حجاب در گفتمان رهبر معظم انقلاب

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، حجاب در جمهوری اسلامی ایران تنها یک پوشش ظاهری یا یک تکلیف شخصی نیست بلکه به عنوان نمادی عمیق از هویت دینی، فرهنگی و سیاسی در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارد. ایشان بارها در سخنرانی‌ها و دیدارهای مختلف اهمیت رعایت حجاب را نه صرفاً یک امر فردی بلکه یک مسئولیت اجتماعی و حکومتی دانسته‌اند و نسبت به تهدیدات جهانی در زمینه تضعیف این ارزش هشدار داده‌اند.

در این گزارش تحلیلی تلاش می‌کنیم با اتکا به بیانات رهبر معظم انقلاب تصویر دقیق‌تری از اهمیت حجاب در ایران اسلامی و نقش آن در دانشگاه‌ها، نهادهای دولتی و صحنه نبرد فرهنگی جهان ارائه دهیم.

دانشگاه؛ خط مقدم رعایت حجاب

یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که رهبر معظم انقلاب به آن تأکید ویژه‌ای داشته‌اند، مسئله حجاب در دانشگاه‌ها است. در بیانات ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ که در ارتباط تصویری با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی ایراد شد، ایشان خطاب به مسئولان دانشگاه، مدیران وزارت علوم و به ویژه دانشجویان دختر می‌فرمایند: «خواهش می‌کنم که هم مسئولان دانشگاه‌ها و رؤسای دانشگاه‌ها، هم مدیران وزارتهای مربوط به دانشگاه‌ها، هم خود دانشجوها -‌بخصوص دخترخانم‌ها- به مسئله‌ی حجاب، به مسئله‌ی فاصله‌گذاری بین زن و مرد که در اسلام وجود دارد توجّه کنند، به آن ‌اهمّیّت بدهند، موازین شرعی را در دانشگاه رعایت کنند.»

این درخواست رهبر معظم انقلاب بیش از یک توصیه ساده است؛ ایشان دانشگاه را یکی از خطوط مقدم شکل‌گیری سبک زندگی اسلامی و الگوی زن مؤمن و مقتدر می‌دانند. دانشگاه به مثابه «کارخانه هویت‌سازی» در جامعه نقش مهمی دارد و فضای آن باید «محیطی سالم» باشد که روابط بین زن و مرد بر اساس قواعد شرعی تنظیم شود. این فاصله‌گذاری که رهبر معظم انقلاب به آن اشاره می‌کنند نه جدایی خشک بلکه نوعی نظم‌بخشی و مرزبندی اخلاقی است که مانع از بروز آسیب‌های فردی و اجتماعی می‌شود.

بی‌توجهی به حجاب و عدم رعایت فاصله‌گذاری به اعتقاد رهبر معظم انقلاب می‌تواند «انرژی جوانان» را به جای رشد علمی و پژوهشی صرف تنش‌ها و درگیری‌های نامناسب کند و فضای دانشگاه را از یک محیط علمی به فضایی آسیب‌زا تبدیل کند.

حجاب؛ حکم شرعی و قانون لازم‌الاجرا

حجاب تنها یک «مسئله فردی» نیست که هرکس به فراخور علاقه خود آن را رعایت یا ترک کند. در دیدار ۳۰ مرداد ۱۳۹۸ با رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت، رهبر  معظم انقلاب با صراحت بیان می‌کنند: «حجاب یک حکم شرعی و یک مسئله‌ی قانونی است و در این زمینه باید در درجه‌ی اول، دستگاه‌های دولتی و حکومتی و مدیران ‌آنها مراقبت کنند تا بر اساس قانون عمل شود.»

این عبارت مهم، گفتمان رهبر معظم انقلاب درباره حجاب را از حیطه فردی فراتر می‌برد و به سطح حکمرانی و قانون‌مداری می‌رساند. حجاب هم تکلیف دینی است که از سوی شریعت بر همه مؤمنان واجب شده و هم موضوعی است که قانون جمهوری اسلامی آن را تضمین و حفاظت می‌کند.

در این چارچوب مسئولیت دستگاه‌های دولتی در اجرای قوانین حجاب به مثابه «وظیفه‌ای» مشخص و غیرقابل اغماض مطرح می‌شود. بی‌تفاوتی یا سهل‌انگاری در این زمینه نه تنها از وظیفه قانونی سرپیچی است بلکه زمینه‌ساز تضعیف امنیت اخلاقی و فرهنگی جامعه خواهد بود.

رهبر معظم انقلاب با چنین رویکردی حجاب را بخشی از نظم عمومی و سلامت اجتماعی می‌شناسند که دستگاه‌های حکومتی موظفند آن را حفظ و تقویت کنند.

تهدید جهانی علیه حیا

شاید مهم‌ترین و برجسته‌ترین بخش بیانات رهبر معظم انقلاب درباره حجاب، تحلیل راهبردی ایشان از نبرد فرهنگی جهانی علیه «حیا» باشد. در ابتدای درس خارج فقه در ۱۳ اسفند ۱۳۹۷، ایشان با لحنی هشداردهنده می‌فرمایند: «چقدر فاجعه‌بار است سیاستی که امروز در دنیا به وسیله‌ی عوامل قدرتهای ضدّ بشری برای زدودن حیا رایج است؛ واقعاً الان با یک ‌سیاستی، با یک تدبیری در همه‌ی دنیا دارد کار انجام میگیرد برای اینکه حیا را از بین مردم بردارند.»

این جمله حامل یک پیام عمیق تمدنی است. رهبر معظم انقلاب این روند را نه یک اتفاق تصادفی بلکه بخشی از یک پروژه جهانی و برنامه‌ریزی شده از سوی قدرت‌های «ضد بشری» می‌دانند. هدف نهایی این سیاست زدودن «حیا» است؛ مفهومی که سد دفاعی انسان در برابر تبدیل شدن به «ابژه» و کالایی شدن است.

با این نگاه حجاب نه صرفاً یک پوشش یا یک دستور دینی بلکه یک «سنگر هویت» و «دیوار دفاعی» در برابر پروژه جهانی «بی‌حیاسازی» است. هر گونه سستی در پاسداری از این سنگر، گامی به سوی تسلیم فرهنگی و از دست رفتن استقلال هویتی است.

پیامدهای رعایت یا عدم رعایت حجاب

با توجه به تأکید رهبر معظم انقلاب بر مسئولیت مشترک دانشگاه، دولت و مردم، پیامدهای رعایت یا سهل‌انگاری در حجاب، ابعاد مختلفی دارد:

رعایت حجاب و موازین شرعی، تضمین‌کننده سلامت اخلاقی، حفظ کرامت زن و ثبات خانواده است؛ بی‌توجهی به حجاب به معنای نفوذ پروژه‌های فرهنگی غرب و کاهش مقاومت جامعه در برابر سلطه است؛ اجرای قانون حجاب توسط دولت، نشانه پایبندی به اصول نظام و مراقبت از آینده فرهنگی کشور است و رعایت حجاب در دانشگاه‌ها، زمینه‌ساز تربیت نسل متعهد، علمی و مقاوم است که می‌تواند الگوی زن و مرد مسلمان در جامعه باشد. 

به همین دلایل است که رهبر معظم انقلاب بارها این موضوع را از سطوح مختلف مورد تأکید قرار داده‌اند و از هر گونه سهل‌انگاری به شدت انتقاد کرده‌اند.

یکی دیگر از نکات مهمر بیانات رهبر انقلاب، خطاب خاص به دختران جوان است. ایشان در بیانات مختلف به نقش زن در تحکیم بنیان خانواده و هویت جامعه اسلامی اشاره کرده‌اند و بر اهمیت حفظ حجاب به‌عنوان «علامتی از کرامت و حیا» تأکید داشته‌اند.

در واقع زنان محجبه به مثابه «سربازان خط مقدم» در برابر هجوم فرهنگی غرب شناخته می‌شوند. حجاب به آنها قدرت می‌دهد تا خود را از اسارت تصویری و تبدیل به کالا شدن نجات دهند و بر کرامت انسانی خود تأکید کنند.

جمع‌بندی و چشم‌انداز

حجاب در گفتمان رهبر معظم انقلاب از یک تکلیف فردی فراتر رفته و به نمادی از مقاومت فرهنگی، قانون‌مداری و هویت دینی بدل شده است. ایشان با تأکید بر نقش دستگاه‌های حکومتی، دانشگاه‌ها و خود مردم به ویژه دختران جوان حجاب را یک «وظیفه مشترک» و «سنگر مشترک» می‌دانند.

همچنین با ترسیم نقشه راهبردی جهانی علیه «حیا» و فرهنگ اسلامی، حجاب را نقطه‌ای حساس در مقابله با پروژه‌های بی‌هویتی و سلطه فرهنگی معرفی می‌کنند.

در این میان هرگونه بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند به «فاجعه‌ای» بزرگ در سطح ملی و فرهنگی منجر شود و بالعکس رعایت دقیق و عمیق آن تضمینی برای تداوم اقتدار و کرامت جامعه اسلامی خواهد بود.

مهدی الهی