حجت الاسلام میر معزی:
مبانی بینشی و ارزشی اساس نظام اقتصادی اسلام را تشکیل می‌دهد
خبرگزاری رسا ـ استاد دانشگاه تهران اظهار داشت: ریشه همه اختلافات بین نظام های اقتصادی به جهت مبانی هستی شناسانه و جهان بینی است.
به گزارش خبرنگار خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام سید حسین میرمعزی در پیش نشست علمی، تخصصی همایش اسلام و نیازهای دنیای معاصر در حوزه اقتصاد که صبح امروز در مجتمع آموزش عالی المصطفی مشهد برگزار شد، گفت: هنگامی که سخن از نظام اقتصادی می شود نخستین سؤالی که مطرح می شود، این است که نظام اقتصادی به چه معنا است و سپس به بررسی تفاوت نظام اقتصادی اسلام و غرب سخن گفته شود.
وی با بیان این که در خصوص نظام اقتصادی اصطلاحات و تعابیر مختلفی در غرب و اسلام ذکر شده است، خاطرنشان کرد: هر محققی ناچار است که مبنا و تعاریفی را برگزیند، اما اسلام براساس ملاحظاتی که در خصوص این تعاریف داشته، تعریف خاصی را مدنظر قرار داده که باید با تعاریف غربی و سرمایه داری مقایسه شوند؛ نظام اقتصادی مجموعه ای از رفتارها و روابط اقتصادی است که در راستای معین نظام اقتصادی سامان پیدا می کند.
عضو شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ادامه تصریح کرد: نظام از ماده نظم است، ولی آن چه که در ادبیات علمی اصطلاحا از این کلمه استفاده و تعریف شده، از سال 1950 میلادی یک متفکر آلمانی تعریفی از نظام را ارائه می دهد که در جریان علم تحولی ایجاد کرده و در تعریف نظام می گوید «مجموعه ای از اجزا که در راستای اهداف دارای ارتباط و هماهنگی هستند که سه رکن اساسی معیین می کنند».
وی ادامه داد: نظام اقتصادی یکی از انواع نظام‌های اجتماعی است و مجموعه ای از رفتارها و روابط اقتصادی در راستای اهداف نظام اقتصادی است.
حجت الاسلام میرمعزی رفتار اقتصادی اسلامی را به معنای رفتاری در سه حوزه مصرف، تولید و توزیع اموال ارزیابی کرد و افزود: روابط اقتصادی که در فقه ما مطرح می شود ارتباطاتی است که بین آحاد مردم برای نقل و انتقال دارایی ها برقرار می شود که این روابط تحت عنوان بازارها در نظام اقتصادی دیده می شود.
مدیر گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با یادآوری این که برای هر نظام اقتصادی مبانی بینشی و ارزشی متصور می شود و به تعبیری نظام اقتصادی مجموعه ای از رفتارها و روابط انسانی در حوزه اقتصاد است که مبتنی بر مبانی ارزش های ویژه ای ساماندهی شده است، تفسیر کرد: منظور از مبانی بینشی همان جهان بینی و معرفت شناسی است به طور کلی مبانی بینشی را می توان در پنج گروه از مبانی توضیح داد، نخست مبانی معرفت شناختی (که در خصوص حصول معرفت است) و دیگری خداشناختی (دیدگاه انسان را نسبت به خالق تبیین می کند)، جامعه شناختی، هستی شناختی و انسان شناسی.
وی مبانی بینشی و ارزشی، اهداف، الگوهای رفتاری و الگوی روابط را از موارد ضروری برای بررسی یک نظام دانست، و تشریح کرد: باید وابستگی و سازکار عملکرد این نظام را براساس این ویژگی ها سنجید که چگونه به سمت اهداف حرکت می کند و موجب توسعه می شود.
حجت الاسلام میر معزی با بیان این که ریشه همه اختلافات بین نظام های اقتصادی به جهت مبانی هستی شناسانه و جهان بینی است، عنوان داشت: نظام سرمایه داری در حقیقت مجموعه ای از رفتاری های اقتصادی است که براساس مبانی بینشی و ارزشی سرمایه داری در راستای هدف رشد ساماندهی شده است؛ لذا باید بررسی کرد که چه تفاوت هایی با نظام اقتصادی اسلامی وجود دارد زیرا نظام اقتصادی اسلام مجموعه ای از رفتار ها در سه حوزه تولید، توزیع و مصرف، است که در راستای اهداف مد نظر اسلام در اقتصاد ساماندهی شده است.
وی ابراز داشت: با نگاه به مبانی بینشی این دو نظام تفاوت های اساسی ملاحظه می شود که نقطه مقابل بینش های اسلامی، بینش های سرمایه داری است که دقیقا در تضاد با بینش اسلامی است.
حجت الاسلام میرمعزی اظهار داشت: نظام سرمایه داری و تمام نظام های اقتصادی دنیا از سه دیدگاه خارج نبوده یا خداوند را به کل انکار می کنند، یا اظهار نظر علمی ندارند و یا مکتبی تحت عنوان دئیسم هستند که می گویند خدا جهان را آفریده ولی در بقای جهان دخالتی ندارد.
عضو شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بیان این مطلب که ما معتقدیم خداوند متعال خالق، قیوم، رب، حفیف، ملک و مالک است و این صفات خدا نسبت به جهان آفرینش است، افزود: از مفاهیم صفات الهی در می یابیم که اگر خداوند لحظه ای توجهش را نسبت به انسان و جهان بردارد همه چیز نابود می شود.
وی یادآور شد: نظام سرمایه داری در ارتباط با جهان هستی این گونه نگاه می کنند که این جهان دارای یک نظم خودکار دارا است و یک نظام علت و معلولی درست و کارآمد است و جهان را از بقای منقطع می بینند؛ ولی ما نسبت به جهان می گوییم که جهان را خدا آفریده است ولی جهان خصوصیاتی دارد یه عبارتی هدفدار بوده و بیهوده آفریده نشده است و به سمت خدای متعال در حال حرکت است و برای انسان آفریده شده است.
حجت الاسلام میر معزی اظهار داشت: نکته بسیار مهمی که تفاوت بسیاری ایجاد می کند این است که اسلام معتقد است که جهان دارای خزائن غیبی و دارای علت و معلول است، ولی نظم این جهان مختص به علت و معلول مادی نیست، زیرا اسلام هدف از آفرینش انسان را بندگی و کمال می داند و انسان موجودی دو بعدی است در حالی که نظریات نظام سرمایه داری در نقطه مقابل بوده و مادی است.
گفتنی است، همایش اسلام و نیازهای دنیای معاصر در حوزه اقتصاد به همت معاونت پژوهش مجمتع آموزشی عالی المصطفی دیماه 90 برگزار خواهد شد./968/پ201/س
ارسال نظرات