و رسانه‌های معاند بازنمایی و تحمیل خواهد شد.
وی با تمجید از نقش مؤثر رسانه‌های مردمی و غیررسمی در جریان این نبرد رسانه‌ای تصریح کرد: در لحظاتی که رسانه‌های رسمی با ملاحظات امنیتی مواجه بودند رسانه‌های مستقل و جهادی بار روایت صحیح را بر دوش کشیدند و خط مقدم جبهه رسانه‌ای را حفظ کردند.
حاجی‌لو مقابله با جریان غرب‌گرا در داخل و بازنمایی دستاوردهای نظام اسلامی را دو مأموریت اصلی رسانه‌های جریان‌ساز در شرایط کنونی دانست و افزود: روایت موفقیت‌های کشور باید در قالب‌های نو، دقیق و باورپذیر برای مردم عرضه شود تا به تقویت امید اجتماعی منجر شود.
وی تأکید کرد: تأخیر در روایت‌گری و انفعال رسانه‌ای، واگذاری زمین بازی به دشمن است. رسانه‌ها باید کنش‌گر، پیش‌دست و آماده باشند و از ظرفیت بالای رسانه‌های محلی به‌ویژه در قم استفاده کنند.
بدون روایت‌های مردمی، روایت رسمی اعتبار نمی‌یابد
در بخش دیگر نشست خانم هاشمی، دبیر انجمن مدیریت رسانه و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع) با هشدار نسبت به خطر روایت‌گری جزیره‌ای، خواستار فرماندهی واحد رسانه‌ای و تقویت روایت‌های مردمی شد.
وی با تأکید بر اهمیت روایت‌های میدانی و زیسته مردم در شرایط بحرانی تصریح کرد: روایت‌های شهروندان، مشاهدات عینی و صدای مردم کوچه و بازار بخش مهمی از تصویر کامل واقعیت را شکل می‌دهند. اگر این صداها شنیده نشود سرمایه اجتماعی به تدریج فرسایش خواهد یافت.
هاشمی با اشاره به عدم انسجام رسانه‌ای محور مقاومت در سطح منطقه، ضعف شبکه‌سازی رسانه‌ای میان کشورهای هم‌پیمان را یکی از چالش‌های روایت‌سازی بین‌المللی دانست و گفت: هر کشور به‌صورت منفرد و جزیره‌ای روایت خود را پیش برد؛ در حالی‌که می‌توانستیم صدایی واحد و مقتدر از مظلومیت محور مقاومت ارائه کنیم.
وی همچنین اختلاف محتوایی میان رسانه ملی و رسانه‌های مردمی در روزهای آغازین جنگ را از عوامل تردید و اضطراب مخاطب دانست و گفت: وحدت راهبردی روایت همراه با تنوع در لحن و بیان باید محور سیاست رسانه‌ای در شرایط جنگی باشد.
هاشمی با اشاره به لزوم بازتعریف الگوی فرماندهی رسانه‌ای کشور خاطرنشان کرد: رسانه‌ها نباید در بحران منتظر دستورالعمل بمانند. ساختار فرماندهی باید از پیش تمرین شده و آماده باشد تا در لحظه کنش مؤثر رسانه‌ای رقم بخورد. بازسازی اعتماد عمومی نیز تنها با شنیدن صدای واقعی مردم و بازتاب آن در رسانه‌ها ممکن است.
روایت‌گری فراتر از انتقال خبر است
علی اصغر سیاحت، فعال رسانه‌ای با تأکید بر اینکه مفهوم روایت در جنگ رسانه‌ای فراتر از مخابره صرف یک خبر است، گفت: «روایت اول» صرفاً به معنای نخستین گزارش یک رویداد نیست بلکه به معنای زنده نگه داشتن حقیقت در ذهن مخاطب و ایجاد پیوستگی معنادار میان گذشته، حال و آینده آن واقعه است.
وی افزود تولید و تثبیت ادراک عمومی، محور اصلی جنگ روایت‌هاست و روایت‌گری موفق به جای قالب‌های کلیشه‌ای خبر رسمی باید روح ماجرا و هویت حقیقی را با زبان مخاطب بازگو کند.
این فعال رسانه‌ای با اشاره به جنگ ۱۲ روزه و قدرت روایت‌سازی جریان صهیونیستی گفت: ضعف در روایت رسانه‌ای به معنای واگذاری مرجعیت خبری به دشمن است و حتی اگر در میدان نظامی پیروز باشیم اما روایت ما ضعیف باشد شکست در میدان رسانه‌ای قطعی است.
سیاحت خاطرنشان کرد: «روایت اول» باید اصیل، مستند و ریشه‌دار در حقیقت باشد تا بتواند منطق رسانه‌ای دشمن را به چالش بکشد.
وی با تأکید بر اینکه مقابله رسانه‌ای ما تنها محدود به رژیم صهیونیستی نیست بلکه با منظومه فکری و تمدنی صهیونیسم جهانی مواجهیم، افزود: «صهیونیسم» نظامی پیچیده است که رسانه، سیاست، اقتصاد و فرهنگ جهانی را در چنبره دارد و نباید آن را صرفاً به جغرافیای سیاسی محدود کرد. از این رو تمرکز ما باید بر مقابله با صهیونیسم جهانی و نظام سلطه باشد.
سیاحت بر ضرورت فرماندهی واحد رسانه‌ای تأکید کرد و گفت: وحدت محتوا، هم‌افزایی رسانه‌ای و هماهنگی پیام‌ها و استفاده از ظرفیت شبکه‌های مردمی و بین‌المللی مقاومت از الزامات پیروزی در جنگ روایت‌ها است.
منبر، مداحی و رسانه؛ سه‌گانه پیروزی در جنگ روایت‌ها
حجت‌الاسلام سید قوام صفوی، مسئول فضای مجازی خبرگزاری رسا با تأکید بر نقش مهم منبر، مداحی و رسانه در پیروزی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی گفت: مردم سرمایه اصلی ما در جنگ روایت‌ها هستند و پیروزی زمانی حاصل می‌شود که هر کس از سنگر خود به درستی نقش‌آفرینی کند.
وی افزود: مهم‌ترین اصل ایستادن در کنار یکدیگر است و نباید اجازه داد اختلاف‌نظرهای خانوادگی یا فرهنگی ما را از جبهه روایت جدا کند.
حجت الاسلام صفوی با اشاره به نقش مبلغان دینی اظهار داشت: منبر، با قدمتی طولانی، کماکان رسانه‌ای‌ترین پیام‌های انقلابی را منتقل می‌کند و امروز باید به عنوان سنگر اصلی روایت‌گری با روحیه جهاد تبیین عمل کند.
وی درباره منبرهای فعلی گفت: برخی منبرها نگاه سکولار دارند و نسبت به انقلاب و مقاومت بی‌تفاوت‌اند، اما بسیاری از روحانیان با جان و دل وارد عرصه شدند و همچون زبان گویای شهدا دفاع کردند.
حجت الاسلام صفوی همچنین از طرح «زندگی با آیه‌ها» سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان اقدامی خلاقانه یاد کرد که پیام قرآنی مقاومت را به زبان ساده و کاربردی به مخاطبان رساند. مداحان نیز در این دوره نقش قابل توجهی ایفا کردند و با اشعار حماسی، شور ملی و غیرت دینی را در جامعه شعله‌ور ساختند. این فعالیت‌ها مورد تقدیر رهبر انقلاب قرار گرفت و در شب عاشورا نیز ایشان با حضور خود پیام مهمی درباره ایستادگی و روایت‌گری ارسال کردند.
حجت الاسلام صفوی با تأکید بر سرمایه مردمی افزود: رسانه‌ها، منابر و مداحی‌ها اگر بر مدار فهم و شعور عمومی مردم تنظیم شوند، موفق خواهند بود. دشمن تلاش دارد شکاف میان مردم و انقلاب را عمیق‌تر کند اما وظیفه ما پرکردن این شکاف با روایت‌گری صادقانه و مؤثر است.
وی تأکید کرد: تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد اگر همه از سنگر خود نقش‌آفرینی کنند، خواه منبر، مداحی، فعال فضای مجازی یا خبرنگار در این جنگ ترکیبی پیروز خواهیم شد و باید در میدان روایت همچون شهدا ایستادگی کنیم.
جنگ روایت‌ها بدون قرارگاه مرکزی به نتیجه نمی‌رسد
حجت‌الاسلام محمدحسین پیشاهنگ، مدیر گروه تبلیغی نجات و فعال تبلیغی فضای مجازی با تقدیر از حضور فعال رسانه‌ها در جنگ اخیر بر ضرورت عبرت‌آموزی و ارتقاء آمادگی رسانه‌ای تأکید کرد.
وی با اشاره به ناهماهنگی‌ها و کم‌کاری‌های مقطعی گفت: باید این موارد جبران و برای آینده اصلاح شود.
حجت الاسلام پیشاهنگ پنج راهبرد مهم پیروزی در جنگ روایت‌ها را معرفی کرد که عبارتند از:
۱. تولید روایت اول: روایت نخستین تعیین‌کننده شکل‌دهی افکار عمومی است و باید به موقع، صریح و صادقانه عرضه شود و از کلیشه‌های صرف امنیتی پرهیز گردد.
۲. تکرار و استمرار روایت: تثبیت روایت نیازمند تکرار چندلایه و استمرار بی‌وقفه در قالب‌ها و بسترهای مختلف است.
۳. فراگیری و پوشش حداکثری: تمام ظرفیت‌های رسانه‌ای اعم از رسمی، مردمی، شبکه‌های اجتماعی باید هم‌زمان و هم‌افزا وارد میدان شوند.
۴. اعتبار روایت: روایت‌ها باید باورپذیر، مستند و فاقد اغراق باشند تا اعتماد مخاطب جلب شود.
۵. استنادپذیری: روایات باید بر مدار حقایق و اسناد روشن شکل گیرد.
حجت الاسلام پیشاهنگ تأکید کرد: تحقق این اصول نیازمند ایجاد قرارگاه مرکزی روایت پیش از آغاز جنگ است و نباید ساختار روایت‌گری را در میانه جنگ تشکیل داد.
وی جنگ رسانه‌ای را هم‌سنگ جنگ نظامی دانست و تأکید کرد: دفاع از خاکریز فکری و فرهنگی انقلاب نیازمند آمادگی و برنامه‌ریزی پیشینی است.
این فعال تبلیغی با اشاره به ظرفیت نهادهای تبلیغی حوزه‌های علمیه و گروه‌های تبلیغی جوان گفت: این گروه‌ها ذخیره‌ای بی‌نظیر برای جبهه رسانه‌ای انقلاب اسلامی هستند که باید به صورت راهبردی از آنها بهره‌برداری شود.
حجت الاسلام پیشاهنگ اظهار کرد: عبرت‌گیری از تجربه جنگ اخیر و ایجاد ساختارهای پیشینی، هماهنگ و مشارکتی ضروری است.
مهدی الهی
ارسال نظرات