شایستهسالاری نسخهای قرآنی برای تحقق عدالت و کارآمدی

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، پنل تخصصی «حکمرانی اسلامی» از سلسله نشستهای کنگره بینالمللی اندیشههای قرآنی امام خامنهای (مدظلهالعالی) صبح امروز در پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیهالسلام برگزار شد. در این نشست حجتالاسلام سید رضی سید نژاد با ارائه مقالهای تحت عنوان «الگوی شایستهسالاری در حکمرانی اسلامی از منظر رهبر معظم انقلاب» به تشریح ابعاد مختلف شایستهسالاری در مدیریت و حکمرانی اسلامی پرداخت.
وی در آغاز سخنان خود با اشاره به نگاه رهبر معظم انقلاب در زمینه مشکلات فردی و اجتماعی گفت: به تعبیر رهبر معظم انقلاب برای همه دردهای بشری، فردی و اجتماعی نسخه شفابخش قرآنی وجود دارد و همین نگاه قرآنی میتواند راهگشای حکمرانی اسلامی و مدیریت جامعه باشد.
حجتالاسلام سید نژاد با تأکید بر نقش آموزههای قرآنی در ایجاد نظامی عادلانه و کارآمد، افزود که شایستهسالاری یکی از اصلیترین مفاهیم حکمرانی است که همواره در ادبیات سیاسی و مدیریتی جوامع مختلف مطرح بوده و نقش محوری در تحقق عدالت و اعتماد عمومی دارد.
شایستهسالاری؛ ترکیب تخصص و تعهد
وی ادامه داد: در حکمرانی اسلامی شایستگی حقیقی تنها در ترکیب هماهنگ تخصص و تعهد محقق میشود. شایستهسالاری موجب افزایش کارایی و پیشرفت همهجانبه، تقویت اعتماد عمومی و افزایش سرمایه اجتماعی نظام اسلامی میشود و زمینهساز جذب و حفظ استعدادها و سرمایههای انسانی و جلوگیری از فرار مغزها است.
حجتالاسلام سید نژاد تصریح کرد: شایستهسالاری فرصتی مناسب برای پرورش و بروز استعدادهای جوان ایجاد میکند و به همین دلیل در جمهوری اسلامی رسیدن به مقامات مؤثر در سلسله مراتب حکومتی تابع صلاحیتهاست.
وی در ادامه سخنان خود پنج مبنای شایستهسالاری در حکمرانی اسلامی را تبیین کرد که قرآن، سنت و سیره معصومان علیهمالسلام، عقل سلیم، فطرت انسانی و کرامت اسلامی است.
حجتالاسلام سید نژاد با تأکید بر این پنج مبنا گفت: رهبر معظم انقلاب شایستگی را در منظومهای سه بعدی شامل صلاحیت علمی، تقوای عملی و انقلابیگری تعریف میکنند و این سه بعد معیار انتخاب مدیران در حکمرانی اسلامی است.
وی با اشاره به اهمیت تخصص و تحصیل علوم مرتبط در مدیریت افزود: رهبر معظم انقلاب با استناد به مبانی قرآنی، تخصصگرایی را نه به عنوان رویکردی سکولار بلکه به مثابه تکلیفی دینی و شرط لازم برای تحقق حکمرانی صالح مطرح میکنند. این نگاه قرآنی به شایستگیهای تخصصی نفی هرگونه محدودیت غیرمنطقی در انتخاب مدیران را در عمل به دنبال دارد؛ یعنی معیار اصلی در انتصاب مدیران شایستگی حقیقی است، نه جنسیت یا سایر ویژگیهای ظاهری.
اخلاق و تقوا؛ سازهای نهادی برای حکمرانی عادلانه
حجتالاسلام سید نژاد همچنین به بعد اخلاقی و تقوای عملی در حکمرانی اسلامی اشاره کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب اخلاق و تقوای عملی را نه به عنوان فضیلتی فردی بلکه به مثابه سازهای نهادی و ضامن اجرایی حکمرانی عادلانه تبیین میفرمایند. این وجه امتیاز حکمرانی اسلامی است و گسترش آن موجب ایجاد حیاتی متفاوت در جامعه خواهد شد.
وی ادامه داد: در نگاه رهبر معظم انقلاب شایستهسالاری تنها به معنای بهرهگیری از توانمندیهای علمی نیست بلکه ترکیب تخصص، اخلاق، تقوا و انقلابیگری است که موجب ایجاد حکمرانی عادلانه و کارآمد میشود و این ترکیب سرمایهای ارزشمند برای اعتماد عمومی و تقویت سرمایه اجتماعی است.
حجتالاسلام سید نژاد در بخش دیگری از سخنان خود به نقش شایستهسالاری در پیشرفت همهجانبه کشور اشاره کرد و بیان داشت: اجرای صحیح شایستهسالاری موجب افزایش کارایی دستگاههای اجرایی، ارتقای کیفیت تصمیمگیری و بهرهوری منابع انسانی میشود و به عنوان ابزار مؤثری برای جذب و حفظ استعدادها و جلوگیری از مهاجرت نخبگان عمل میکند.
وی تأکید کرد که شایستهسالاری در حکمرانی اسلامی، زمینهساز فرصتهای برابر برای ظهور و بروز استعدادهای جوان است و با حذف معیارهای ظاهری و جانبی مسیر انتخاب مدیران بر اساس توانمندی و تعهد واقعی هموار میشود.
نگاه قرآنی به شایستگی و اعتماد عمومی
حجتالاسلام سید نژاد افزود: این رویکرد قرآنی در حکمرانی، اعتماد عمومی را تقویت کرده و زمینه مشارکت گسترده مردم را فراهم میآورد و در نتیجه سرمایه اجتماعی و انسجام ملی افزایش مییابد.
وی در بخش پایانی سخنان خود به اهمیت بهرهگیری از آموزههای قرآنی و سیره معصومان علیهالسلام در تربیت مدیران اشاره کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب با تأکید بر ترکیب تخصص علمی، تقوای عملی و انقلابیگری، الگویی جامع برای شایستهسالاری ارائه میدهند که میتواند بهعنوان مبنای انتخاب و ارتقاء مدیران در دستگاههای اجرایی و حکومتی کشور به کار گرفته شود. این الگو حکمرانی اسلامی را از نمونههای صرفاً اداری متمایز میسازد و آن را به حکمرانی عادلانه کارآمد و مبتنی بر ارزشهای انسانی و دینی تبدیل میکند.
حجتالاسلام سید نژاد در خاتمه سخنان خود با اشاره به تأثیر این الگوی شایستهسالاری در ایجاد حاکمیتی پویا و عدالتمحور اظهار داشت: اجرای شایستهسالاری به سبک اسلامی موجب تحقق عدالت، افزایش اعتماد عمومی، پیشرفت همهجانبه و ارتقای سرمایه انسانی میشود و در نهایت نظام اسلامی را به الگویی قابل اعتماد و الگوپذیر در سطح جهانی تبدیل میکند.
پنل تخصصی «حکمرانی اسلامی» با ارائه این مقاله و بحثهای تخصصی پیرامون شایستهسالاری، مبانی قرآنی و سیره معصومان علیهالسلام نمونهای از تلاش پژوهشگران و اندیشمندان برای ارائه راهکارهای عملی و علمی در تحقق حکمرانی صالح و کارآمد در جمهوری اسلامی ایران بود.