فرهنگ انتظار، عامل امید و آمادگی نسل جوان برای ظهور

اشاره: فرهنگ انتظار نیروی محرکه‌ای برای تقویت امید اجتماعی و مقاومت در برابر جنگ روانی دشمن است. انتظار حقیقی نه تنها چشم‌به‌راهی ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) بلکه منشأ حرکت، نشاط و اصلاح فردی و اجتماعی است. جامعه‌ای که با باور به تحقق وعده‌های الهی زندگی می‌کند از یأس و انفعال مصون می‌ماند و هر گام در مسیر عدالت، معنویت و همدلی، زمینه‌ساز ظهور است. سبک زندگی منتظرانه، تلفیقی از صبر، پایداری و امید است که در رفتار فردی، تعاملات اجتماعی و مسئولیت‌پذیری نمایان می‌شود. نقش رسانه‌ها و فضای مجازی در ترویج این فرهنگ حیاتی است؛ با تولید محتوای جذاب و آموزنده جوانان از جریان‌های انحرافی دشمن مصون می‌مانند و با تربیت هوشمندانه در خانواده و آموزش چندرسانه‌ای نسلی آگاه، مقاوم و آماده خدمت شکل می‌گیرد. بدین ترتیب انتظار فعال جامعه را به سوی تمدن اسلامی و تحقق وعده ظهور هدایت می‌کند.

در همین راستا خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفت‌وگویی با حجت الاسلام ناصر شهیدی مدیر بنیاد فرهنگی مهدی موعود داشته است که در ادامه تقدیم خوانندگان گرامی می شود.

رسا ـ فرهنگ انتظار چه نقشی در تقویت امید اجتماعی و مقابله با جنگ روانی دشمن دارد؟

فرهنگ انتظار در نگاه دینی تنها یک حالت درونی یا آرزوی مبهم برای آینده نیست بلکه حقیقتی زنده و پویا است که در بطن خود امید، نشاط و حرکت اجتماعی را پرورش می‌دهد. انتظار حقیقی جامعه را از رکود و بی‌عملی دور می‌سازد و آن را به سوی ساختن آینده‌ای روشن و سرشار از ایمان سوق می‌دهد.

دشمنان اسلام از دیرباز به خوبی دریافته‌اند که سرچشمه استقامت ملت‌ها در همین امید نهفته در فرهنگ مهدوی است. از همین رو همواره تلاش کرده‌اند تا با القای یأس و ناامیدی چهره آینده را تاریک جلوه دهند و مردم را از باور به فرج و گشایش بازدارند. دشمن می‌داند اگر جامعه‌ای امید به آینده و باور به تحقق وعده‌های الهی را از دست بدهد به‌تدریج دچار انفعال، افسردگی و سرگردانی می‌شود.

انتظار در معنای اصیل خود تنها چشم‌به‌راهی ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) نیست بلکه شامل همه عرصه‌های زندگی می‌شود. انتظار فرج به معنای امید به گشایش در مشکلات فردی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. همان‌گونه که ظهور موعود الهی بزرگ‌ترین گشایش تاریخ خواهد بود پیش از آن نیز زندگی در پرتو فرهنگ انتظار انسان را به سوی سبک زندگی مهدوی سوق می‌دهد؛ سبکی که بر عدالت، معنویت، همدلی و تلاش مستمر استوار است.

امروز یکی از چالش‌های جامعه ما یأس پنهانی است که در دل برخی جوانان نسبت به آینده زندگی، ازدواج، شغل و تحقق آرزوهایشان ایجاد شده است. این یأس حاصل غفلت از تبیین صحیح مفهوم انتظار است. اگر انتظار پویا در جامعه درست معرفی شود جوان درمی‌یابد که حتی در سخت‌ترین شرایط نیز آینده روشن در پیش است و هیچ بن‌بستی در مسیر انسان مؤمن وجود ندارد.

پرداختن به فرهنگ انتظار در حقیقت پرداختن به جریان امید و نشاط در جامعه است. این فرهنگ به مردم می‌آموزد که چشم‌انداز فردای بشر پر از نور و عدالت است و هر قدمی که امروز برای اصلاح فردی و اجتماعی برمی‌دارند در حقیقت گامی در مسیر تحقق تمدن اسلامی و زمینه‌سازی ظهور است.

 انتظار نه یک حالت منفعلانه بلکه نیرویی محرک برای ساختن زندگی بهتر است. هرچه این مفهوم اصیل در جامعه گسترش یابد مردم نسبت به آینده خود، خانواده و جامعه‌شان با اعتماد و امید بیشتری حرکت می‌کنند و در برابر توطئه‌های روانی دشمنان مقاوم‌تر خواهند شد.

رسا ـ الگوی سبک زندگی منتظرانه در جامعه اسلامی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

سبک زندگی مهدوی در حقیقت همان سبک زندگی دینی و اسلامی ماست؛ همان‌گونه که در تعالیم اهل‌بیت(ع) و به‌ویژه در سیره رضوی و فاطمی جلوه یافته است. آثار ارزشمندی نیز در این زمینه تدوین شده از جمله کتابی که آستان قدس رضوی درباره سبک زندگی امام رضا(ع) منتشر کرده است. متأسفانه بخش‌هایی از این گنجینه‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته در حالی که می‌توانند راهنمای سبک زندگی منتظرانه در عصر حاضر باشند.

در بعد فردی و رفتاری سبک زندگی مهدوی ادامه همان سیره اهل‌بیت(ع) است؛ یعنی نوع معاشرت، رفتار با مردم، آداب خورد و خوراک یا حتی نحوه تعامل با نامحرم که در سیره رضوی و فاطمی تبیین شده است. اما در بعد اجتماعی سبک زندگی مهدوی ویژگی خاصی دارد که آن را از سایر دوران‌ها متمایز می‌سازد.

دوران غیبت امام عصر(عج) بنا به تعبیر پیامبر اکرم(ص) دوره‌ای ویژه در تاریخ بشر است؛ دوره‌ای که پیامبر(ص) از مؤمنان آن به‌عنوان «اکرم امتی» یاد کرده‌اند؛ چراکه آنان با وجود همه سختی‌ها و فتنه‌ها بر ایمان و پایداری خود ثابت‌قدم می‌مانند. در حدیثی دیگر نیز پیامبر(ص) از اشتیاق خود نسبت به «برادران» یاد می‌کنند و وقتی اصحاب می‌پرسند مقصود چه کسانی هستند روشن می‌شود که منظور مؤمنان دوران غیبت‌اند که هرگز پیامبر(ص) را ندیده‌اند اما با صبوری و استقامت بر مسیر حق باقی مانده‌اند.

بنابراین سبک زندگی منتظرانه در عصر غیبت نه زندگی در آسایش و راحتی ظاهری بلکه سبکی مبتنی بر صبر، پایداری، امید و آمادگی برای مواجهه با مشکلات آخرالزمانی است. جامعه منتظر باید با تکیه بر همین ارزش‌ها، زندگی فردی و اجتماعی خود را سامان دهد و در برابر سختی‌ها با روحیه‌ای مهدوی و مقاوم پیش برود.

رسا ـ سهم رسانه‌ها و فضای مجازی در ترویج مهدویت چه اندازه است و بنیاد چه استفاده‌ای از این ظرفیت می‌کند؟

نقش رسانه‌ها و فضای مجازی در دنیای امروز حقیقتی انکارناپذیر است. مدیریت کلان جهان به سمت فضای مجازی و فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی حرکت کرده و چه بخواهیم چه نخواهیم، این مسیر هر روز با شتاب بیشتری پیش می‌رود. جوانان و مردم ما امروز بخش مهمی از وقت خود را در فضای مجازی می‌گذرانند و قطعاً در سال‌های آینده تحولات شگفت‌انگیزتری در این عرصه رخ خواهد داد.

همان‌طور که دشمنان از این ظرفیت به نفع خود بهره می‌برند ــ از طریق تولید فیلم‌ها، بازی‌های رایانه‌ای و محتوای متنوع در شبکه‌های اجتماعی ــ ما نیز باید از این فرصت برای ترویج معارف مهدوی استفاده کنیم. به‌عنوان نمونه، یک بازی رایانه‌ای که در آن سوی دنیا ساخته می‌شود، ظرف کمتر از چند ساعت در گوشی کودکان و نوجوانان ما قرار می‌گیرد و پیام‌های فرهنگی دشمن را منتقل می‌کند. این نشان می‌دهد که تأثیر فضای مجازی بسیار عمیق و فوری است.

از این رو، ساماندهی و حضور فعال در فضای مجازی از «اوجب واجبات» است. هرچند کشور دارای شورای عالی فضای مجازی است، اما لازم است در استان‌ها نیز شوراهای تخصصی برای مدیریت و استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی شکل گیرد. به‌ویژه در شهر قم ــ به‌عنوان مرکز حوزه‌های علمیه و حرم اهل‌بیت(ع) ــ که همواره در معرض هجمه‌های گسترده دشمنان قرار دارد. گزارش‌های امنیتی نشان می‌دهد تقریباً هیچ سرویس جاسوسی در دنیا نیست که در قم فعالیت نداشته باشد؛ این نشان می‌دهد دشمن برای این شهر و نقش آن در ترویج مهدویت، سرمایه‌گذاری ویژه‌ای کرده است.

در چنین شرایطی، بنیاد فرهنگی مهدی موعود(عج) تلاش دارد با استفاده از فضای مجازی، محتوای صحیح و جذاب در حوزه مهدویت تولید کند و در اختیار جوانان قرار دهد تا از تأثیر جریان‌های انحرافی و شگردهای رسانه‌ای دشمن کاسته شود. بسیاری از گروه‌های معاند، با پشتیبانی مالی برخی کشورهای منطقه، محتوای انحرافی تولید کرده و آن را از مسیر شبکه‌های اجتماعی به دست جوانان ما می‌رسانند. آگاهی‌بخشی، تولید محتوای سالم و گسترش فعالیت‌های مهدوی در فضای مجازی می‌تواند مهم‌ترین سلاح در برابر این جنگ نرم باشد.

رسا ـ به نظر شما جوان امروز چگونه می‌تواند بهترین زمینه‌ساز برای ظهور باشد؟

جوان امروز مهم‌ترین سرمایه اجتماعی و معنوی جامعه ماست و اگر بخواهد بهترین زمینه‌ساز ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) باشد نیازمند یک تربیت همه‌جانبه، هدفمند و متناسب با شرایط عصر حاضر است. در دنیای امروز رسانه‌ها و فضای مجازی بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی جوانان را تشکیل می‌دهند و تأثیرگذاری آن‌ها بر ذهن و باورهای نسل جوان بسیار عمیق است. بنابراین هرگونه آموزش و تربیت باید به شکلی جذاب، کوتاه، هنری و چندرسانه‌ای ارائه شود تا بتواند در مدت زمان کوتاه توجه نسل جوان را جلب کرده و پیام‌های معرفتی و مهدوی را منتقل کند.

این آموزش‌ها نباید محدود به پیام‌های خشک و صرفاً مذهبی باشد. استفاده از محتواهای تصویری، صوتی، تعاملی و هنری که با ذائقه امروز جوانان هماهنگ است، ضرورت دارد. به‌عنوان مثال یک پیام یک‌دقیقه‌ای جذاب در فضای مجازی می‌تواند اثرگذاری بیشتری نسبت به جلسات طولانی و سنتی داشته باشد. هدف این است که جوانان نه تنها پیام را دریافت کنند بلکه آن را در زندگی فردی و اجتماعی خود به کار ببندند.

از سوی دیگر نقش خانواده در تربیت جوانان به هیچ وجه قابل چشم‌پوشی نیست. متأسفانه بسیاری از زوج‌های جوان از ابتدای زندگی مشترک با کمبود آموزش‌های بنیادین در حوزه‌های همسرداری و فرزندپروری مواجه هستند. آموزش‌هایی که باید از قبل از ازدواج آغاز شود و شامل مراحل قبل از تولد، دوران کودکی و نوجوانی فرزندان باشد. وقتی خانواده‌ها پایه‌های درست تربیتی را برای فرزندان خود می‌گذارند نسل بعدی آماده می‌شود تا با صبر، ایمان و مسئولیت‌پذیری در مسیر مهدویت گام بردارد.

در کنار این دو رکن باید توجه داشت که دشمن امروز با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از ابزارهای مدرن رسانه‌ای تلاش می‌کند ذهن و دل جوانان ما را به سمت اهداف خود هدایت کند. بازی‌های رایانه‌ای، شبکه‌های اجتماعی و محتواهای ویدئویی، به سرعت و با جذابیت بالا، پیام‌های فرهنگی و سبک زندگی خاصی را به نسل جوان منتقل می‌کنند. این تهدید جدی، ضرورت حضور فعال و هوشمندانه ما در فضای مجازی و ارائه محتواهای مؤثر مهدوی را دوچندان می‌کند.

بنابراین بهترین راهبرد برای تربیت نسل جوان، تمرکز بر نوجوانان امروز است. آن‌ها سه سال دیگر به سن جوانی می‌رسند و انتخاب‌ها و باورهای آن‌ها در این دوران پایه‌گذار مسیر زندگی‌شان خواهد بود. سرمایه‌گذاری فرهنگی و تربیتی بر روی نوجوانان، با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت هوشمندانه می‌تواند جوانانی بسازد که با ایمان، صبر و روحیه خدمت، زمینه‌ساز ظهور باشند و در برابر هجمه‌های فکری و فرهنگی دشمن مقاوم بایستند.

در مجموع، تربیت نسل جوان به شیوه‌ای متناسب با فرهنگ مهدویت، ترکیبی از آموزش معرفتی، فعالیت‌های چندرسانه‌ای، نقش فعال خانواده و حضور هوشمندانه در فضای مجازی است که می‌تواند مسیر جامعه را به سوی تحقق وعده ظهور هموار سازد.