تحلیل ۲ تمرین ویژه سپاه بعد از جنگ ۱۲ روزه

برگزاری رزمایش در یک‌زمان و دونقطه، یکی در محیط غربی و دیگری در جنوب و نیز ایجاد یک اشتراک با برخی کشورهای همسو از جمله سازمان شانگهای نشان داد که سپاه پاسداران توانسته است خود را از یک سازمان رزمی صرف به یک مجموعه چندلایه ارتقا بدهد که حتی قادر است از دیپلماسی نیز استفاده بهینه کند.

نگاهی به این دو رزمایش نشان می‌دهد که سپاه با تحلیل درست از وضعیت نه‌تنها پیام آمادگی به دشمنان بعد از جنگ ۱۲ روزه را داده بلکه خود را چندین پله ازنظر ارتباطات تعاملی، شیوه رزمی و سازمان‌دهی ترکیبی بالا آورده است تا جایی که به تعبیر برخی رسانه‌های نظامی‌نویس، چون آرمی رکگنیشن، ایران پس‌ازاین دو رزمایش وارد فاز جدیدی از دکترین امنیتی خود شده است که می‌توان نام «مکتب تهران» را روی آن نهاد.

درحالی‌که محور ناتوی غربی در یک سند چشم‌انداز جدید تلاش دارد پرونده ایران را امنیتی کند و با دیپلماسی خشن پیش ببرد، جمهوری اسلامی ایران با شناخت دقیق از تصاعد این مدل جدید از تروریسم، سیاست مهار آن را پیش کشیده تا با سردسازی این خشونت عریان به‌مرور مسیر آن را منحرف سازد.

درواقع، این دو رزمایش با محوریت قرار دادن مهار تروریسم و اولویت خطوط قرمز در زمین و دریا هشدار راهبردی به عامل متخاصم خارجی می‌دهد، هر دو رزمایش با تصویرسازی از آمادگی برای شرایط واقعی جنگی و تروریستی طراحی‌شده و نشان داد با معنای صرف تمرین به اصل مهیا شدن برای برخورد خود را آماده کرده است.

نکته جالب‌توجه آن است که در هر دو رزمایش نیروی زمینی (سهند) و رزمایش نیروی دریایی (شهید ناظری) مدل استقرار، تعیین وضعیت، ابزارها و سامانه‌ها شکل دوربرد به خود گرفته است، چراکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تهدید را خارج از محدوده برای آینده تعریف خواهد کرد که تحلیل بیشتر از آن جنبه رسانه‌ای در حال حاضر ندارد.

همچنین در رزمایش‌های اخیر متغیر زمان نیز از آیتم‌های مؤثر بوده و حجم رزم شبانه بیشتر شده تا با استفاده از تجربه جنگ ۱۲ روزه تمرکز بیشتری روی اصل غافلگیری صورت گرفته باشد. همچنین بالا بردن تنوع اهداف، کوچک‌سازی محیط رزمی یکی دیگر از نکات برجسته دو رزمایش اخیر است.

در رزمایش دریایی سپاه پیام ارسالی به عامل محرک خارجی ضربه در مدار ۳۶۰ درجه به‌صورت آنی است. برای چنین رویکردی تمرکز روی سلاح‌های زیرسطحی و بدون سرنشین (از زیرسطحی‌های هوشمند و کوادکوپتر تا پهپادهای دوربرد و انتحاری) استفاده شده است، نکته جالب‌توجه هر دور رزمایش استفاده از هوش مصنوعی برای شناسایی اهداف، تمرینات فوجی و مقابله با جنگال است که ناظران خارجی را تحت تأثیر قرار داده است. نشریه هندوستان تایمز نوشته است که رزمایش دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نشان داد که امنیت خط قرمز تهران بوده و سیگنال لازم به امریکا ارسال‌شده است.

دو تمرین ویژه در رزمایش شهید ناظری یکی تمرین شلیک از عمق برای تنوع در انهدام اهداف بدون نیاز به درگیری در سواحل یا جزایر و نیز تمرین مقابله سنگین با اهداف هوایی توسط سامانه‌های پدافند هوایی مستقر روی شناورها که از نظر تنوع و تعدد الگوریتمی فرم جدیدی از جنگ دریایی را به رخ دشمنان کشیده است.

درنهایت آنکه ریتم، زمان و فرم دو رزمایش اخیر حکایت از آن دارد که فعال‌سازی ظرفیت‌های دفاعی در کنار همکاری‌های امنیتی تصویری جدید از تهران به بیرون مخابره کرده که «میدان تهدید فعال» را بی‌اثر خواهد کرد. این ارتقای قدرت باعث می‌شود بخشی از استراتژی داخلی به سمت «بازدارندگی مستقیم» حرکت کند.